Братья Гримм - Казкi (на белорусском языке)

З таго часу як той звёў дзяцей у лес, не было ў яго нi хвiлiны вясёлага настрою, а жонка ягоная памерла. Апусцiла Грэтэль падол фартуха, i пасыпалiся на дол жэмчуг ды самацветы, а Гензель дастаў iх з кiшэнi жменяю.

I скончылася iхняя нястача i гора, i пачалi жыць яны шчаслiва ўсе разам.

Тут i казка запыняецца,

А вунь мышка наперад спяшаецца;

Хто зловiць яе, той

Пашые сабе шапку скураную,

Ды вялiкую, не малую.

ШЭСЦЬ ЛЕБЕДЗЯЎ

Паехаў аднойчы кароль на паляванне ў вялiкi глухi лес; без стомы ганяўся ён за звярамi, i нiхто з яго людзей не мог за iм паспець. А тут ужо добра такi звечарэла; прытрымаў тады кароль свайго каня, азiрнуўся i бачыць, што заблудзiўся. Давай ён шукаць дарогу, але знайсцi нiяк не можа.

I вось убачыў ён у лесе бабульку, галава ў яе аж траслася ад старасцi; а iшла яна проста насустрач яму, i была то ведзьма.

- Бабуля, - звярнуўся кароль да яе, - цi не маглi б вы паказаць мне дарогу з лесу?

- О, так, ваша ягамосць кароль, - адказала яна, - я гэта магу, але пры адной умове, калi вы не выканаеце яе, то не выйсцi вам з лесу нiколi i загiнеце вы тут ад голаду.

- А якая ж гэта ўмова? - пытаецца кароль.

- Ёсць у мяне дачка, - гаворыць старая, - яна такая прыгажуня, якой вам у цэлым свеце не знайсцi, i вартая яна таго, каб стаць вашай жонкай; калi вы згодны зрабiць яе каралевай, дык я пакажу вам дарогу з лесу.

Кароль ад страху згадзiўся, i старая прывяла яго ў сваю хацiну, дзе ля печы сядзела яе дачка. Яна сустрэла караля так, нiбыта толькi яго i чакала; i ўбачыў кароль, што яна вельмi прыгожая, аднак яна не спадабалася яму, i ён не мог пазiраць на яе без затоенага страху. Калi кароль пасадзiў дзяўчыну на каня, старая паказала яму дарогу i кароль зноў вярнуўся ў свой каралеўскi замак, дзе яны i справiлi вяселле.

А кароль ужо быў аднойчы жанаты, i ад першай жонкi было ў яго сямёра дзяцей - шэсць хлопчыкаў i адна дзяўчынка, i любiў ён iх больш за ўсё на свеце. Але ён баяўся, каб не пачала мачыха дрэнна з iмi абыходзiцца, каб не зрабiла iм якога лiха, i вось адвёз ён iх у таемны замак, якi знаходзiўся якраз пасярод лесу. Ён быў так схаваны ў лясным гушчары i так цяжка было адшукаць да яго дарогу, што i сам кароль не знайшоў бы яе, каб не падаравала яму адна чарадзейка клубок чароўных нiтак; i быў той клубок такi, што варта кiнуць яго перад сабою, як ён сам размотваўся i паказваў шлях-дарогу.

Вельмi часта ездзiў кароль да сваiх любiмых дзяцей у лес; i нарэшце каралева зацiкавiлася пастаяннымi яго адлучкамi; захацелася ёй даведацца, што ён робiць у лесе адзiн. Шмат грошай дала яна сваiм слугам, i яны выдалi ёй таямнiцу, а таксама расказалi пра клубок нiтак, якi адзiны можа паказаць туды дарогу. I не мела яна спакою да той пары, пакуль не выведала, дзе кароль хавае гэты клубок; затым пашыла яна з шоўку маленькiя белыя сарочкi i зашыла ў iх свае чары, бо яшчэ ад мацi ведала яна сакрэты чарадзейства.

Вось аднойчы паехаў кароль на паляванне, а яна ўзяла тыя сарочкi i выправiлася ў лес, i клубок паказаў ёй шлях-дарогу. Дзецi, калi ўбачылi здалёку, што нехта наблiжаецца, падумалi, што гэта iдзе да iх дарагi бацька, i радасна выбеглi насустрач яму. I тады накiнула яна на кожнага з iх сарочку; i як толькi дакранулiся тыя сарочкi да iхняга цела, ператварылiся браты ў лебедзяў, узнялiся над лесам i паляцелi.

Вярнулася каралева дамоў дужа задаволеная, думаючы, што яна пазбавiлася ад сваiх пасынкаў; але дзяўчынка не выбегла разам з братамi насустрач ёй, а каралева гэтага не заўважыла. На наступны дзень кароль прыйшоў праведаць сваiх дзяцей, але знайшоў толькi дачку.

- А дзе ж твае браты? - спытаўся ён.

- Бяда, дарагi татка, - адказала дачка, - яны паляцелi i пакiнулi мяне адну. - I расказала яму, што бачыла з акенца, як браты лебедзямi праляцелi над лесам, i паказала пер'е, якое скiнулi яны на падворку i якое яна падняла. Замаркоцiўся кароль, але не ведаў, што гэтую нядобрую справу зрабiла каралева; спалохаўся, што ў яго ўкрадуць i дачку, i вырашыў забраць яе з сабою. Але яна баялася мачыхi i ўпрасiла караля пакiнуць яе яшчэ на адну ноч у лясным замку.

Бедная дзяўчынка падумала: "Нядоўга мне заставацца тут, - пайду я на пошукi сваiх братоў".

Вось ужо i ноч апусцiлася на лес, i выбегла яна з замка i пайшла проста ў лясны гушчар. Праблукала ўсю ноч i ўвесь дзень, пакуль, нарэшце, ад стомы iсцi ўжо не магла. I заўважыла яна паляўнiчы домiк, увайшла ў яго, бачыць - пакой, а ў iм шэсць маленькiх ложкаў, але яна не адважылася легчы, а залезла пад адзiн з ложкаў i вырашыла там начаваць.

Неўзабаве i сонца зайшло, i пачула яна шум i ўбачыла, што прыляцелi да акна шэсць лебедзяў. Яны ўселiся на акне i пачалi здзьмухваць сваё пер'е, i вось лебядзiны ўбор звалiўся з iх, як сарочка. Зiрнула на iх дзяўчынка i пазнала сваiх братоў, узрадавалася i вылезла з-пад ложка. Браты ўбачылi сваю сястру i ўсцешылiся не менш за яе, але радасць iх была кароткай.