Roger Zelazny: Heer van het licht

Hij hoorde hoe de woorden ‘Dubbel of niets’ weer herhaald werden en hij hoorde de Boeddha opnieuw ‘Heilige zeven’ antwoorden.

Deze keer dacht hij dat de hele berghelling onder hem zou splijten en dat het licht een nabeeld was op zijn netvlies, geëtst door zijn gesloten oogleden heen. Maar hij vergiste zich.

Toen hij zijn ogen opende keek hij neer op een waar leger van zwenkende bliksemschichten.

Hun gloed pijnigde zijn hersenen en hij legde zijn hand boven zijn ogen om naar beneden te kunnen kijken.

‘En, Raltariki?’ vroeg Sam en een helder smaragdgroen licht speelde rond zijn linkerhand.

‘Nog een keer, Siddhartha. Dubbel of niets.’

De regen was een ogenblik opgehouden en in de gloed der vlammenzee op de heuvelhelling zag Tak dat degene die Raltariki genoemd werd de kop had van een waterbuffel en een extra paar armen.

Hij huiverde …

Hij bedekte zijn ogen en oren, klemde zijn tanden op elkaar en wachtte.

En toen gebeurde het. Het donderde en bliksemde, steeds weer opnieuw, tot hij tenslotte het bewustzijn verloor. Toen hij weer bijkwam, scheidde slechts grauwheid en een zachte regen hem van de beschuttende rots. Aan de voet er van zat slechts éen figuur, en die had geen horens en scheen ook niet over meer dan de gebruikelijke twee armen te beschikken.

Tak bewoog zich niet. Hij wachtte.

‘Dit,’ zei Yama en overhandigde hem een spuitbus, ‘is demonenverdrijvend. Ik raad je aan je in de toekomst daarmee zorgvuldig te bespuiten als je van plan bent je ver van het klooster te wagen. Ik had gedacht dat dit gebied vrij was van de Rakasha’s, anders zou ik het je wel eerder heb ben gegeven.’

Tak nam de bus aan, zette hem op de tafel voor zich. Ze zaten in Yama’s vertrekken en hadden daar een licht maal gebruikt. Yama leunde achterover in zijn stoel, met een glas van Boeddha’s wijn in zijn linkerhand en een half gevulde karaf in zijn rechterhand.

‘Is dan degene die Raltariki genoemd wordt werkelijk een demon?’ vroeg Tak.

‘Ja — en nee,’ zei Yama. ‘Als je onder “demon” een kwaadaardig, bovennatuurlijk wezen verstaat, dat over grote krachten beschikt, onkwetsbaar is en de kunst verstaat tijdelijk letterlijk iedere gewenste vorm aan te nemen — dan is het antwoord nee. Dit is de algemeen aanvaarde definitie, maar klopt op éen punt niet.’

‘Oh? En waar dan niet?’

‘Het is geen bovennatuurlijk wezen.’

‘Maar aan al die andere voorwaarden beantwoordt het wel?’

‘Ja.’

‘Dan zie ik niet in wat het voor verschil maakt of het nu wel of niet bovennatuurlijk is — wanneer het al kwaadaardig is, over grote macht beschikt, onkwetsbaar is en tevens in staat desgewenst van vorm te veranderen.’

‘Maar dat maakt wel degelijk verschil. Het is het verschil tussen het onbekende en het onnaspeurlijke, tussen weten schap en fantasie — dat is juist het essentiële. De vier streken van het kompas kunnen zijn logica, kennis, wijsheid en het onbekende. Sommigen hellen volkomen over naar die laatste richting. Anderen neigen er alleen maar toe. Als je overhelt naar het ene, verlies je de andere drie uit het oog. Ik onderwerp me misschien aan het onbekende, maar nooit aan het onnaspeurlijke. De man die naar die laatste richting overhelt is of een heilige, of een dwaas. En geen van beiden kan ik gebruiken.’

Tak haalde zijn schouders op en nipte van zijn wijn. ‘Maar de demonen …?’

‘Zijn naspeurbaar. Jaren geleden heb ik met hen geëxperimenteerd en misschien herinner je je dat ik een van de Vier was die de Hellebron betrad, nadat Taraka aan Heer Agni in Palamaidsu ontsnapte. Ben jij niet Tak van de Archieven?’

‘Heb je dan geen kennis genomen van de oudste gegevens over de contacten met de Rakasha’s?’

‘Ik heb de verslagen gelezen van de tijd waarin zij bedwongen werden…’

‘Dan weet je ook dat zij de oorspronkelijke bewoners van deze wereld waren, dat zij hier reeds waren voor de komst van de Mens uit het verdwenen Urath.’

‘Ja.’

