Зінаіда Дудзюк - Слодыч і атрута

— Ты ж хоць наведвай нас, — папрасіла Зося. — І адрас пакінь, каб ведаць, дзе цябе шукаць.

— Няма чаго мяне шукаць. Усё ў мяне будзе добра. Брэст мне падабаецца. Там не засумуеш, — весела адказаў сын. — Мы з хлопцамі ўчора хадзілі ў парк, піва папілі, патаўкліся на танцпляцоўцы, карацей, добра бавілі час.

— Толькі будзь асцярожны, сынок, не пі гарэлкі, не ўвязвайся ў бойкі. Ты ж не хлапчук зялёны. Нашто табе даказваць сваю вартасць кулакамі? — зноў папрасіла Зося.

— Ай, вечна ты, мама, нешта выдумляеш. Есці хачу. Хутчэй, бо на бліжэйшы цягнік спазнюся, — адказваў Ораст, скідваючы ў стары абдзёрты чамадан касцюм, сарочкі, бялізну.

Зося дастала з печы дранікі са шкваркамі, спытала:

— Крышаны есці будзеш?

— Не, дранікаў дастаткова.

Сын еў з апетытам проста з патэльні рукамі, аблізваў тлушч, што цёк па пальцах, а бацькі з замілаваннем назіралі за ім. Вось і вырас хлопец, стаў на крылы, і бацькі яму патрэбны толькі для таго, каб час ад часу праведаць іх і паказацца, які ён стаў. А ці даўно ляжаў у калысцы, кугікаў і быў бездапаможны і кволы.

— Усё, я пабег. — сказаў Ораст.

— Ідзі з Богам. І помні, што я табе сказала пра Марфіну Верку.

— Ды я ўжо забыўся даўно пра тую Верку, вельмі трэба. У Брэсце поўна прыгожых дзяўчат, ажно вочы разбягаюцца.

Гардзей толькі ўсміхнуўся, слухаючы сына, і згадваючы сябе гэткім жа маладым, калі і ў самога разбягаліся вочы на вячорках і ён ніяк не мог выбраць адну адзіную.

Калі Ораст пайшоў з хаты, Зося з сумам сказала:

— Вось і вылецела наша птушаня з гнязда. Цяпер, Гардзей, засталіся мы з табою ўдваіх, як старыя пянькі.

— Чаму адны? Вунь цётка Агатэля дрэмле на печы. Хутка ўнукі пойдуць касяком. Цяпер дзеўкі ўчэпістыя, не такія сарамлівыя, як у наш час. Павісне на шыі, не адвяжашся, — адказаў Гардзей. — Ораста, мусіць, зацягне гарадское жыццё. Рэдка будзем бачыць хлопца.

— Ты ж бываеш на службе, будзеш яго наведваць. Слухай, пайду і я на працу, чаго мне гэтую хату вартаваць? І грошы трэба.

— Як хочаш, — адказаў Гардзей.

На другі ж дзень Зося паехала ў Брэст і ўладкавалася на чыгунку. Давялоя працаваць у тры змены, прымаць будаўнічыя матэрыялы. Цяпер яна рэдка бачылася не толькі з сынам, але і з мужам. Нават па святах часам у іх не супадалі дзяжурствы. Вяскоўцы, хто выпадкова сустракаў Ораста ў горадзе, казалі, што часта бачаць яго на падпітку. Маўляў, ходзіць ён па горадзе, заглядвае то ў адну «забягалаўку», то ў другую, набіраецца як свіння гразі, дамоў і носа не паказвае. Гардзей ездзіў да сына на працу, паўшчуваў яго, Ораст абяцаў выправіцца. Зося колькі разоў наведвалася да яго ў інтэрнат, але там не заста­вала.

Толькі на Новы год пашанцавала: Зося і Гардзей аказаліся дома разам. Чакалі сына, каб разам адсвяткаваць. Ён сапраўды прыехаў, але не адзін. Разам з ім увайшла прыгожая чарнявая дзяўчына, усмешлівая, прыязная.

— Знаёмцеся, гэта мая жонка, — заявіў Ораст з парога.

Зося зніякавела і разгублена спытала:

— Як жонка, адкуль?

— З Брэста. Хаця не, родам яна з Мінскай вобласці. Працуе буфетчыцай у кафэ. Карацей, варыць смачна і якасна. З голаду не прападу.

— Як жа цябе завуць, маладуха? — спытаў Гардзей.

— Міла, — адказала дзяўчына.

— Міла і сэрцу міла, — адказаў Гардзей і запрасіў, — заходзьце, калі ласка, стол накрыты, толькі вас і чакалі.

Старая Агатэля глядзела на маладых і дзівілася:

— Вось табе і гацаца! Не жаніўся, не вянчаўся, а жонку маеш!

— Мы распісаліся, бабуля! Рас-пі-саліся! — сказаў на вуха старой Ораст.

— Ну, дзякаваць богу, дзякаваць богу, — заківала галавою Агатэля.

Гардзей дапамог нечаканай нявестцы зняць паліто, правёў яе да стала, паказаў месца, дзе сесці, напоўніў келіхі віном, сказаў:

— За шчасце маладых! Жывіце ў згодзе і каханні. Няхай збываюцца вашы задумы і мары, а мы, старыя, будзем толькі цешыцца вашай удачы.

Усе выпілі віно, толькі Міла ледзь прыгубіла свой келіх. «Не п’е, гэта добра. Не разбэшчаная», — падумала Зося і спытала:

— А калі вяселле, сынок?

— Ды было ўжо ў нас вяселле. Два мае хлопцы ды дзве Міліны сяброўкі пасядзелі ў рэстаране, выпілі па чарцы і справе канец.

Зося згадала, што і ў яе не было сапраўднага вяселля, бо здарылася яно пасля радзін. Што ж, у кожнага свой лёс. Гэта, напэўна, за мой грэх мяне Бог карае. Хоць бы ў сына былі дзеці. Каб прычакала я ўнукаў. Даруй, Божа, грахі мае цяжкія.

— А дзе ж вы жывяце? — устурбавана спытала Агатэля.

— Дзе давядзецца, у мяне ў інтэрнаце, або ў Мілы на кватэры.