Marek Krajewski: Widma W Mieście Breslau

To jednak nie trzasnęła czaszka Smolorza, lecz pękły drzwi kuchenne, których dolny brzeg najechał na pogrzebacz. Sypnęły się drzazgi, a Smolorz podniósł ku górze pijane oczy.

– Przepraszam – wychrypiał sznapsbarytonem. – Miałem jej pilnować… Nic nie pamiętam…

Mock ukląkł na podłodze i powoli wysapywał z siebie furię. Po szyi płynęły mu strużki potu i wsiąkały w jasną warstewkę gruzu pokrywającą kołnierz jego najlepszej koszuli. Mankiety miał czerwone od krwi Smolorza, buty – zdarte od kopniaków, marynarkę – rozerwaną od rozbijania drzwi, ręce – czarne od sadzy pogrzebacza.

– Przepraszam – Smolorz kulił się pod drzwiami. Coś niedobrego się stało z jego lewym okiem – było otwarte, zakrwawione i tak duże, że powieka nie mogła go zakryć. – Na Boga, na duszę mojego Arthura…

– Skurwysynie – wysyczał Mock. – Nigdy nie przysięgaj na dziecko!

– Na moją duszę – jęknął Smolorz. – Nigdy już alkoholu…

– Skurwysynie – powtórzył Mock i rzucił w bok głową. Krople potu ubarwiły czysto wypucowane deski podłogi. – Wstawaj, chlej mydliny i ruszaj do pracy. Powiem ci, co masz robić…

W miarę jak Mock mówił, Smolorz trzeźwiał. Z każdym słowem Mocka stawał się coraz bardziej zdumiony.

Wrocław, niedziela 28 września 1919 roku, godzina trzecia rano

Siostra Hermina dzisiaj już po raz drugi ujrzała młodszego pana Mocka. Tym razem zrobił na niej znacznie gorsze wrażenie. Ubranie miał zakurzone i podarte na rękawie, koszulę zakrwawioną, a trzewiki zdarte na noskach. Na rondzie melonika walały się jakieś kamienne okruchy – jakby resztki gruzu. Pan Mock wbiegł na korytarz oddziału chirurgicznego i powtarzał pod nosem coś, czego siostra Hermina wyraźnie nie dosłyszała. Jakby mówił: „Osoby, które… gdzie one teraz…?”

– Panie Mock – krzyknęła za nim, gdy minął jej dyżurkę, powtarzając pod nosem dziwne zdanie. – Dokąd pan idzie?

Nie zwrócił na nią uwagi i pobiegł do separatki ojca. Siostra Hermina wprawiła w ruch chude i wysokie ciało i mocno zastukała obcasami po szpitalnym korytarzu. Jej czepiec o czterech załamaniach pochylał się na wszystkie strony jak żaglowiec, który łapie właściwy kurs. Chorzy, słysząc odgłos wydawany przez jej obcasy, budzili się z bolesnego odrętwienia, którego nikt z nich nie nazwałby snem, prostowali się na łóżkach i czekali na miłościwy zastrzyk, na łagodne dotknięcie jej suchej, chłodnej dłoni, na wyrozumiały, kojący uśmiech. Telepatyczne receptory siostry Herminy nie odbierały teraz jednak niemych skarg i próśb pacjentów, były wyczulone na lęk i niepokój czarnowłosego mężczyzny, który zataczał się od ściany do ściany i zmierzał w stronę pustej separatki. Pan Mock wtoczył się do niej i zatrzasnął drzwi. Siostra Hermina usłyszała zduszony krzyk. Może to któryś z pacjentów dzieli się z innymi swym bólem?

To nie był żaden pacjent. Pan Mock – syn leżał na brzuchu z rozłożonymi ramionami na czystym, świeżo posłanym łóżku i jęczał. Podbiegła do niego i potrząsnęła nim.

– Pańskiego ojca zabrał przed godziną doktor Cornelius Rühtgard – powiedziała. – Starszy pan poczuł się znacznie lepiej i doktor Rühtgard zabrał go do siebie do domu…

Mock przestał myśleć, przestał cokolwiek odczuwać. Wyjął z kieszeni kilka banknotów dziesięciomarkowych.

– Czy siostra mogłaby poprosić kogoś – wyszeptał i błysnął napłyniętym krwią okiem – o odczyszczenie mojego ubrania? – Opadł na poduszki i zasnął.

Siostra Hermina pogłaskała go po policzku, który przebijały twarde poranne igły zarostu, i wyszła z separatki.

Wrocław, niedziela 28 września 1919 roku, godzina dziesiąta rano

Mock wyszedł ze szpitala Wenzla-Hanckego i stanął w zamyśleniu koło kiosku z gazetami na rogu. Co chwila potrącały go małe dzieci w niedzielnych garniturkach i sukienkach. Trotuarem maszerowały całe rodziny, śpiesząc się do ewangelickiego kościoła św. Jana Chrzciciela na przedpołudniową mszę. Kroczyli pracowici ojcowie, a w ich wydatnych brzuchach soki trawienne rozpuszczały niedzielne serdelki; obok dreptały zaczerwienione, spocone od słońca matki i parasolkami zaganiały stadka niesfornych dzieci. Mock uśmiechnął się i schował za kiosk, aby dać swobodne przejście czworgu młodym obywatelom, którzy trzymali się za ręce i szli ławą, śpiewając górniczą piosenkę.

