Albert Baantjer - De Cock en de blijde Bacchus

Op de tweede rij zaten met enige afstand van elkaar Ferdinand en Felix van Harrecoven. De oude rechercheur herkende neef Felix van een foto uit het archief van de politie. Tot zijn verwondering miste hij Francois van Harrecoven.

Op de overige rijen zaten mannen en vrouwen die De Cock al vele jaren kende als nieuwsgierigen, die uit pure sensatiezucht de begrafenis van elk slachtoffer van een moord bijwoonden. De Cock streek met zijn hand over zijn natte haren en luisterde. De spreker gebaarde heftig.

`De mortuis nil nisi bene ,’ [4] Latijnse spreuk: Over de doden niets dan goeds. riep hij pathetisch. ’Over de dode… over de dode zult u van mij geen kwaad woord horen. Wij mensen hebben geen recht om zijn gedrag te beoordelen. Wanneer zijn leven, naar welke maatstaven ook gemeten, niet juist was ingericht, dan zal hij nu wel reeds geoordeeld zijn door Hem, die alle facetten kent. Wij kennen die niet… en zullen die vermoedelijk ook nooit kennen.’

De spreker zweeg even en boog zijn hoofd.

’Laten wij nu bidden om genade voor zijn moordenaar.’ De Cock staarde even peinzend voor zich uit. Daarna stootte hij Vledder van opzij aan.

’Dit alles komt mij zo bekend voor,’ fluisterde hij.

Vledder glimlachte.

’De begrafenis van Hendrik-Jan van Assumburg. Dezelfde prediker, dezelfde tekst. Ik denk dat deze dominee uit gemakzucht bij elke begrafenis dezelfde babbel houdt.’

’Hendrik-Jan van Assumburg?’

Vledder knikte.

’Herinner je je nog? Wij woonden die begrafenis destijds bij op verzoek van de politie in Antwerpen.’

De Cock kneep zijn ogen even stijf dicht.

’Ik weet het alweer. Het was die dag ijzig koud. Ik had bijna bevroren oren. Wij zijn voor die zaak nog in België bij de Gerechtelijke Politie geweest.’ [5] Zie De Cock en moord op de Bloedberg.

’Precies.’

Na een vurig gebed daalden zware orgelklanken op de aanwezigen neer. De prediker verdween en het kathedertje werd weggehaald. De ’kraaien’ schaarden zich aan beide zijden van de baar. De auladeuren gingen open en de dragers wiegden de baar naar buiten.

De Cock zette zijn hoedje weer op en sjokte naast Vledder achter de belangstellenden aan. Het regende niet meer, maar het water drupte nog van de bomen.

Toen ze het graf hadden bereikt, nam De Cock zijn hoedje af en schaarde zich in de kring. Ineens was de dominee er weer en nam het woord.

’Daar… daar het de almachtige God behaagd heeft,’ galmde de prediker plechtig, ’onze thans gestorven broeder Herbert van Harrecoven tot zich te nemen… zo bestellen wij zijn lichaam ter aarde… aarde tot aarde… as tot as… stof tot stof…’ De Cock liet de woorden van de dominee langs zich heen glijden. Zijn scherpe blik dwaalde langs de kring van belangstellenden. Hij keek een paar seconden vol in het jonge gelaat van Frank Blankenberg. Met zijn lippen strak opeengeklemd, had het gezicht van de jongeman een verbeten trek. Somber, broeierig.

Ook had De Cock het gezicht van Felix van Harrecoven scherper in het vizier. De oude rechercheur bepeinsde dat van neef Felix een nieuwe foto moest worden gemaakt. De man was in luttele jaren sterk verouderd.

Neef Ferdinand van Harrecoven zag er dit keer, in tegenstelling tot zijn bezoek aan het politiebureau in de Warmoesstraat, opvallend gesoigneerd uit. Hij droeg een gloednieuw donkerblauw kostuum met vest en een stemmige stropdas op een lichtgrijs overhemd. Hij had nieuwe schoenen aan zijn voeten en zijn haar zat verzorgd.

Plotseling ontdekte De Cock aan de andere zijde van het graf, in de buitenste rij van de kring, een gezicht… een gezicht dat hij van een twaalfjarige jongen tot een volwassen man had zien veranderen. Even kruisten hun blikken… blikken van herkenning.

