Albert Baantjer - De Cock en de moord op melodie

Vledder keek hem verward aan.

'Die streepjes op het ruitjespapier?'

De Cock knikte.

'Jean-Paul Stappert had de melodieën die door zijn hoofd zweefden, wel degelijk vastgelegd. Op zijn eigen manier. Door streepjes in verschillende lengten en in variërende standen op ruitjespapier te plaatsen, ontstond een soort melodieënschrift, dat hij alleen zelf kon teruglezen. Zonder uitleg had een ander er niets aan.'

De Cock zweeg even en nam een slok van zijn cognac.

'Na zijn onderhoud met Willy Haareveld moet Jean-Paul Stappert bemerkt hebben, dat hij met uitgevers en impresario's niet gemakkelijk tot onderhandelen kwam met zijn eigen gemaakt melodieënschrift. Hij besloot zich het echte muziekschrift, compleet met mollen en kruisen, eigen te maken en…'

Vledder onderbrak hem.

'…kwam terecht bij Alex Waardenburg.'

De Cock keek hem aan.

'De rijke muziekpedagoog met louter rijke leerlingen. De man besefte onmiddellijk dat hij met Jean-Paul Stappert een muzikaal genie binnen zijn bereik had. Ik moet duidelijk stellen, dat Alex Waardenburg nooit de bedoeling heeft gehad om Jean-Paul Stappert te doden. Hij wilde wel zijn melodieën, die… zo heeft hij mij gezegd… uitblonken door een breed klankspectrum met geraffineerde transposities in een fraaie harmonisatie… wat dat ook betekenen moge. En hij wilde ze niet eens voor zichzelf. Hij was tevreden met wat hij had bereikt. Hij droomde er alleen van, dat eens zijn zoon, Kiliaan Waardenburg, een wereldvermaard componist en pianist zou zijn. Hij bracht Jean-Paul met Kiliaan in contact.'

De Cock zweeg opnieuw. De lijnen van het drama, zo vond hij, tekenden zich duidelijk af. Het verbaasde hem, dat het zo lang had geduurd voor hij ze had onderkend.

'Jean-Paul', ging hij rustig verder, 'vertelde van zijn melodieënschrift… liet het zien… legde het uit… en vertelde opgetogen dat er in het schrijfbureau op de pensionkamer van zijn vriend Erik Baveling nog laden vol met melodieën lagen.'

Vledder snoof.

'Hij vroeg er gewoon om… om vermoord te worden.'

De Cock kauwde even op zijn onderlip.

'Toch was er een incident nodig om het drama op gang te brengen. Jean-Paul Stappert vertelde aan Kiliaan, dat hij opnieuw contact had gezocht met Willy Haareveld en dat hij dit keer bij hem een paar vellen met melodieën schrift had achtergelaten.'

Vledder knikte begrijpend.

'De vellen die jij vond.'

'Kiliaan was woedend. Hij wilde niet dat anderen het schrift onder ogen kregen. Hij wilde het exclusief… voor zichzelf. Hij schreef Willy Haareveld een dreigbrief, dat hij met zijn handen van de goddelijke melodieën van Jean-Paul Stappert af moest blijven. Hij probeerde ook Jean-Paul tot andere gedachten te brengen. Hij moest het schrift terughalen en het contact met Willy Haareveld verbreken. Thuis, in de nabijheid van zijn allesoverheersende vader, durfde Kiliaan het conflict niet uit te spreken. Toen Jean-Paul op die bewuste avond tegen tien uur voor zijn muziekles kwam, wachtte hij hem buiten op. Aan de wallekant, tussen de geparkeerde auto's, ontwikkelde zich een twistgesprek. Toen Jean-Paul weigerde om zijn contacten met Willy Haareveld te verbreken en zelfs dreigde om al zijn melodieën aan de impresario over te doen, wond Kiliaan zich zo op, dat hij Jean-Paul Stappert bij zijn keel greep en wurgde.'

Joop Klaver stak gebarend zijn handen omhoog.

'Zag niemand dat?'

De Cock schudde zijn hoofd.

'Het is een stil stukje gracht. In de meeste panden zijn kantoren gevestigd. Gedurende de avonduren en de nacht is daar niemand. Er wonen weinig particulieren. We hebben wel een buurtonderzoek gehouden. Er kwam niets uit.'

Vledder boog zich geagiteerd naar voren.

'Verder… wat deed Kiliaan?'

De Cock dronk zijn glas leeg.

'Kiliaan liep een tijdje versuft rond. Niet lang. Toen hij besefte wat hij had gedaan en zijn kansen overwoog, dacht hij aan de melodieënrijkdom in het bureau van Erik Baveling.'

