Мікола Адам - Мястэчка

– Так, – пагадзілася Даша. – Каву будзеш? – прапанавала.

– Давай, – пагадзілася сяброўка.

Даша ўключыла электрачайнік.

– Так што ў цябе здарылася? – нагадала Паўлоўская аб галоўным.

– Ёсць адна тэма, – сказала Даша. – Карацей…

Закіпеў чайнік, і Даша не дагаварыла.

Прыгатаваўшы кавы, яна разліла яе па кубках, падала адзін госці. Са сваім кубкам села на ложак насупраць Паўлоўскай, якая ўжо стамілася чакаць, заінтрыгаваная словамі новаспечанай сяброўкі, працягу, і таму нецярпліва спытала:

– Што карацей?

– Я, карацей, буду эма, – на адным дыханні выпаліла Даша, сціскаючы аберуч кубак, быццам грэючы аб яго пальцы.

– Гоніш? – не паверыла Таня.

– Праўда, – пацвердзіла Даша, і гэтулькі ў яе позірку было рашучай упэўненасці, што Паўлоўская адразу паверыла пра не абы які намер аднакласніцы.

– Не зразумеюць, – сказала яна і сумна дадала: – Асабліва калі ты ў школу прыйдзеш у прыкідзе эма.

– Ну, так, – кіўнула Даша, нібыта згаджалася з песімістычным прароцтвам Паўлоўскай. – А чо такога? – Усё ж не хацела верыць у горшае. – Сяструха кажа, у іх там у Мінску эма на эма, і нармальна.

– То ў Мінску! – заўважыла Таня. – У нас цябе зачмыраць. Той жа Хвалей першы пальцам стане паказваць, як на ўродку.

– Ну і фіг з ім, – сказала Даша. – Эма – гэта ж крута, а галоўнае, не сумна. А то заплеснелі ўжо ўсе тут. Я і ў чаце пазнаёмілася з эма-дзяўчынкамі. Яны такія цікавыя, прыкольныя.

– Так табе па прыколу прыспічыла ў эма ператварыцца? – спытала Таня.

– Не, чаму. Мне вельмі блізкія матывы і лад жыцця эма.

– І схільнасць да суіцыду ты таксама маеш?

– Навошта? – не зразумела Даша.

– Праехалі, – спыніла саму сябе Таня. – Твая справа. Што я цябе, адгаворваць буду? Шмоткі дзе будзеш браць?

– У пятніцу сястра прыязджае. Я з ёй аб усім дамовілася. Яна і шмоткі прывязе, і пафарбуе мяне, – адказала Даша. – А ў суботу я ў новым вобразе прыйду на дыскач.

– Ну-ну, рэвалюцыянерка.

– Чаму адразу рэвалюцыянерка?

– А то хто ж?

– Ну клёва ж будзе, – настойвала Даша. – А як яшчэ выказаць уласнае «я»? Паказаць, што я асоба? Ты вось праз танцы свае самавыражаешся? Я буду праз эма-вобраз.

– Ды я ж не супраць, – усміхнулася Таня. – Проста цяжка табе давядзецца ў нашым балоце, хоць прыкольна будзе паглядзець на рэакцыю, асабліва настаўнікаў. А продкі твае што скажуць?

– Я думаю, ім увогуле пофіг, што са мной і як я жыву, – сказала Даша неяк сумна.

– Бывае, – уздыхнула Таня. – Такая ж фігня, як са мной. Толькі мае не хаваюць гэтага.

– Дык што, мы сяброўкі? – вырашыла нарэшце напрамую спытаць Даша аднакласніцу.

– Сяброўкі, сяброўкі, – запэўніла Таня, якой таксама вельмі карцела з кім-небудзь сакрэтнічаць і каму-небудзь па-сапраўднаму даверыцца. Даша Белая – чым не варыянт? Да таго ж сама прапанавала сяброўства.

Восень зарадзіла дажджы-кулямёты і расстрэльвала бесперапыннай залевай ўсё жывое. Сцвярджала сябе, велічна заяўляючы, што прыйшоў яе час і нікому іншаму распараджацца на здабытай тэрыторыі не дазволіць. Аднак не ўсе страшыліся восеньскай макрэчы. Маладосці, верагодна, наогул невядома такое паняцце як «страх». Маладосць – безразважная і легкадумная, адчайна адважная і адзіная, хто здольны кахаць да самазабыцця, схільная да самаахвяравання і подзвігу, але не супраць атрымліваць падарункі і прызы, адначасова жорсткая і літасцівая, а яшчэ ўлюбёнка смерці і вайны. Нездарма Віктар Цой калісьці распавёў усяму свету, што «война – дело молодых… лекарство против морщин» . Бясстрашная маладосць не баялася восені, яе саманадзейных прастуд і ангін, таму што ў сэрцы маладосці жыла вясна, таму што маладосць і была вясной. І спыніць музыку восень таксама была не ў сілах. Як матылькі на яркае святло, на гукі музыкі імкнулі юнакі і дзяўчаты, будучыя мужчыны і жанчыны. Менавіта музыка аб'ядноўвала іх разам. Хай бессэнсоўная і дурная, але такая неабходная ў гэтыя некалькі гадзін, вылучаных кіраўніцтвам аддзела культуры пад дыскатэку, калі хлапчукі і дзяўчынкі, па сутнасці, маглі не прыкідвацца кімсьці, кім павінны былі быць у грамадстве, а заставацца самімі сабой. Менавіта музыка валодала дарам надзяляць усіх і кожнага непасрэднасцю, а не прытворствам. Прытворствам жыццё забяспечвала напоўніцу. Абсалютна розныя, і ў сацыяльным становішчы, і ў разумовым развіцці, маладыя людзі, як цвярозыя, так і пад чаркай, не праходзілі міма, а абавязкова заходзілі ў танцзалы. Іх намеры былі розныя. Хтосьці хацеў танчыць, хтосьці адпачыць, хтосьці пазнаёміцца, хтосьці сустрэцца з сябрамі, пакурыць, пабалбатаць, хтосьці выпендрыцца і пабіцца, хтосьці цалавацца не тоячыся… Ні восень, ні яе дажджы-кулямёты не маглі перашкодзіць моладзі заставацца моладдзю. Таму яшчэ а шостай вечара ў суботу дыджэй Крол, вучань адзінаццатага класа з Першай школы, сын дырэктрысы мясцовага Дома культуры, афіцыйна аформлены мамай як супрацоўнік ДК па дамове падраду на паўстаўкі, завёў сваю «шарманку» так, што раздзіраліся калонкі «Аліса», і гук, які вырываўся з дынамікаў, як джын з бутэлькі, расцякаўся па ўсёй Плошчы і ахінаў сабой, забіваючы шум дажджу.