Gluck auf! Gluck auf! Der Steiger kommt! Und er hat sein helles Licht Und er hat sein helles Licht Bei der Nacht Schon angezundt. Szczęść Boże! Szczęść Boże! Nadchodzi sztygar! On swoje jasne światło On swoje jasne światło już zapalił.

Za dziećmi zmierzała dwunastoletnia może dziewczynka w pocerowanych grubych pończochach. Przed sobą niosła bukiet róż i podsuwała go pod nos ludziom stojącym przy wejściu do szpitala.

Mock spojrzał na swoje odczyszczone ubranie i na trzewiki, na których gruba warstwa pasty pokryła zarysowania. Rękaw marynarki był porządnie przyszyty, a melonik wyczyszczony nad parą, o czym świadczyła niezwykła miękkość filcu. Kiwnął palcem na dziewczynkę. Podbiegła do niego z bukietem róż, kulejąc wyraźnie. Mock przyjrzał się krytycznie kwiatom.

– Zaniesiesz ten bukiet do szpitala, dla siostry, która miała dziś nocny dyżur – wręczył dziewczynce dziesięć marek i mały kartonik z napisem „Eberhard Mock, Prezydium Policji” – i dołączysz moją wizytówkę.

Dziewczynka pokuśtykała do szpitala, a Mock przypomniał sobie kalekę, którą wczoraj zabił, i puste łóżko Eriki. Przepona podniosła się, a przełyk wypełniła gryząca żółć. Zrobiło mu się słabo. Przytrzymał się ręką parkanu. Wszystko postrzegał w ukośnej perspektywie. Reprezentacyjna Neudorfstrasse wykrzywiała się w żółto-czarnych refleksach. Potężne kamienice o skomplikowanych ornamentach tłoczyły się i napierały jedna na drugą. Oparł głowę o pręty parkanu ogradzającego szpital i zamknął oczy. Pękała mu głowa. Czuł się, jakby miał kaca. Najgorszy kac był lepszy od wyrzutów sumienia – od kopiących podłogę wykrzywionych nóg kaleki i od pustego łóżka, w którym nie było nawet śladu zapachu Eriki. Mock chciał mieć kaca, chciał cierpieć, byleby nie słyszeć szczekania erynij. Podniósł oczy i ujrzał zalaną słońcem ulicę we właściwej perspektywie. Wśród szyldów na końcu ulicy wybijał się napis: „M. Horn. Towary kolonialne”. Mock znał właściciela i wiedział, że potrafi go przekonać do sprzedania mu butelki likieru nawet w dzień wolny od pracy.

Ruszył w stronę sklepu, lecz zatrzymał się przy krawężniku. Panował duży ruch. W stronę centrum miasta sunęły powozy i automobile, które wiozły mieszczan do kościoła, w stronę przeciwną udawali się ci, którzy chcieli rozkoszować się jesiennym spacerem w Parku Południowym. Nagle powstało zamieszanie. Jakiś fiakier omal nie uderzył dyszlem w jadący dość szybko automobil. Koń szarpnął się w uprzęży, a dorożkarz przeklinał szofera i zamierzał się batem na wytwornego pana siedzącego w odkrytym aucie. Wykorzystując zamieszanie, Mock wskoczył na ulicę i pobiegł w stronę sklepu, gdzie na półkach tkwiły butle pełne różnokolorowej słodyczy.

Nie dotarł do nich jednak, bo pod sklepem Horna zaczepił go gazeciarz.

– Wydanie specjalne „Breslauer Neueste Nachrichten” – wrzasnął chłopak w kaszkiecie. – Wampir wrocławski popełnia samobójstwo!

Mock, widząc artykuł na pierwszej szpalcie, zapomniał o alkoholu.

„WAMPIR JUŻ NIE ZAGRAŻA MIESZKAŃCOM WROCŁAWIA”

„Dzisiaj w nocy podczas seansu spirytystycznego popełnił samobójstwo znany wrocławski lekarz, dr Horst Rossdeutscher. W mieszkaniu samobójcy znaleziono zapiski, swoisty pamiętnik mordercy, w którym zbrodniarz przyznaje się do okrutnego zamordowania czterech niezidentyfikowanych dotąd mężczyzn oraz dyrektora stoczni Wollheima Juliusa Wohsedta i młodej prostytutki Johanny Voigten. Mordy te dokonane w ciągu pierwszych czterech dni września miały charakter – jak wynika z zapisków – rytualny. Jak nas poinformował szef komisji morderstw Prezydium Policji, komisarz kryminalny Heinrich Mühlhaus, Rossdeutscher wywoływał podczas seansów spirytystycznych dusze zabitych przez siebie ludzi, a następnie tak nimi kierował za pomocą praktyk okultystycznych, aby czyniły krzywdę jednemu z funkcjonariuszy komisji obyczajowej. Ani komisarz kryminalny Mühlhaus, ani sam ów funkcjonariusz, asystent kryminalny Eberhard Mock – podajemy jego nazwisko, wszak śpiewają o nim wrocławscy kataryniarze! – nie wiedzą, dlaczego Rossdeutscher pałał taką nienawiścią do osoby Mocka.