Оқилжон Ғофуров - Инсон бугун ва эртага…

Геот қироллигида истиқомат қилаётган, баҳодирлиги билан тилларда достон бўлган жасур Беовульф мусибатдан хабардор бўлиб, интиқом ўтида ёнди; жисмида илкис илоҳий куч-қувват, ғайрат-шижоат ҳис этди. Адолат Тангрисидан мадад тилаб, довюрак сафдошлари билан шошилинч равишда кемага тушди. Денгиз орқали қўшни ўлка томон жадал сузиб кетди…

Интиҳо, икки ўртада даҳшатли олишув бўлди. Ўзини енгилмас деб ҳисоблаган Грендель баҳайбат Беовульфнинг бартараф этиб бўлмас зилдек зарбаларига бардош бера олмади. Қовурғалари синиб, суяк ва пайлари залворли муштлар зарбидан қарс-қурс мажақланиб кетди. Фалокатни қарангки, қарши зарбага чоғланганди ҳамки, Беовульф эпчил ҳаракат билан юқорига даст кўтариб, андоғ ерга қапиштириб урдиким, оғриқнинг зўридан махлуқ ўкириб-ўкириб юборди. Паҳлавон Беовульф шу заҳоти ҳолдан тойган одамхўрнинг кўкрагига оёқ босиб, ғолибона наъра тортди-да, исқирт Гренделнинг ўнг қўлини елкасидан шарт суғуриб, узиб ташлади! Одамхўр махлуқ чунон ўкирди, чунон ўкирдики, атроф-теварак ларзага келди. Силласи қуриган мажруҳ Грендель жон ҳовучлаб судрала-судрала, базўр ботқоқликка етиб олди. Дабдаласи чиққан майиб-мажруҳ боласининг аянч аҳволига разм солиб, тасқара она Люцифера дафъатан увлаб юборди, фиғони фалакка чиқди. Вужудидаги ваҳший ҳиссиётлар жунбушга келиб, эртасига қоронғу тунда Хротгар одамларига қирғин келтириб, чалажон боласи учун шу равиш ўч олган бўлди. Йўлида дуч келган одам боласини аямади. Ўткир сўйлоқ тишларини инсон баданига ғарчча-ғарчча ботириб ташлайверди. Шу йўсин Беовульфдан интиқом олган бўлиб, мамнун кайфиятда изига қайтди. Қирол саройида эса, қий-чув, қиёмат қўпди. Галдаги мудҳиш воқеадан қалби лазага келган жасур Беовульф шу ҳақиқатни тугал англаб етдики, қаттол ёвузлик доясининг мурдор боши гар янчилмас экан, дунёда адолат қарор топиши душвор!

Паҳлавон Беовульф кўкка илтижо қилиб, Тангридан мадад сўради. Баногоҳ бутун мавжудиятига илоҳий бир куч ёғилди. Алҳол музаффарона наъра тортиб ҳайқирди-да, қурол-аслаҳаларини шайлаб, хавфли ботқоқлик қаърига шўнғиди. У ўз фикрида асло янглишмабди: жирканч одамхўр-махлуқлар бадбўй ботқоқликнинг энг тубида, энг зимистон, энг қўланса қатламида нафас оларкан. Муросасиз ҳарбу зарб билониҳоя давом этди.

Алоҳа, қудратли Беовульф ёвузликнинг дояси ва боласини буткул маҳв этиб, палид каллаларини ўткир ханжар билан кесди-да, қирол Хротгар саройига келтирди. Саройдаги эл-улус бу кун шодон кайфиятда: бахтиёр чеҳраларда озод туйғулар, эрк нашидаси тантана қилди. Мусаффо осмонда кабутарлар хушҳол қанот қоқиб, тинчлик қўшиғини куйлай бошлади. Чор-атрофдан музаффар Беовульф шарафига олқиш овозлари янграй бошлади:

– Яшасин халоскоримиз баҳодир Беовульф!

– Ёвуз кучларга ўлим! Даф бўлсин йиртқич одамхўрлар!

– Яшасин озодлик, ҳурлик!…

Озодлик ва эрк насимлари ичра таҳсин-олқиш овозлари поён билмасди. Эртасига «Буғу қасри”да халоскор қаҳрамон шарафига шоҳона зиёфат уюштирилди. Шодумон қирол Хротгар Беовульфга қимматбаҳо совғалар, зарбоф кийимликлар туҳфа этиб, ҳашаматли кемада ўз ватанига катта тантана билан кузатиб қўйди…

***

Олам яралибдики, абадийликка дахлдор икки қутб, икки куч мудом бир-бирини яксон этмоққа жидду жаҳд қилади. Мангу муҳораба майдонида эса эзгулик ва ёвузлик бандалари армон билан абадий уйқуга кетаверади. Армонлар ҳам мисоли икки қутб, икки ҳиссиёт…

Ибтидо ва интиҳо оралиғида бу сафар эзгулик ёвузлик устидан тантана қилди. Аламзада ёвузлик тарих саҳнасидаги қақшатқич мағлубиятини тан олишни ҳаргиз истамай, тишларини ғижирлатиб неча муддатга кураш майдонидан ортга чекинди. Ҳолбуки, вайронкор ёвуз руҳлар Грендель ва Люцифера танасини тарк этиб, покдомон руҳлардан ўч олмоқ мақсадида аллабир сафил манзил-мароҳилларда, қўланса кунжакларда, бадбўй мазгилларда бир муддат нафас ростлади ва таносух қилиб, қайтабошдан бир танада жипслашиб, Маммон исмли оловкор аждарҳо қиёфасида пайдо бўлиб, рўйи-заминга ўт уфура бошлади; қадамида нимаики дуч келса, аёвсиз куйдира бошлади…

***

Даҳшатли аждарҳо оғзидан устма-уст ер юзига олов пуркар экан, дам-бадам:

– Грендель учун, Люцифера учун, ёвузлик қурбонлари учун! – дея гулдурос солиб, қаҳ-қаҳ отарди. У шу тахлит ора-сира ерга қўниб, куч-мадор йиғар ва яна кўкка парвоз этиб, заминга олов пуркашда, одам болалари бошига кулфат-мусибат ёғдиришда давом этарди. Замин юзидаги ям-яшил ўт-ўланлар, ҳатто қулоч сиғмас дов-дарахтлар ҳам қуриб-қовжирай бошлади. Юртда мисли кўрилмаган қаҳатчилик, қурғоқчилик бошланди, одамлар нобуд бўла бошлади. Оловпуркар Маммон аждарҳо эса кўкда ҳамон гулдурак соларди: