Allahverdi Eminov - Payıza qədər

Mən böyüdüm, uşaqlığım haradasa qaldı, gizlənpaç oyununda itirdim onu. Gənclik yaşına doldum. Hərdən əlimi uzadıram uşaqlığıma. Barmağımın ucuna toxunanda qaçırdı, yenə gizlənirdi. Daha əlimi üzdüm onnan. Gəncliyimdən çıxmışdı yoluma. Oxucum, qaçmaq olmur günlərdən. Mümkünmü qaçmaq. Dünyada elə şeylər var əvəzsizdir. Dünyada elə şeylər var yalnız o, dizini çökdürər insanın. Dünyada çox həqiqətlərlə üzləşmişəm. Biri də qadınla təmasdır. Qadın gözəlliyini təknə su kimi ciyərlərinə çəkəsən. Və qollarında elə sıxasan külə dönə səndə. Ovxalana içində. Sonra da dəlisayağı axtarasan onu.

Və bütün ömrün boyu… Nağıllaşasan. Biri əfsanə hesab edə, biri həqiqət…

–o-

Hə, sualımdan uzaqlaşdım. -Məni qınayacaqsanmı? – Yox, razılaşacaqsan. Dünyaya vur-tut bir kərə gözünü açan insan dünya zövqünə gözünü yuma bilərmi? Onsuz da bir kərə qaranlığa elə bələnib itəcəyik, bir kimsə – hətta sənin ağuşuna pənah gətirən o afət də qəbrinin yanından sükutla keçəcək. Qanrılıb baxmayacaq və barı pıçıldamayacaq: – Uyu, əzizim, uyu. Sən indi torpağa qarışmısan, torpaqdan nə zaman qalxacaqsan, bir o Allah bilir. Xatırlayırsanmı o günləri? Dodaqlarımın tumurcuq çiçəyini sən dərdin, saçlarımı təmli pərişanlığa sən öyrətdin, ağappaq sinəmdə qırmızı qərənfil ləçəyini sən itirdin. Əllərinin hərarəti soyumayıb hələ. İndi uyuyursan, əzizim.

Həqiqətənmi sən əbədilik Diyarındasan və bura heç nəyin, heç kimin əli çatmır?

Burda ömür sürər əriməyən qar,

Bura qartalların harayı çatmır,

Dağların başında kövrələn bahar

Bu yerə nədənsə əlini atmır.

Bura haradır? Əbədilik Diyarının sığındığı Zirvə qəbrimmidir?

Məni qınayacaqsanmı? – Qınama məni, səhifələri çevirdikcə ya yaşayan, ya da torpağa qarışan insanın sənin ovqatın üçün, qadın xislətinin mübhəm və qeyri-adi cazibəsindən oyanan hisslərin üçün əlindən gələni elədiyini qiymətləndirir. Və qəlbən pıçılda:

– Yaşayırsansa, mənim baharlı ömrümə xoş sözlər səpdiyin üçün sağ ol. Mənim payızlı həyatıma cüzi də olsa can verdiyin, xatirələrimə qaytardığın üçün minnətdaram.

– Yaşamırsansa, Allah sənin qəbrini nurla doldursun. Bir əlçim işıq düşsün qəbrinə.

Məni qınama, oxucum. Kitabı xoş ovqatla vərəqlə və özünü Dünyanın ən qiymətli varlığı san ki, yaşadığın ömrünə pislik, xəbislik, qəddarlıq… daxil olmasın. Necə ki, Mən pis-yaxşı sovurdum illərimi və bir gün böyük risqə gedib sənin ixtiyarına bildiyimi, yadımda qalanı verməli oldum.

Mən hər xatirəm üçün göz yaşı da tökmüşəm, xoşbəxt günlərimə bələnib sevinmişəm də. Təsəllim o olub nə qədər Dünya var, insan da var və bu insan məxluğu yaşamalıdır.

Bilirəm, sevinməmiş keçinməyəcəksən söhbətlərimdən. Və hər bir məqamı necə istəsən o cür də qəbul elə. Amma unutma ki, sevincim sənindir, göz yaşı mənim.

BİRİNCİ SÖHBƏT

MƏHƏBBƏT ELMİ

Xeyli götür qoy elədim bu kitabın məqsədini necə mənalandırım:həyatın bir damlasından, yaxud yaşanmış ömrün qeylü-qalından qoparılmış xoşbəxt günlərin xatirəsi? Amma bununla nöqtə qoymaq da yaramaz. İnsan Dünyada yaşayır və yaşayırsa qadına münasibətdə passiv rol oynamamalıdır.Eləcə də kişiylə məsud günlərinin həsrətini duymalıdır. Bunların ayrılıqda mənaları saysızdır. Amma məni düşündürən odur ki, kişini, eləcə qadını bir-birinə bağlayan eşq, məhəbbətdir.Və bu eşqin, məhəbbətin cazibəsi. Şair demişkən:

Cəzbeyi-eşq olsa gətirrəm, necə gəlməz,

Gər cəzbeyi-eşq olmasa gəlsə, vecə gəlməz.

Bir məsələdə fikrimi çəkdi özünə: Bu kitabın səhifələrindən boylanan təəssüratlar nəyin cazibəsindən doğub?

Aydın desək: Qadın-kişi münasibətindən yaranan təəssürata oxucu ilə dialoqa elm gözüylə baxmaq necə? Suala müsbət cavab verməsəm də, o fikirdəyəm ki, münasibətlərin psixologiyasından doğan çalarların özü də elmdir: Məhəbbət elmi. Hərçənd biz “seksologiya” anlayışını bəlkə də nadir halda işlədirik və ona görə yox ki, bu söz elmi səslənir. Bəlkə də. Amma seksologiyadan fərqli olaraq, qadın-kişi münasibətləri sözün ecazkar gücünə güvənc olanda rəqabət aparır. Necə ki, seksologiya da qarşısına mühüm 4 mərhələnin həyata keçirilməsini qoyur:

Birinci mərhələ: ixtisas-peşə əməyidir.

İkinci mərhələ: istirahət və əyləncədir.

Üçüncü mərhələ: ər-arvad və ailədir.

Dördüncü mərhələ: intim həyatdır.

Və sonuncu intim həyatdır ki, onun nüvəsini İntim oyun (cinsi akt, əlaqə) təşkil eləyir. Bu isə münasibətlərin mahiyyətindən irəli gəlir: psixoloji, sosial, pedaqoji, əxlaqi-etik, hüquqi, etnoqrafik, antropoloji, bioloji, gigiyenik, dini və tibbi aspektləri özündə birləşdirir.

Seks anlayışından uzun illər qorxmağımızın bir səbəbi də mənanın birbaşa dərkindən və anlamadan şüurumuz dərhal qərarını veribdir: Seks-cinsi əlaqə. Seks-intim yaxınlıq… Lakin bir həqiqəti unutmuşuq ki, Cinsi akt-İntim oyun İnsan həyatının mənasıdır, elə isə niyə cinsi tərbiyədən, intim münasibətlərin doğurduğu xoş təsiri təzədən yaşamaqdan qaçırıq? Halbuki Dünyanın ən sivilizasiyalı dövlətləri

bu məsələ ilə maraqlanmışlar, saysız-hesabsız əsərlər çapdan çıxmışdır, ayrıca ixtisasçı-seksoloqlar, həkimlər meydana gəlmişdir. Mən həyatımda, yaşımın müdrikliyində gizləndikcə bəzi elmləri bilməməyimin acısını çəkmişəm. Bu günlərimdə isə acımışam ki, kaş tibb mütəxəssisi olaydım və güman ki, ömrümün müəyyən hissəsini seksologiyaya, qadın-kişi münasibətlərinin psixologiyasına həsr eləyərdim. Daş atılmışdır artıq və o daşı geri qaytarmaq əbəsdir. Amma bir şey məni narahat buraxmadı: Qadın-kişi münasibətində, yaxınlığında elə nöqtələr dərinləşir, onun oyatdığı ilğım və xoş təsir, cazibə gizli qalır. Axı niyə bu belə olsun? Yaşın hansısa güneyində də, quzeyində də əvəzsiz hissi təəssüratı niyə qələmə alınmasın? Nə vaxtsa əgər bir şey hasilə gələrsə və kimsə onu vərəqləyərsə qazandığı, itirdiyi nə olar?

Qazandığını deməkdə çətinlik çəkirəm; çünki bunu oxucuların öhdəsinə buraxıram. Və inanıram ki, müəllifin ünvanına sözlərini deməkdən çəkinməyəcəklər.

İtirdiyini deməkdə tənqid yalnız müəllifə məxsus olacaqdır. Tanışlarım, xüsusilə yaxşı mənada ünsiyyət bağladığım qadınlar başlarını bulayacaq və bəlkə də açıq-aşkar deyəcəklər: Bu “Mən”də nələr gizlənibmiş! Bu “Mən”in başına nələr gəlibmiş! Bax burda da qabaqcadan üzr istəyirəm və pıçıldayıram: Mənim əzizlərim, “Mən” ədəbi priyomdur və yazdığımın cazibəli, şirin alınması üçün bu yolu tutdum. Və bir də yadınızda saxlayın: şairlər ki, gözəl qadından, sevgi əyləncələrindən bu qədər yazırlar-gərək qadınları ilə yeni faciəvi rola girsinlər! Oxucum məni başa düşər.

Kitabın ilk səhifəsini “Məhəbbət elmi”ylə çevirməniz də təsadüfi deyil. İntim əlaqənin mahiyyətində də məhəbbət hissi hakimdir və əgər biz bunun fərqinə varsaq şübhəsiz, seksual mühitin bütün çalarlarında elmlik özünü göstərər. Bəli, oxucu məni qınamaz ki, intim hissdə nə elmilik axtarıram? Bəri başdan söyləyim ki, kitabın doğuracağı mülahizə və həqiqət itirdiyimizdə zərif gileyin sönən işığını yandıracaq. Axı, qadın gözəlliyi kişinin ehtirasına baş əyirsə və bu qovuşmada həzzalma, gümrahlıq, ümid… yaşayırsa, məni qınama, oxucum.