Серж Мінскевіч - Усмешка жалобнай каралевы, альбо тайна магнітнага замка

— Толькі сабакі, не разабраўшыся, адразу пачынаюць аблайваць добрапрыстойных жывёл, — пакрыўджана сказаў кот і злазіць з пляча Бедалдая не стаў.

У гонар прыбыцця гасцей і цудоўнай перамогі над ярвянамі ў горадзе Слаўборы зладзілі вялікае свята з пачастункамі, спевамі і музыкай.

За стол, які паставілі на галоўнай плошчы горада, пасадзілі і ката Міамурмарора. З уласнай высакароднасці і салідарнасці з усім жывёльным светам ён настояў, каб за стол запрасілі і Брахіндзея. Аднак неўзабаве кот Міамурмарор моцна пашкадаваў, паколькі ўяўленні пра тое, як паводзіць сябе за сталом, у катоў і сабак значна адрозніваюцца. Брахіндзей хутка ўсё з’ядаў, пры гэтым бразгаў талеркай па стале вылізваў яе і адразу пачынаў падвіскваць, просячы наступную порцыю — але сёння яму ніхто ні ў чым не адмаўляў.

ЯКАЯ ЦЯЖКАЯ ПРАЦА —«ЛАДАЧКУ» ШТУРХАЦЬ І Ў ВАДУ ЎПІРАЦЦА

Назаўтра Палямон, Халямон і яго блізняты-браты разам са сваімі гасцямі на ладдзі даплылі да мяжы Чорнага Балота.

І заспяваў Палямон старую рыбацкую песню:

Пакармілі і старога крумкача Крачара, перад тым, як ён паляцеў дадому.

Эх, рака шырокая

Будзь жа нам дарогаю!

Не будзь хваляванай,

Будзь нам паслухмянай!

Падхапілі яе Халямон і Санцелямон з Панцелямонам. І Арцін з Алеоллай падцягнулі:

Не будзь хваляванай,

Будзь нам паслухмянай,

Не згубі, рака,

Лодку рыбака!

Спяваў яе і мастак Дроздзіч, і нават Бедалдай паспеў падпець апошні радок.

А вось кот Міамурмарор не спяваў. Яму спадабалася сядзець на папярочцы шчоглы і глядзець, як трапеча ветразь, як лётаюць над вадой чайкі, як плёскаецца ў вадзе рыба.

Па прытоку «Ладачка» спусцілася да Продзеня, падышла да рачнога мыса, дзе стаяў вялізны маяк-рыба. Перад самым паваротам у Прыту, на самой стрэлцы, «Ладачцы» сустрэліся тры купецкіх ладдзі.

— Прывітанне хвалебным купцам! — павітаўся Палямон.

— Прывітанне хвалебным рыбалям! — адказалі купцы.

— Адкуль шлях трымаеце? Што на свеце чутно?

— З Залатога Горада плывём у Дзівін. Пад Векавым страшная бітва была. Князь Граней разбіў арду Печаных Ног.

— А мы таксама ў сябе на Светлых Азёрах арду разбілі! Ярвяне кінуліся наўцёкі! Мы ледзь не аслеплі — так пяты ў іх зіхацелі! Плывіце спакойна! Яны носу доўга яшчэ не пакажуць.

— Хіба ярвяне ўцякалі? — здзіўляліся купцы

— Яшчэ як!

— Любамірнай вады! — памахалі рукой купцы.

— Дзякуй! Вам таксама! — адказаў ім Палямон.

Плаванне праходзіла спакойна — у гэтых месцах даўно ўжо не было ні рачных піратаў, ні лясных разбойнікаў. Праз тыдзень ладдзя ўвайшла ў возера — гэта была Прыта, што выйшла з берагоў. «Ладачка», злавіўшы вецер, накіравалася на поўдзень.

Але праз некаторы час мастак Дроздзіч, які стаяў на носе, крыкнуў:

— Назад! Чорная хваля!

Халямон, Санцелямон, Панцелямон і Арцін кінуліся здымаць ветразь. Да іх на дапамогу пабег Брахіндзей — сабака ўчапіўся ў вяроўку зубамі і, рыкаючы, пацягнуў на сябе.

І ўсё роўна носам ладдзя «ўліпла» ў чорную хвалю, нібы ў смалу.

— Абуваем вадаступы, і штурхаем ладдзю назад! — загадаў Арцін.

— А мы на вёслы — грабём назад! — скамандаваў сваім сынам Палямон.

Арцін, мастак Дроздзіч, Бедалдай, Алеолла і нават кот Міамурмарор, які ўпер-

шыню абуў вадаступы, наляглі на борт ладдзі.

— Давай! Усе разам! Мы весланём! А вы штурханіце! — закрычаў Палямон. — І р-раз! І р-рраз! І рр-ррраз!

На гэтыя «і рраз», вельмі жыва адгукаўся Брахіндзей — ён злавіў рытм і брахаў на свой манер: «Ірр-гаў! Ірр-гаў!»

Ладдзя расхіствалася і памалу адыходзіла назад у чыстую ваду. Агульныя намаганні ўвянчаліся поспехам — «Ладачка» стала вольнай.

— Удалай выправы! — пажадалі рыбакі па-свойму.

— Дзякуй! Да сустрэчы! — адказалі рыбакам іх былыя госці.

Але на гэта рыбакі нічога ўжо не адказалі, і, не развітваючыся, паднялі ветразь. «Ладачка» адправілася ў зваротны шлях, а сябры — у свой.

***

Чорнай хваляй на дзясяткі вёрст былі затоплены лясы. Сям-там віднеліся цёмназялёныя ўзгоркі, да якіх не дабралася вада. На іх было шмат усякай лясной звярыны — казулі, ласі, лісіцы, ваўкі... Падавалася, бяда іх усіх прымірыла.

Сябры моўчкі паглыбляліся ўсё далей і далей, усё глушэй і глушэй у затоплены гушчар, дзе нават магутныя дрэвы былі падобны да аднаногіх волатаў, якія патрапілі ў палон да Чорнага Балота.

Калі ж чорная вада стала вельмі густой, мастак Дроздзіч нагадаў:

— Пара апрануць накідкі.