Нарадзіўся Андрэй Пракапчук у 1896 годзе ў Чамярах, дзе і прайшло яго дзяцінства. Скончыў Слонімскую гарадскую вучэльню, пасля настаўніцкія курсы, якія знаходзіліся ў мястэчку Свянцяны Віленскай губерні.
Час на курсах прайшоў хутка, і неўзабаве Андрэй Пракапчук апынуўся ў Жыкморах Трокскага павета, дзе ўладкаваўся працаваць настаўнікам. У Жыкморскай школе было пяцігадовае навучанне, таму дасталіся яму пачатковыя класы. Школа была нішто сабе, і настаўнікі — людзі неблагія, акрамя загадчыка школы Лабанава. Гэта быў чарнасоценец, член "Саюза рускага народу", ён выпісваў чарнасоценную газету "Земшчина". Аднак працаваць Андрэю Пракапчуку загадчык не вельмі перашкаджаў, і клас яго быў не з горшых: калі школу правяраў інспектар народных вучэльняў, ён звярнуў на яго ўвагу і нават запрасіў настаўнік да сябе ў Трокі. У Троках, калі яны пазнаёміліся бліжэй, інспектар сказаў, што будзе рэкамендаваць Андрэя ў Пецярбург на Фрэбелеўскія курсы. Пракапчук, вядома, узрадаваўся, але на курсы не паехаў, бо пачалася Першая Сусветная вайна.
У жніўні 1914 года Андрэя Пракапчука прызвалі ў войска. Служыў салдатам у першай роце лейб-гвардыі Пецярбургскага палка, дакладней — яго запаснога батальёна. Неяк выпадкова вывіхнуў нагу і трапіў у шпіталь. А ў шпіталі сустрэў свайго земляка з Жыровічаў Аляксандра Станкевіча, які служыў фельчарам. Менавіта Станкевіч і павярнуў лёс Пракапчука да яго будучай прафесіі. Ён уладкаваў Андрэя ў шпіталь, а пасля параіў паступаць на курсы ротных фельчараў. Што і было зроблена.
Пасля курсаў Андрэй Якаўлевіч Пракапчук вяртаецца ў Беларусь. Пэўны час працуе настаўнікам на Нясвіжчыне. Разам з сябрамі арганізоўвае гурткі па ліквідацыі непісьменнасці, хаты-чытальні, рыхтуе спісы на падзел памешчыцкіх зямель...
Аднак нядоўга існавала савецкая ўлада на Нясвіжчыне. У лютым 1918 года яе займаюць войскі кайзераўскай Германіі. Пачынаюцца здзекі, рабункі, арышты. Быў схоплены і Андрэй Пракапчук. Яго адвезлі ў Нясвіж і кінулі ў вязніцу.
Праз некаторы час пасля неаднаразовых просьбаў і пісьмовых прашэнняў сялян розных вёсак, Андрэя Пракапчука адпускаюць пад каменданцкі нагляд.
Апынуўшыся на волі, Андрэй Якаўлевіч адразу заняўся падпольнай работай, пачаў гуртаваць надзейных людзей. Неўзабаве ён арганізаваў партызанскі атрад, які ў траўні 1918 года наладзіў сувязь з іншымі атрадамі.
У канцы лістапада 1918-га немцы пакінулі Нясвіж. Атрад Пракапчука заняў асноўныя гарадскія ўстановы. Зноў быў створаны рэвалюцыйны камітэт. Андрэя Пракапчука прызначаюць камісарам Нясвіжа.
У 1920 годзе наш зямляк паступае на медыцынскі факультэт Маскоўскага універсітэта. Яго адразу залічваюць на чацвёрты курс. У час вучобы Пракапчука абіраюць старастай групы. І быў ён не проста стараста: пісаў за ўсю групу гісторыі хвароб. У вольны час хадзіў на дзяжурствы ў другую гарадскую клініку Масквы, дзе вядучым хірургам быў доктар Вейсброд.
Неяк прывезлі парадзіху, якая ніяк не магла нарадзіць, чатыры дні праляжала на стале ў непрытомнасці. Вейсброд вырашыў рабіць кесарава сячэнне. Здавалася, усё будзе добра. Аднак дзіця праз дзве гадзіны памерла, а яшчэ праз некалькі гадзін памерла і маці...
На другі дзень, калі разбіралі гэты выпадак, Андрэй Пракапчук сказаў: "Не трэба было рабіць кесарава сячэнне. Я дастаў бы дзіця звычайным шляхам. Праўда, яно было б мёртвае, але затое жанчына засталася б жыць".
Вейсброд раз'юшыўся, раскрычаўся: маўляў, яйка курыцу вучыць. А пасля перавёў Пракапчука ў скурную больніцу да прафесара Мяшчэрскага.[4]
Германа Іванавіча Мяшчэрскага наш зямляк ужо ведаў, бо здаваў яму экзамен па дэрматалогіі. Адказваў, трэба прызнацца, кепска, на троечку. "Ну, што ж, пастаўце яму тройку. Дэрматолага з яго ўсё роўна не будзе", — сказаў тады свайму асістэнту прафесар.
Праз многа гадоў, калі працы Андрэя Пракапчука па дэрматалогіі былі прадстаўлены ў якасці дакладаў на міжнародным кангрэсе дэрматолагаў у Будапешце, наш зямляк, сустрэўшыся з Мяшчэрскім у Маскве, напомніў яму пра яго словы. Прафесар доўга смяяўся.
Але гэта было пазней. А тады чамяровец з пэўнай асцярогай узяўся за новую для сябе справу...
Работа з Мяшчэрскім ужо не ў якасці студэнта-практыканта, а лекара была для Пракапчука вялікай школай, навучыла самастойна думаць. Прафесар бачыў гэта, і, калі Пяцігорскай гразелякарні спатрэбіўся спецыяліст, парэкамендаваў яго.
Менавіта ў Пяцігорску пачалася дарога нашага чамяроўца ў навуку. Там ён пачаў ставіць доследы, якія павінны былі вызначыць, у прыватнасці, дозу ўжывання лекавай гразі.
Читать дальше