Нарша Булгакбаев - Бақытты болуды үйреніңіз! 2 Бөлім

Бұл адамның жеке басын қалыптастыра бастайтын айналадағы шындықты қабылдау жүйесі. Неліктен бір отбасындағы əртүрлі балалардың мінездері мен өмір салты əртүрлі деп ойлайсыз? Себеп – олардың санасында балалық шақта болған оқиғалар емес, олардың осы оқиғаларға деген көзқарасына байланысты болды, бәрінде ол әртүрлі болатын. Бұл əртүрлі қабылдау, өмірлік ұстанымның қалыптасуына əкелді, бірақ балалар бірдей жағдайда тəрбиеленген болатын.

Жеке бас бостандығының кілті – өз ойлау қабілетін жəне айналадағы өтірік араласқан шындықты қабылдауды толық бақылау. Басқаларға біз туралы өз пікірлерін айтуға, мақтауға немесе қорлауға, боқтауға мүмкіндік берсек – бұл ақпарат біздің ойымызда сақталмайды егер де сіз жүрегіңізге (бейсана) қабылдамасаңыз. Сіз сана сүзгісінен өткізбейінше, бейсана дәлелдемеген атакалар догмаға айналмайды, сіздің сенім жүйесінің бөлігі болмайды.

ҚАЛЫПТАСЫП ҚАЛҒАН СЕНІМНЕН АРЫЛУ ОҢАЙ ЕМЕС

Ақиқатқа қандай да бір сенімділік таныту керек, біз оған бірден қарама-қайшы ой-пікірлер теңізіне құтқару шеңберін лақтыра бастаймыз. Біз психикалық ыңғайсыздықты сезінбеу үшін екі қарама-қарсы пікірді ұстануға қабілетіміз жоқ. Сондықтан біз өз сенімімізді дəлелдеу жəне ақтау үшін растайтын ақиқатқа қарсы ақпаратты жинай бастаймыз.

Бұл сіздің Шынайы «Мен» -ді іздеуге кедергі келтіруі мүмкін, өйткені біздің əрекеттерімізде біз әділ шындықты емес, Ғылым заңдылықтарын емес, жалған, өтірік ережелерді басшылыққа аламыз. Кейде біз ұзақ уақыт бойы бізге пайда əкелуді тоқтатқан пікірлер мен сенімдерге жабысуды жалғастырамыз. Сондықтан сіз өзіңізді алдамайтыңызға жəне сіз үшін жаңа, пайдалы ақпаратқа қарсы болмайтыныңызға көз жеткізу үшін, өзіңіздің сенім жүйеңізді қайта қарауыңыз керек. Неліктен біз мұны істемейміз, неге шындық пен ақиқатты мойындағымыз келмейді? Себебі біз қателесуден, қателіктерімізді көруден немесе жағымсыз эмоциялардан, жасаған күнə амалдардан қорқамыз. Қорқатын біздің сақтаушымыз, Бейсанамыз.

БАРЛЫҒЫ ІШКІ ДИАЛОГТАН БАСТАЛАДЫ

Біз үнемі ішкі диалогты жүргіземіз. Сырттан келген ақпаратты көреміз жəне естиміз, одан кейін сол туралы ойланамыз, сосын өзіміз бен өзіміз талқылаймыз.

Қабылдау (ауызша, бейнелі) <���Ойлану <���эмоционалды реакция = Ішкі диалог = сенім мен түсінік

Бұл процесс ойлаудың үш түрін біріктіреді: ауызша, бейнелі жəне эмоционалды. Сөздер белгілі бір ақыл-ой бейнелерімен байланысты, ал олар өз кезегінде эмоционалды реакцияны тудырады, осылайша ішкі диалог біздің өзіміз туралы сенім мен түсінігімізді қалыптастырады немесе өзгертеді.

«Мен» бейнесі (сенім+түсінік) ортаға байланысты, бала кезінен бастап, бейсанада сақталған. Ойлардан, пікірлерден, қарым-қатынастардан қалыптасады. Ол біздің ойлауымыз бен мінез-құлқымызды басқарады. Қиялда қандай да бір жағдайды суреттей отырып, біз бұл бейнені бейсанада сақтаймыз жəне одан құтылу туралы саналы шешім қабылдағанға дейін оны ұстаймыз. Егер сіз өзіңіздің ойларыңызды өзгерткіңіз келсе, онда сіз ішкі диалог пен визуализацияны жоспарланған өзгерістерді жүзеге асыруға көмектесетін жаңа «сенім мен түсінік» жасау құралы ретінде пайдалана аласыз.

Кез-келген маңызды жəне ұзақ мерзімді өзгеріс алдымен ақылда (аффирмация) немесе қиялда (визуализация) болады, содан кейін іс жүзінде жүзеге асырылады. Сіздің кез-келген тұжырымыңыз бейсанаға əсер етеді, сондықтан өзіңіз туралы не айтатыныңызды мұқият қадағалаңыз. Есіңізде болсын, өзі туралы ой-пікір біреудің емес, өзіңіздің ой (сөз) негізінде қалыптасады. Орта əсер еткенмен кінəлі емес, соңғы нүктені (амал-əрекет) әрдайым өзіңіз қоясыз.

БЕЙСАНА АЙЫРМАШЫЛЫҚТЫ СЕЗБЕЙДІ

Көп нəрсе сіздің өзіңіздің «Мен» бейнеңіздің (өзіңіз жайлы ой-пікірдің) оң, позитивті немесе теріс, негативті болуына байланысты, өйткені бейсана үшін бұл жалғыз шындық. Бейсана ақпаратты әділ шындық пен ақиқатқа сəйкес келмесе де, барлығын шындық ретінде қабылдай береді. Мысалы, анаңыз сізге «ақымақ, топас» деп айтты жəне бұл сөздер сіздің жадыңызда қалды. Сізді «ақымақ, топас» деп атай берген сайын, Бейсана үшін бұл тəжірибе қайта-қайта қайталанады, өйткені ол нақты шындық пен қиялдағы өтіріктің арасындағы айырмашылықты сезбейді. Рас/Өтірікті айыра алмайды. Әрине сіздің ақылыңыз анаңызға қарсылық таныта алады, бірақ бәрібір жаман сөздер қайталана берген сайын сіз үйден кеткіңіз келеді. Бейсананы жаман, жағымсыз, теріс, негативті сөздерді есте сақтамауға, жүрекке алмауға үйретуге болады.