‘Het zijn wezens die eerder uit energie dan uit stof bestaan. Hun eigen overlevering zegt, dat zij eens lichamen bezaten en in steden leefden. Maar hun zoeken naar persoonlijke onsterfelijkheid deed hen een andere weg inslaan dan de Mens. Zij vonden een middel om zichzelf te vereeuwigen in de vorm van duurzame energieconcentraties. Zij gaven hun lichamen prijs om voor eeuwig als krachtvelden voort te leven. Maar niet met honderd procent intellect. Ze behielden hun volledige ego en daar ze geboren zijn uit stof begeren zij steeds een lichaam te bezitten. Hoewel ze in staat zijn een poosje een verschijning aan te nemen, kunnen ze daar niet zonder hulp in terugkeren. Eeuwenlang hebben zij doelloos door deze wereld gezworven. Toen heeft de komst van de Mens hen tot activiteit geprikkeld. Zij namen de vorm aan van nachtmerries, om hem te kwellen. Daarom moesten zij overwonnen en geknecht worden, diep onder de Ratnagaris. Wij konden hen niet allemaal vernietigen en we konden ook niet toelaten dat ze steeds maar weer probeer den in het bezit te komen van deze incarnatiemachines en menselijke lichamen. Zij werden dus gevangen en in grote magnetische flessen opgeborgen.’

‘En toch heeft Sam er een aantal bevrijd om hem te gehoorzamen,’ zei Tak.

‘Ja. Hij heeft een nachtmerriecontract afgesloten, waardoor er nog enkelen in de wereld ronddwalen. Van alle mensen respecteren ze waarschijnlijk alleen Siddhartha. En mét alle mensen hebben zij éen grote ondeugd gemeen.’

‘En dat is . . .?’

‘Ze zijn dol op gokken… Zij spelen om iedere inzet en gok schulden zijn hun enige erezaak.

Dat moet wel, anders zouden ze het vertrouwen van andere gokkers niet behouden en op die manier zouden ze hun enige genoegen verliezen. Daar zij over grote krachten beschikken, laten zelfs prinsen zich met hen in, in de hoop hun diensten te verwerven. Op die manier zijn koninkrijken verloren gegaan.’

‘Als Sam inderdaad, zoals jij aanneemt, zo’n oud spelletje met Raltariki zat te spelen,’ zei Tak, ‘wat kan dan de inzet geweest zijn?’

Yama dronk zijn wijnglas leeg en vulde het opnieuw. Sam is een idioot. Nee, hij is geen idioot. Hij is een gokker. En er is verschil. De Rakasha’s beheersen lagere ordes van energiewezens. Sam kan door de ring die hij draagt over een lijfwacht van vuurgeesten beschikken, die hij van Raltariki gewonnen heeft. Dat zijn dodelijke geestloze wezens en ieder van hen heeft de kracht van een bliksemstraal.’ Tak dronk zijn wijn op. ‘Maar welke inzet kan Sam tot spelen hebben bewogen?’

Yama zuchtte. ‘Al mijn werk, al onze inspanningen van meer dan een halve eeuw.’

‘Je bedoelt… zijn lichaam?’

Yama knikte. ‘Een menselijk lichaam is het hoogste lokmiddel voor een demon.’

‘Waarom zou Sam zo’n risico nemen?’ Yama keek Tak aan zonder hem te zien. ‘Het moet de enige manier geweest zijn om zijn levenswil wakker te schudden, om hem weer voor zijn taak geschikt te maken — door zich zelf in gevaar te brengen, door steeds opnieuw heel zijn bestaan in te zetten bij het rollen van de dobbelsteen.’ Tak schonk zich nog een glas wijn in en dronk het in éen teug leeg. ‘Dat is nu voor mij onnaspeurbaar,’ zei hij. Maar Yama schudde zijn hoofd. ‘Alleen maar onbegrijpelijk,’ zei hij. ‘Sam is niet bepaald een heilige, en nu ook geen dwaas.’

‘Dat wil zeggen: bijna,’ besloot Yama, en die nacht spoot hij een demonenverdelgingsmiddel over het klooster.

De volgende morgen naderde een klein mannetje het klooster en ging voor de hoofdingang zitten met zijn bedelnap op de grond aan zijn voeten. Hij droeg een eenvoudige tot de draad versleten pij van grove bruine stof, die tot aan zijn enkels reikte. Een zwarte lap bedekte zijn linkeroog. De haren die hij nog had, waren donker en erg lang. Zijn scherpe neus, korte kin en grote, platte oren gaven zijn gezicht een vosachtig uiterlijk. Zijn huid was sterk verweerd en zijn ene, groene oog scheen nooit te knipperen. Hij zat daar vermoedelijk een minuut of twintig voordat een van Sams monniken hem opmerkte en het feit meedeelde aan een van Ratri’s monniken van de donkere pij. De monnik zocht een priester op en bracht hem op de hoogte. De priester die de godin wilde doordringen van de deugden van haar volgelingen, liet de bedelaar binnenkomen, gaf hem te eten, bood hem nieuwe kleding aan en wees hem een cel waarin hij zolang hij maar wilde kon slapen. De bedelaar aanvaardde het voedsel met de hoffelijkheid van een Brahmaan, maar weigerde iets anders te eten dan brood en fruit. Hij aanvaardde eveneens de donkere kleding van Ratri’s Orde, en wierp zijn smerige pij weg. Toen bekeek hij de cel en de schone slaapmat die voor hem gereed gelegd was.