Müəllif kollektivi - İsa Muğanna xatirələrdə

beynəlxalq miqyaslı casusu Bünyad bəy məktubdan xəbər tutub, Azərbaycanın o vaxtkı hərbi komissarı Qarayevə xəbər verib. Qarayev isə Tiflis menşeviklərinin lideri Ayollaya teleqram vurub: “Seqodnya iz Baku vıyexali tri vsadnika. U nix pismo Narimanova Mustafe Kamal paşe. Vstreçayte ix na meste Sarıyoxuş”.

Yenə də şahidlərin danışığına görə, Qarayev bu teleqramı vurduqdan sonra Bünyad bəyi qatarla Tiflisə göndərib ki, Sarı yoxuşa getmək üçün Ayollanın dəstəsinə bələdçilik eləsin. Bünyad bəy Qarayevin tapşırığına əməl edib. Ayolla Sarı yoxuşda atlıların qabağını kəsib. Pir Vəli əmim deyib: “Atlardakı yük qardaşım Hüseynin toy tədarüküdür. Əvvəlcə məni vurun, cavanların ölümünü görməyim”. Ayollanın mauzerindən birinci güllə Hüseyni yıxıb. İkinci güllə Musanı yıxıb. Pir Vəli əmim cavanların öldüyünü görüb özünü yarğandan atıb, yaxınlıqdakı qoyun kahalarına doğru qaçıb. Otryad Pir Vəlini gülləyə basıb.

Bir güllə əmimin ağzında dilini qoparıb, ikinci güllə sağ qolunun bazu sümüyünü sındırıb. Kahadakı çobanlar tüfənglərini götürüb “otryad”la atışıb, yüklü atları saldırıblar. Cavanların meyitləri ilə Pir Vəli əmimi arabaya qoyub, kürdən keçirib Padişahlığa aparıblar. Pir Vəli əmim həmin gün keçinib, qadaşı Hüseynin qəbri ilə yanaşı qəbirdə dəfn olunub. Nərimanovun məktubunu İsa əfəndiyə veriblər. İsa əfəndi məsələnin ciddiliyini görüb, elə həmin gün adyutantı ilə birlikdə atlanıb yola düşüb. Lakin Trabzona çata bilməyib. Qazaxın İncə dərəsində Astanbəyli kəndindən keçəndə Müsavat hökumətinin baş naziri ilə

rastlaşıb. Astanbəylidə bir qohumumuzun evində oturub söhbət ediblər. Məlum olub ki, Müsavat naziri Tiflis menşeviklərinin lideri ilə danışıq aparıb, Gəncədə Müsavatı bərpa etmək üçün İncə dərəsinə əsgər yığmaqla məşğuldur.

İsa əmim ev yiyəsindən su istəyib. Ev yiyəsinin qızı, mərhum Hüseyn əmimin nişanlısı su ilə dolu dolçanı nazirə verib ki, İsa əfəndiyə ötürsün. Adyutant görüb ki, nazirin barmağındakı üzük fırlandı, üzükdən dolçaya bir damcı düşdü. Amma xəbər verməyə imkan tapmayıb. İsa əmim elə ordaca xəstələnərək yoldan qayıdıb, Padişahlıqda iki gün yatıb dünyasını dəyişib. İki qardaşın qəbri yanında üçüncü qardaşın qəbri qazılıb.

İndi babamın daha qatı bir faciəsini yazıram.

1918-ci ildə Nuru paşa Türkiyədən öz qoşunu ilə Azərbaycana gələndə Padişahlıqda düşərgə salıb, babamın qonağı olub. Babam oğulları haqqında danışanda Nuru paşa deyib: “Rusa ikisini veribsən, bizə

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.