Герберт Уэллс - Чалавек-невідзімка

— Так, вядома, становішча яго вельмі выгаднае, — сказаў містэр Марвел. — І…

— Сапраўды, — сказаў матрос, — вельмі выгаднае.

На працягу ўсёй гэтай размовы містэр Марвел не пераставаў напружана азірацца па баках, прыслухваючыся да ледзьве чутных крокаў і стараючыся заўважыць няўлоўныя рукі. Ён, здаецца, гатовы быў прыняць нейкае важнае рашэнне.

Кашлянуўшы ў руку, ён яшчэ раз азірнуўся, прыслухаўся, потым нахіліўся да матроса і, панізіўшы голас, сказаў:

— Справа ў тым, што я выпадкова тое-сёе ведаю пра гэтага невідзімку. З прыватных крыніц.

— Ого! — усклікнуў матрос. — Вы?

— Так, — сказаў Марвел. — Я.

— Вось як! — сказаў матрос. — А дазвольце спытацца…

— Вы будзеце здзіўлены, — сказаў містэр Марвел, прыкрываючы рот рукой. — Гэта дзівосна.

— Яшчэ б, — сказаў матрос.

— Справа ў тым… — пачаў містэр Марвел канфідэнцыяльным тонам. Але раптам выраз яго твару, як па чарадзейству, змяніўся. — Вой! — прастагнаў ён і цяжка заварочаўся на лаўцы; твар яго скрывіўся ад болю. — О-о-ой! — прастагнаў ён зноў.

— Што з вамі? — спытаўся спачувальна матрос.

— Зубы баляць, — сказаў містэр Марвел і прыклаў руку да шчакі. Потым хутка ўзяў кнігі. — Мне, бадай што, пара, — сказаў ён і пачаў неяк дзіўна ёрзаць па лаўцы, адсоўваючыся ад свайго субяседніка.

— Але вы ж збіраліся расказаць мне пра Невідзімку, — запратэставаў матрос.

Містэр Марвел спыніўся ў нерашучасці.

— Вутка, — сказаў Голас.

— Гэта вутка, — паўтарыў містэр Марвел.

— Дык жа ў газеце напісана… — сказаў матрос.

— Проста вутка, — сказаў Марвел. — Я знаю, хто ўсё гэта выдумаў. Ніякага няма невідзімкі. Хлусня.

— Як жа так? У газеце ж…

— Усё выдумкі, з пачатку да канца, — цвёрда сказаў Марвел.

Матрос падняўся з газетай у руках і вылупіў вочы. Містэр Марвел сутаргава азіраўся навокал.

— Пастойце, — сказаў матрос павольна і раздзельна. — Вы хочаце сказаць…

— Так, — сказаў Марвел.

— Дык якога ж чорта вы сядзелі і слухалі, што я балбачу. Чаго ж вы маўчалі, калі я тут перад вамі строіў дурня.

Містэр Марвел надзьмуў шчокі. Матрос раптам пачырванеў і сціснуў кулакі.

— Я тут, можа, дзесяць хвілін сяджу і размазваю гэтую гісторыю, а ты, тоўстаморды дурань, грубіян, не мог…

— Калі ласка, перастаньце лаяцца, — сказаў містэр Марвел.

— Лаяцца! Пачакай…

- Ідзём! — сказаў Голас.

Містэра Марвела раптам прыпадняла, закружыла, і ён закрочыў прэч нейкай дзіўнай, сутаргавай паходкай.

— Выбірайся пакуль цэлы, — сказаў матрос.

— Гэта мне выбірацца? — сказаў Марвел. Ён адступіў нейкай няроўнай, паспешлівай паходкай, амаль скачкамі; потым штосьці замармытаў напаўголасу вінаватым і разам з тым пакрыўджаным тонам.

— Боўдзіла, — сказаў матрос, шырока расставіўшы ногі і ўзяўшыся ў бокі. — Я табе пакажу, нахабнік ты гэтакі. Мяне не абдурыш! Вось яна, газета, тут усё сказана!

Містэр Марвел адказаў штосьці незразумелае; потым ён схаваўся за паваротам, але матрос усё яшчэ велічна стаяў пасярод дарогі, гледзячы яму ўслед, пакуль каляска мясніка не прымусіла яго сысці з месца. Тады ён павярнуў да Порт-Стоў.

— Колькі дурняў на свеце! — прабурчэў ён. — Бачна, хацеў пасмяяцца з мяне. Вось асёл! Ды гэта ж у газеце надрукавана!

Хутка яму давялося пачуць яшчэ аб адной здзіўляючай гісторыі, якая адбылася вельмі блізка ад яго. Гэта быў прывід «прыгаршчаў грошай» (ні больш ні менш), які падарожнічаў сам па сабе ўздоўж сцяны на вуглу Сент-Майклс-лейн. Гэтае дзіўнае відовішча ўбачыў у тую самую раніцу другі матрос. Ён, вядома, паспрабаваў схапіць грошы, але быў тут жа збіты з ног, а калі падняўся, прывід знік. Наш матрос схільны быў, па яго асабістых словах, у многае паверыць, але гэта было ўжо занадта. Пасля ён, аднак, змяніў сваю думку.

Чуткі пра лятаючыя грошы гучалі даволі верагодна. У гэты дзень па ўсёй акрузе, нават з цудоўнай канторы лонданскага банка, з кас корчмаў і крамаў — з выпадку цёплага надвор'я дзверы ўсюды былі расчынены насцеж, — грошы спакойна і спрытна вымаліся прыгаршчамі і пачкамі і лёталі па сценах і закавулках, хутка знікаючы ад позіркаў людзей, якія набліжаліся. Сваё таямнічае падарожжа грошы заўсёды заканчвалі — хаця ніхто гэтага і не прасачыў — у кішэнях неспакойнага чалавека ў старым цыліндры, які сядзеў каля дзвярэй карчмы ў прадмесці Порт-Стоў.

Толькі праз дзесяць дзён, калі ўжо ўсім было вядома пра здарэнне ў Бэрдоку, матрос параўнаў усе гэтыя здарэнні і зразумеў, як блізка ён быў ад дзіўнага Невідзімкі.