Vledder kneep zijn ogen even dicht.

'Hij vermoordde dus ook Erik.'

De Cock knikte.

'En nam ongezien de melodieën mee. Toen hij thuiskwam, bemerkte zijn vader onmiddellijk dat er iets met Kiliaan aan de hand was. Bovendien had hij Jean-Paul Stappert op de muziekles gemist. Alex Waardenburg is een man die niet altijd woorden nodig heeft om te weten wat een ander denkt. Hij had geen moeite om de gedachten van zijn zoon te doorgronden. Toen Kiliaan hem had verteld wat hij gedaan had, besloot Alex Waardenburg om in actie te komen. Hij wilde én zijn zoon én de melodieën behouden en overdacht, dat Kiliaan in het pension mogelijk sporen had achtergelaten. Hij ging erheen en wiste de vingerafdrukken van zijn zoon uit… en werd daarbij betrapt door Mien van Leeuwen.'

Vledder was hevig verbaasd.

'De pensionhoudster?'

De Cock glimlachte vermoeid.

'Mien van Leeuwen trok een verkeerde conclusie. Ze herkende Alex Waardenburg van de televisie en meende, dat hij Erik Baveling had omgebracht. De muziekpedagoog maakte haar ook niet wijzer. Hij liet haar in die waan. Daarom viel ze later flauw, toen ik haar vertelde dat ook Jean-Paul Stappert was vermoord. Ze meende immers de moordenaar te kennen en had een overeenkomst met hem gesloten.'

Joop Klaver fronste zijn wenkbrauwen.

'Een overeenkomst?'

'Op het moment dat Alex Waardenburg zich door de pensionhoudster ontdekt wist, bood hij haar tienduizend gulden aan als ze haar mond hield.'

Vledder riep uit:

'Dat nam ze aan!'

De Cock wreef over zijn gezicht. Het beeld van de tanige pensionhoudster kwam hem voor de geest.

'Zeker. Alex Waardenburg heeft haar dat geld ook in contanten uitbetaald. Toen Mien van Leeuwen er een paar dagen later achterkwam dat Alex Waardenburg een vermogend man was, nam ze opnieuw contact met hem en vroeg een veelvoud… vijftigduizend gulden.' De grijze speurder schudde triest zijn hoofd. 'Dat had ze niet moeten doen. Alex Waardenburg begreep, dat de pensionhoudster steeds zou terugkomen. Hij deed alsof hij op haar chantagevoorstel inging en stuurde zijn zoon. Tegen Kiliaan zei hij: of je nu voor twee of voor drie moorden ter verantwoording wordt geroepen… dat maakt geen verschil. En Kiliaan sloot voor de derde keer zijn gespierde vingers wurgend om een hals.'

De Cock liet zich in zijn fauteuil terugvallen en zweeg.

Een tijdlang was het stil. Het leek alsof een ieder bezig was om het gebeurde te verwerken. Eerst na een poosje schonk de oude rechercheur opnieuw in en zijn vrouw liet de schalen rondgaan. Het was Kuijper die het gesprek weer op gang bracht.

'Nu weet ik nog niet hoe jij aan dat stelletje ongeregeld kwam.'

De uitdrukking bracht opnieuw een glimlach op het gezicht van De Cock.

'Toen ik eenmaal de overtuiging had,' ging hij verder, 'dat Jean-Paul Stappert en Erik Baveling omwille van een stapeltje melodieen op ruitjespapier waren vermoord, toen ik dus het motief kende… stond ik voor de moeilijkheid om dat te bewijzen. Hoe kon ik er ooit achterkomen wie de melodieën had gestolen, wanneer ik die melodieën niet eens kende?

Ramón Baveling had ik, gezien het motief, als mogelijke dader al geschrapt en ook Willy Haareveld zag ik niet als moordenaar. Hij had, weliswaar, Jaap van Santen en Jan Rouweler in het pension naar de melodieënrijkdom van Jean-Paul Stappert laten zoeken, maar dat was nadat de moorden waren gepleegd… eerst toen hij uit de kranten had vernomen dat de beide jongemannen waren omgebracht.

Bleven dus over vader en zoon Waardenburg. Van een huiszoeking, als ik daarvoor al toestemming had gekregen, verwachtte ik niet veel. Ik ging er vanuit dat iemand die goed in de muziek thuis is, vrij snel het melodieënschrift van Jean-Paul Stappert in normaal notenschrift kon omzetten. Zeker als hij het principe kent. Het belastende ruitjespapier kon men dan vernietigen. Dat is, zo blijkt achteraf, ook gebeurd.