— Гэта праўда, пан следчы,— пацвердзіў паліцыянт.— Забойства надзіва жорсткае. Раны жахлівыя...
— Нажавыя? — спытаў дэ Прэль.
— Няхай пан удакладніць сам,— паціснуў плячыма брыгадзір.
Следчы разам з мажардомам пайшлі ў спачывальню маркізы. Вялікі пакой быў абстаўлены старасвецкаю мэбляю. Па падлозе раскіданы паперы. Маркіза ляжала на падлозе. На ўсю шырыню шыі зеўрала шырокая рана.
— Жах,— прамармытаў дэ Прэль.
Ён агледзеў цела і зноў звярнуўся да Далона:
— У пакоі нічога не краналі?
— Нічога, пан следчы.
— I да сакрэтніка ніхто не падыходзіў? — удакладніў ён.
— Не, пан следчы.
— Маркіза трымала ў замку буйныя грошы?
Мажардом паціснуў плячыма.
— Мажліва, забойца і разлічваў, што пані дэ Лангрун захоўвала ў замку грошы, але ён не ўзяў нават пярсцёнкаў з начнога століка, відаць, яго нехта напалохаў.
— Акно было адчыненае? — спытаў следчы.
— Маркіза заўсёды спала з адчыненымі вокнамі,— адказаў мажардом.
Далейшы агляд вынікаў не даў, забойца не пакінуў ніякіх слядоў. Аднак дзверы на калідор зацікавілі дэ Прэля:
— Глядзіце, цікава: нехта напалову выкруціў шрубы з дзвярной засаўкі. Відаць, яе хацелі сарваць. Нябожчыца заўсёды замыкала дзверы на засаўку?
— Так! — адказаў Далон.
— Хто з прыслугі жыве ў замку?
— Мары — пакаёўка, Луіза — кухарка і аканом Эрвэ, але ўчора ён тут не начаваў. З дазволу маркізы хадзіў у вёску, але з умоваю, што ў замак вернецца толькі раніцаю. Нябожчыца была асцярожнаю жанчынаю, яна баялася, каб уночы ў замак хто не прабраўся.
— Пан сцвярджае,— удакладніў следчы,— што прымаліся ўсе меры перасцярогі, каб у замак ніхто не трапіў?
— Так, але здарылася, пан следчы, неверагоднае.
— Але забойца мог трапіць у замак удзень? Схавацца, а ноччу забіць. У пакоі гаспадыні сарвана засаўка, значыць, забойца трапіў праз гэтыя дзверы.
Дэ Прэль змоўк і задумаўся. У пакоі чулася толькі парыпванне гусінага пёрка.
— Значыць, уначы пад час злачынства ў замку былі толькі гаспадыня дэ Лангрун, яе ўнучка мадэмуазель Тэрэза, Шарль Рамбэр і дзве пакаёўкі. Я дакладна вас зразумеў?
— Так, пан следчы. Але схавацца ўдзень у замку практычна немагчыма. На кухні заўсёды хто-небудзь ёсць, там ніхто не пройдзе. А перад галоўным уваходам усю другую палову дня працавалі садоўнікі. Яны абавязкова б заўважылі незнаёмага чалавека. Астатнія ўваходы ў замак заўжды замкнёныя па загаду гаспадыні.— Мажардом развёў рукамі.
— I ўсё ж пані дэ Лангрун забілі.
— Не разумею, пан следчы,— мажардом Далон адказаў пасля нядоўгіх ваганняў.— Я гарантую, ніхто не мог трапіць у замак, а з іншага боку відавочна, што ані пан Шарль Рамбэр, ані Тэрэза, ані пакаёўкі не падыходзяць на ролю забойцы.
Мінуў дзень — сумны і змрочны. З раніцы Шарль Рамбэр з бацькам хадзілі па вялікіх маўклівых замкавых пакоях. Усю другую палову дня яны разам з Тэрэзай падпісвалі за круглым сталом адрасы сваякоў маркізы на вялікіх канвертах з жалобнай пячаткай. Пан Рамбэр застаўся ў замку да пахавання. Баранеса дэ Вібрэ ўгаворвала Тэрэзу паехаць начаваць да яе, але тая адмовіла.
Эцьен Рамбэр скончыў праглядаць газеты, дзе падрабязна апісвалася трагедыя ў Бале, падняўся на другі паверх і ўвайшоў у пакой да сына.
— Прызнайся мне,— глухім голасам загадаў ён,— прызнайся свайму бацьку!
— У чым? — Шарль адхінуўся ад яго.
— Гэта ж ты забіў!
Шарль хацеў запярэчыць, але голас не слухаўся:
— Я забіў? Мяне вінавацяць у забойстве маркізы? Але гэта жахлівае і гнюснае забойства!
— Вядома, і ты забойца!
— Не, клянуся, не!
— Так! — налягаў Эцьен Рамбэр.
— I гэта кажа мой бацька,— з дакорам сказаў Шарль.
— Супраць цябе ёсць сведчанні, і яны жахлівыя. У тую фатальную ноч ніхто не мог трапіць у замак, ты адзіны мужчына, які быў тут,— Эцьен Рамбэр павярнуўся і пайшоў у ванны пакой, узяў з ніжняй паліцы скамечаны ручнік.
— Глядзі,— прашаптаў ён і разгарнуў ручнік перад сынам.
Шарль убачыў на ручніку крывавыя плямы. Ён знерухомеў і хацеў нешта сказаць, але Эцьен спыніў яго:
— Вось яно, неаспрэчнае сведчанне твайго злачынства!
— Але я не вінаваты... Я нічога не разумею! — Шарль адступіў і сеў у крэсла.
— Бедны мой хлопчык! Бог ведае, мо ёсць абставіны, што аблегчаць тваю віну...
— Няўжо можна паверыць, што я забойца?
— Але ты не вінаваты. Я хацеў бы давесці, што ты не можаш адказваць за свае ўчынкі. Матчына хвароба не магла не адбіцца на сыне.
Читать дальше
