Orson Card: Płomień serca

— Mam to piękne stworzenie w oku, gdyby nie ty, człowieku z otwarta gęba!

— Przepraszam, ale nie mogłem uwierzyć, że zastrzelicie gęś na wodzie.

— Czemu nie?

— Bo… bo to niesportowo.

— Pewno, że niesportowo! — W miarę jak Audubon rozgrzewał się w dyskusji, jego angielski wyraźnie się poprawiał. — Nie jestem tutaj dla sportu! Rozejrzyj się wszędzie, monsieur, i powiedz, jakiej bardzo ważnej rzeczy nie widzisz.

— Nie ma pan psa — stwierdził Arthur Stuart.

— Tak! Le garcon noir zrozumiał! Nie mogę strzelać do ptaka w powietrzu, bo jak mogę wtedy ptaka zabrać? On spada, skrzydło się łamie, po co on mi teraz? Strzelam na wodzie, potem chlap, chlap i mam gęś.

— Bardzo praktyczne — przyznał Alvin. — Gdybyście byli głodni i potrzebowali tej gęsi do jedzenia.

Jedzenie! — wykrzyknął Audubon. — Czy wyglądam jak człowiek głodny? Może trochę chudy. Ale pewnie moglibyście pościć dzień czy dwa, nie padając z głodu.

Nie rozumiem cię, Monsieur Americain. Et je ne veux pas te comprendre. Idźcie sobie.

Audubon ruszył brzegiem w dół rzeki, w kierunku gdzie odleciały gęsi.

— Panie Audubon! — zawołał za nim Arthur Stuart.

— Muszę was zastrzelić, zanim odejdziecie? — odpowiedział Francuz załamany.

— Mogę sprowadzić je z powrotem — oświadczył Arthur.

Audubon odwrócił się do niego.

— Wołasz gęsi? — Z kieszeni kurtki wyciągnął drewniany wabik. — Ja wołam gęsi też. Ale kiedy to słyszą, myślą: Sacre Dieu! Ta gęś umiera! Odlatujmy stąd! I odlatują.

Arthur Stuart podszedł bliżej. Zamiast odpowiedzieć, zaczął wydawać dziwne dźwięki z krtani i przez nos. Nie było to typowe przywoływanie gęsi — nikt nie zwróciłby na ten głos uwagi. Nie było to nawet naśladownictwo gęsiego krzyku. A jednak było coś… gęsiego w tym bełkocie, który wydobywał się chłopcu z ust. Zresztą wcale niegłośno. Po chwili ptaki wróciły, ślizgając się nad powierzchnią wody.

Audubon uniósł strzelbę do ramienia. Arthur natychmiast zmienił głos, gęsi odfrunęły od brzegu i wylądowały daleko na wodzie.

Rozczarowany Audubon spojrzał gniewnie na Alvina i Arthura.

— Kiedy to obraziłem ciebie albo kalafiorowatą twarz twojej brzydkiej matki? Która z paskudnych, śmierdzących filadelfijskich prostytutek była twoją siostrą? A może to le bon Dieu uraziłem? Notre Pere Celeste, za co muszę tak pokutować?

— Nie sprowadzę tutaj gęsi, jeśli chce je pan tylko zastrzelić — oświadczył Arthur.

— A na co mi one, jak nie zastrzelę ani jednej?

— Pan nie chce jej jeść. Chce ją pan tylko namalować. Czyli nie musi być martwa.

— Jak mogę malować ptaka, kiedy on nie stoi w jednym miejscu! — krzyknął Audubon. I nagle coś sobie uświadomił. — Wiecie, jak się nazywam. Wiecie, że maluję. Ale ja was nie znam.

— Jestem Alvin Smith, a to mój podopieczny Arthur Stuart.

— Podpieczony? Jaki to niewolnik?

— Podopieczny. Nie jest niewolnikiem. Ale jest pod moją opieką.

— A kto mną się zaopiekuje i przed wami dwoma obroni? Dlaczego nie możecie być zwykłymi złodziejami, co to zabiorą moje pieniądze i uciekną?

— Arthur ma do was pytanie.

— Oto moja odpowiedź: odejdźcie! Departez!

— A gdybym nakłonił tę gęś, żeby stała przed panem nieruchomo, bez zabijania? — zaproponował Arthur.

Audubon miał już odpowiedzieć coś ostro, kiedy wreszcie zdał sobie sprawę, co właściwie obserwował przed chwilą: widział, jak Arthur przywołuje gęsi.

— Jesteś, jak to u was mówią, osobą z talentem? Wołaczem gęsiów?

— Gęsi — poprawił uprzejmie Alvin. Arthur pokręcił głową.

