— Хвароба? — узрушана сказаў Шарль.
— Жахлівая і таямнічая хвароба, над якой ніхто з нас не мае ўлады!
— Божа літасцівы! — крыкнуў Шарль.— Няўжо мая маці вар’ятка?.. Але пры чым тут я?
— Магчыма, у цябе была страшная галюцынацыя, правал у свядомасці,— падказаў Эцьен Рамбэр.
— Не! Не! Я не вар’ят!..
Шарль крычаў і ўжо не стрымліваў сябе, ён кідаў словы ў начную цішыню, безуважны да ўсяго, што не тычылася жахлівай размовы з бацькам... Эцьен Рамбэр таксама забыўся на тое, каб прыцішыць свой голас:
— Калі ты не вар’ят, Шарль, то ты — забойца! Забойца!
Раптоўна яны змоўклі, бо пачулі на калідоры шоргат. Дзверы пакоя паволі адчыніліся, у чорным прагале з’явіўся беласнежны абрыс. Перад імі стаяла Тэрэза — у доўгай начной кашулі, з расплеценымі валасамі, з бясколернымі вуснамі, поўнымі жаху вачыма. Яе калаціла. Цераз сілу яна ўзняла руку і паказала на Шарля...
— Тэрэза, Тэрэза,— зашаптаў Эцьен Рамбэр, укленчыў і малітоўна склаў далоні,— Тэрэза, ты ўсё чула?
— Так...— уздыхнула яна. Вочы яе закаціліся, яна пахіснулася і самлела.
Вось ужо другі дзень пераапрануты валацугам камісар Жуў круціўся ў ваколіцах замка Бале. Захоўваючы інкогніта, ён мог весці расследаванне далей.
Пад час арышту валацугі жандар паводзіў сябе дзіўна: пачціва спыніўся за некалькі крокаў ад пераапранутага камісара, і ягоная рука машынальна ўзнялася да фуражкі.
— Я ж прасіў мяне не турбаваць! — шэптам сказаў камісар. Ягоны твар змяніўся ад крыўды.
— Пан камісар, я мушу сказаць нешта важнае.
— На нас глядзяць, і калі вы падышлі да мяне, то мусіце арыштаваць як валацугу.
— Пан камісар, не магу адважыцца,— адказаў жандар.
Жуў павярнуўся да яго спінаю.
— Я зраблю крок убок,— цвёрда сказаў ён,— нібыта ўцякаю, а вы схопіце мяне і надзенеце кайданкі.
Праз колькі часу валацуга, ужо ў кайданках, пакорліва ішоў побач з жандарам далей ад людзей. Нарэшце абодва схаваліся за дрэвамі.
— Што здарылася? — спытаў валацута жандара.
— Пан камісар, забойца вядомы. Тэрэза сказала...
VI
«Фантамас — гэта смерць!»
Было восем гадзін раніцы. Камісар Жуў набліжаўся да замка, каля агароджы ён сутыкнуўся са следчым дэ Прэлем.
— Вам паведамілі ўжо? — спытаў у яго Жуў. Следчы здзіўлена паглядзеў на яго.
— Калі меркаваць па выразу вашага твару, вы яшчэ нічога не ведаеце. Рыхтуйце ордэр на арышт Шарля Рамбэра.
Камісар, брыгадзір і следчы шпарка пайшлі да замка. Насустрач ім выбег устрывожаны мажардом Далон.
— Дзе Рамбэры? Дзе Рамбэры? — крычаў ён. Камісар павярнуўся да следчага:
— А пташкі ўжо няма.
У замку Жуў і дэ Прэль папрасілі Далона ўдакладніць некаторыя дэталі.
— Паненка Тэрэза расказала нам пра тое, што чула ўначы: размову паміж бацькам і сынам Рамбэрамі. Нам — гэта мне і служанкам Луізе і Мары. Гэта было прыблізна а палове сёмай.
— I што вы зрабілі? — спытаў дэ Прэль.
— Я загадаў фурману Жану ехаць і папярэдзіць брыгадзіра.
— Пан следчы,— сказаў брыгадзір,— як толькі я атрымаў інфармацыю, то адразу пабег шукаць пана камісара.
— Вы зрабілі недаравальную памылку,— узлаваўся дэ Прэль,— трэба было сачыць за Рамбэрамі.
— Пан следчы,— запярэчыў брыгадзір,— я паставіў каля ўвахода ў замак Марана.
— I Маран іх не бачыў?
Камісар Жуў здагадаўся, што адбылося.
— Маран і не мог іх бачыць, бо яны ўцяклі яшчэ ўначы.
— Я кіну ўсіх сваіх людзей, каб злавіць іх,— брыгадзір таропка выйшаў.
— Дзе паненка Тэрэза? — спытаў дэ Прэль.
— Яна заснула, пан следчы. Доктар прасіў яе не будзіць...
— Добра,— сказаў следчы,— нам трэба застацца з камісарам сам-насам!
Далон выйшаў.
Першым парушыў маўчанне следчы:
— Дык што, справа скончана? Шарль Рамбэр — забойца?
— Шарль Рамбэр? — Жуў разгублена паціснуў плячыма.— Сапраўды, атрымліваецца, што ён забойца. Але я не веру.
— Не разумею, якія могуць быць сумненні: усе факты супраць яго.
— Але нешта сведчыць і на ягоную карысць,— адказаў Жуў.
— Расследаванне паказала, што злачынства здзейсніў нехта, хто быў у доме.
— Магчыма, але неабавязкова. Спачатку трэба адказаць на два пытанні: які характар злачынства і якімі матывамі кіраваўся злачынца? Калі вы не супраць, давайце зараз жа адкажам. Найперш спытаем сябе: як належыць кваліфікаваць забойства маркізы дэ Лангрун? Першы вывад, да якога прыходзіш,— злачынства адносіцца да катэгорыі забойстваў, здзейсненых з выключнай жорсткасцю. Па знешнім выглядзе ахвяры можна меркаваць пра характар забойцы: відавочна, удары такой моцы мог нанесці толькі чалавек нізкага сацыяльнага паходжання, прафесійны забойца.
Читать дальше
