Әмирхан Еникиев - Әсәрләр. 2 том

Зөфәр бер читтәрәк тукталып, болар кемнәр икән дип, аларга карап торган чакта, шул тире бияләйле кеше үзе аңа килеп дәште:

– Агай-эне, кай тарафлардан килеп чыктыгыз әле сез монда?

Зөфәр, аның болай шактый әрсез һәм дорфа итеп соравыннан гаҗәпләнеп, беравык ни әйтергә белмичәрәк торды. Аннары көлемсерәп кенә әйтеп куйды:

– Кай тарафтан килүем сезнең өчен барыбер түгелмени?

– Барыбер түгел шул. Әйтегез турысын гына – сез Казаннанмы?

– Әйе, Казаннан.

Моны ишетүгә, егет тиз үк бияләйләрен салды.

– Бик шәп. Алайса, чыгарыгыз әле үзебезнең Казан дөкәнен!

– Нәрсә ул?

– Шуны да белмисезме? Ну махра, Маһиракай!..

– Мин тартмыйм бит.

– Их, Гитлерның анасын өшкерим! Нинди кеше сез?.. Әллә ир түгелме сез?

– Ирен ир, ну шулай да тартмыйм.

Егет «Китегезсәнә!» дигән шикелле нәфрәтләнеп кулын селтәде дә бияләйләрен киде. Шул арада мич тирәсендәге кызлар да Зөфәргә игътибар итеп алдылар. Яхшы пальто, күн түбәле каракүл бүрек, эт тиресеннән озын кунычлы унты кигән һәм бер беләгенә зәңгәр тышлы бәрән толыбын салып, икенче кулына кара чемодан тоткан, бик тук кыяфәтле, таза егет берьюлы аларның кызыксынуын уятты булса кирәк, шунда ук ике кыз, торып, Зөфәр янына килделәр.

Кызларның бүрек кигәне, түгәрәк битен Зөфәргә күтәреп елмаеп, балаларча сузыбрак аңардан сорады:

– Абый-й, сез Казаннанмыни-и?

– Әйе, Казаннан шул, – диде Зөфәр, аның тавышына көйләнебрәк.

– И-и, кара аны! Менә бәхет! Йә, ниләр бар соң Казанда, абый?

– Ни булсын… Бар да искечә.

– Анда да бик суыкмы?

– Бик суык.

– Ә фронттан нинди хәбәрләр бар?

– Кичә-бүгенгесен генә белмим. Ә гомумән алганда, хәбәрләр бик яхшы. Идел буендагы хәлләрне ишеткәнсездер инде?

– Ишеттек, абый җаным, ишеттек! – диде кыз, бердән ялкынланып. – Шатлыктан тилерә яздык, еладык та, көлдек тә!

Зөфәр аңа бик җитди генә бер карап алды. Ә кыз үз нәүбәтендә: «Әллә ышанмыйсызмы?» – дигән төсле, аңа тагы да турырак, батыррак итеп карады. Зөфәр, уңайсызланып, сүзне икенчегә борды:

– Сез үзегез дә Казаннан, ахрысы?

– Әйе, Казаннан. Өч атна инде… Сагындык, кайтасыбыз килә.

– Шулаймыни? Ә нишләп йөрисез соң монда?

– Без филармониядән. Концертлар биреп йөрибез.

– Ә, алай икән? Артистлар, димәк? – Ул, танырга теләгәндәй, кызларның әле берсенә, әле икенчесенә төбәлеп кенә карап алды.

Башына шәл чорнаган, какча битле, зур кара күзле икенче кыз шул чакта аңардан сорап куйды:

– Сез, абый кеше, кая барасыз?

– Ничек… кая барасыз?

– Шушы станцага килүегезме, әллә моннан бүтән җиргә китәсезме, дип соравым.

– Ничек дим. Монда да эшем бар. Ләкин миңа иң элек Турай авылына барырга кирәк иде.

– Турайга? – диде кыз, кинәт яктырып, аннары артына борылып, мич янында утырган өченче кызга кычкырып дәште: – Рәшидә апа, карале, менә Турайга барам, ди бу абый…

Рәшидә дигәннәре, торып, ашыкмыйча гына болар янына килде. Ул, күренеп тора, башкаларына караганда яшькә дә олырак, буйга да озынрак, өс-башы да аның пөхтәрәк иде. Килүгә иң элек ул, баш кагып кына, Зөфәр белән исәнләште. Аннары шешенкерәк кабаклары арасыннан елтыраган кечкенә коңгырт күзләре белән Зөфәргә бик туры, җитди итеп бер карады да, шунда ук тип-тигез тешләренең очларын гына күрсәтеп, сөйкемле генә елмаеп куйды.

– Турайга барасызмыни? Безгә дә нәкъ шул авылга бүген барып җитәргә кирәк бит, – диде ул бик гади генә итеп.

Зөфәр бер мизгел аңардан күзләрен алалмыйча торды. Әллә ничек менә, кызның бер үк вакытта диярлек бик җитди, туры итеп каравы һәм матур-сөйкемле итеп елмаюы аны гаҗәпләнеп, югалып калырга мәҗбүр итте. Чибәр артистканың ирләр белән сөйләшкәндә күрсәтә торган, юри өйрәнеп алган бер сыйфаты идеме бу – моны тиз генә аңлау мөмкин дә түгел, әмма ничек кенә булмасын, аның ул сыйфаты Зөфәргә беренче караштан ук бик самими һәм бик табигый булып тоелды…

– Эш нидән тора соң? – диде ул, ниһаять, исенә килеп.

Рәшидә кара тарткан нечкә кашларын чак кына сикертеп куйды:

– Билгеле инде нидән торганы… Ат таба алмыйбыз.

Ул арада бая кулын селтәп киткән егет тә килеп сүзгә кушылды:

– Беда, брат! Бүген генә күрше станциядән товарный поездның тамбурына утырып килдек. Суы-ык, җелекләргә үтте!.. Мин, ат эзләп, авыл буенча чабарга тотындым. Юк кына бит… Мондагы колхоз председателенә бардым. Атыбыз бар, кешебез юк, ди. Мондый суыкта ат башына бала-чага утыртып җибәрә алмыйм, ди… Бер агач аякны тапкан идем, анысы илтеп кайткан өчен аракы сорый. Аракы! Аракы булса, мин үзем чанага җигелер идем әле…