De adem van De Cock stokte. Een moment ook was de grijze speurder niet tot actie in staat. Toen wurmde hij zich duwend met zijn ellebogen uit de kring en draafde achter de belangstellenden om naar de plek waar hij dat gezicht had gezien. Hij kwam te laat. Toen hij de bewuste plek had bereikt, zag hij ruim dertig meter voor zich uit een man met wapperende jaspanden over het grindpad rennen.

De Cock in draf was een komisch gezicht. Na een stuntelig sprintje gaf de oude rechercheur de achtervolging op. Zwaar hijgend liet hij zich op een bankje onder een treurwilg zakken en schoof de bovenste knoop van zijn overhemd los. Vledder liep met een rood hoofd op hem toe.

’Wat… wat,’ stamelde hij, ben je allemaal aan het doen. Je verstoort de hele plechtigheid.’

De Cock gebaarde.

’Ik zat achter een man aan.’

’Wat voor een man?’

’Petrus de Groot.’

Vledder reageerde verrast.

’Big Pete… we hebben hem pas voorgeleid. Is hij alweer vrij?’

De Cock grijnsde.

’Zo gaat dat,’ reageerde hij grimmig, ’in dit soms van elk recht verstoten land.’

’Wat moest onze Big Pete op de begrafenis van Herbert van Harrecoven?’

De Cock kwam steunend van zijn bankje overeind. ’En waarom nam hij de benen toen hij mij zag?’

De Cock zwiepte zijn oude hoedje met een gelukkige worp naar de kapstok, gleed uit zijn regenjas en liet zich in de stoel achter zijn bureau zakken. Hij keek naar Vledder, die het toetsenbord van zijn computer naar zich toe trok.

’Ik ben toch blij,’ sprak hij met genoegdoening, ’dat ik naar de begrafenis van oom Herbert van Harrecoven ben gegaan.’ Vledder leunde over zijn toetsenbord heen.

’Hoezo… zijn we wat wijzer geworden?’

’Heb je in de aula de verwijderingen gezien? Frank Blankenberg zat ver van zijn stiefmoeder vandaan en tussen de neven Ferdinand en Felix gaapte ook een gat.’

De Cock gniffelde.

’En dan de plotselinge verschijning van Petrus de Groot aan de rand van het graf.’

Vledder wees naar de telefoon.

’Zal ik die officier van justitie eens bellen en vragen waarom hij Big Pete heeft heengezonden? Het is toch van de zotte. Hoeveel manuren hebben wij eraan besteed om die keten van fraudes gesloten te krijgen… hoeveel mensen heeft die vent opgelicht?’ De Cock maakte een grimas en schudde zijn hoofd. ’Ik heb,’ antwoordde hij kalm, ’in een lang proces geleerd om te berusten in de vreemde beslissingen van rechters en officieren van justitie. Ik probeer mijn werk als rechercheur zo goed mogelijk te doen. Dat is mijn verantwoordelijkheid. Het is hun verantwoordelijkheid als zij door grove blunders een geheide strafzaak verprutsen.’

Vledder grinnikte droog.

’Daar word je toch niet goed van?’ verzuchtte hij. ’Moeten we er gewoon op wachten tot Big Pete opnieuw een reeks mensen bezwendelt?’

De Cock glimlachte.

’Het is een oud gegeven… de grootste frustratie van de politie ligt bij justitie. Maar ik ben niet van plan om gefrustreerd te raken. Absoluut niet. Ik heb er geen trek in om door mijn werk gestrest thuis te zitten. Ik bezit mijn ziel in lijdzaamheid.’ Vledder trok zijn neus op.

’Jij bezit wat?’

De Cock reageerde verrast.

’Ken je die uitdrukking niet?’

’Nee.’

’Een kreet van mijn oude moeder… bezit je ziel in lijdzaamheid. Zie de zaken om je heen gelaten aan zonder je erover op te winden.’

’Maar ik kan dat niet,’ riep Vledder opgewonden. ’Ik heb daar echt moeite mee. Ik heb soms het gevoel dat ik voor niets werk… dat alles wat ik hier bij de recherche doe, volkomen zinloos is.’ De Cock lachte.

’Dat is het niet. Blijf in jezelf geloven. Als bij de dames en heren van justitie en de rechterlijke macht de muts van de tolerantie over hun oren en ogen is gezakt… zodat ze horende doof en ziende blind zijn geworden… dan dwalen zij en niet wij.’ Hij spreidde zijn armen in een weids gebaar.