— Po prostu lubię ptaki.

— Ja też lubię ptaki — odparł Audubon. — Ale one jakoś nie czują do mnie sympatii.

Bo je pan zabija, a nawet nie jest pan głodny — wyjaśnił chłopiec.

Malarz przyjrzał mu się skonsternowany. W końcu podjął decyzję.

— Możesz zrobić, żeby gęś stała tu nieruchomo?

— Mogę ją poprosić. Ale musi pan odłożyć strzelbę. Audubon natychmiast oparł broń o drzewo.

— I rozładować.

— Myślisz, że złamię obietnicę?

— Niczego pan nie obiecał.

— No dobrze! jęknął Audubon. — Przyrzekam na grób mojej matki.

— Co pan przyrzeka? — zapytał podejrzliwie Arthur.

— Przyrzekam, że żadnego strzelania do gęsi! Pas de strzelanie do gęsi!

— Nawet z padu, cokolwiek to znaczy. Żadnego strzelania do żadnych ptaków, przez cały dzień — upierał się Arthur.

— Nie „padu”, niedouczony chłopczyku. J'ai dit „pas de „. Rien! Żadnego strzelania do gęsi, tak powiedziałem. — I dodał pod nosem: — Tous les sauvages du monde sont ici aujourd'hui.

Alvin zachichotał.

— I strzelania do dzikusów także nie, jeśli wam to nie przeszkadza. Audubon spojrzał na niego zły i zakłopotany.

— Parlezvous francais?

— Je ne parle pas francais — odparł Alvin, przypominając sobie to zdanie z kilku ciężkich lekcji, jakich udzieliła mu Margaret, nim zrezygnowała z nauczenia go jakiegokolwiek języka poza angielskim. Wcześniej porzuciła już łacinę i grekę. Z wypowiedzi Francuza zrozumiał jednak słowo sauvage, gdyż słyszał je często we francuskim forcie Detroit, kiedy jako chłopiec przebywał tam z Ta-Kumsawem.

— Cest vrai — mruknął Audubon. Po czym dodał głośno: — Składam obietnicę, której chcecie. Sprowadź mi gęś, co stanie na miejscu do malowania.

— Odpowie pan na moje pytanie? — upewnił się Arthur Stuart.

— Tak, oczywiście.

— Ale to będzie prawdziwa odpowiedź, nie takie głupie nic, co to zwykle dorośli mówią dzieciom?

— Chwileczkę — obruszył się Alvin.

— Ty nie — zapewnił szybko Arthur, lecz Alvin nie wyzbył się podejrzeń.

— Tak — przyrzekł ze znużeniem Audubon. — Zdradzę ci wszystkie tajemnice wszechświata.

Chłopiec kiwnął głową i przeszedł do miejsca, gdzie brzeg rzeki wznosił się najwyżej. Zanim jednak zawołał gęś, obejrzał się jeszcze.

— Gdzie ten ptak ma stanąć? — zapytał. Audubon roześmiał się.

— Dziwny z ciebie chłopak — stwierdził. — Czy to jest to, co Amerykanie nazywają przechwałkami?

— On się nie przechwala — uspokoił go Alvin. — Naprawdę musi wiedzieć, gdzie chcecie, żeby ta gęś stanęła.

Audubon potrząsnął głową, rozejrzał się, sprawdził kąt padania promieni słonecznych i gdzie jest najbliższy ocieniony skrawek ziemi, żeby mógł usiąść do pracy. Dopiero wtedy wskazał miejsce, gdzie ptak miał mu pozować.

— Dobrze — zgodził się Arthur Stuart.

Odwrócił się w stronę rzeki i zabełkotał znowu, głośniej. Głos niósł się nad wodą. Gęsi poderwały się w powietrze i podfrunęły do brzegu, lądując na wodzie lub na łące. Prowadzący gąsior jednak opadł obok Arthura, który zaprowadził go do miejsca wskazanego przez malarza.

Arthur spojrzał niecierpliwie na Francuza. Audubon stał nieruchomo, z rozdziawionymi ustami, i patrzył, jak gąsior zajmuje pozycje i nieruchomieje niczym posąg.

— Chce pan rysować kijkiem w błocie? — zapytał Arthur. Dopiero wtedy Audubon zauważył, że papier i farby zostały w worku. Podbiegł do bagażu, zatrzymując się co chwilę, by się upewnić, że gąsior wciąż jest na miejscu.

— Zapomniałeś, że dziś rano mieliśmy opuścić Filadelfię? — zapytał Alvin, kiedy Audubon znalazł się poza zasięgiem słuchu.