Albert Baantjer: Een Rus in de Jordaan

Jacob zakte langzaam in zijn stoel terwijl Peter van Opperdoes door de stapel bladerde.

‘Het zijn er wel veel. Ik wist niet dat we zoveel kanjers hadden onder de criminelen.’

‘Ik heb al wel een schifting gemaakt op uiterlijk, maar dan blijft er nog een stapel over. Veel mannen, voor in de dertig, met een stevig postuur. Als we nou een beter signalement hadden…’

Peter van Opperdoes glimlachte. ‘Maar dat hebben we niet. Dus aan jouw uitdraai van de politiesystemen hebben we nu niet veel.’

De oude rechercheur schoof het pak papier zorgvuldig terzijde.

Jacob keek hem even aan. ‘Misschien niet. Maar ik heb nog iets…’ Hij legde een aanzienlijk kleiner stapeltje naast de grote stapel. ‘Dit is een uitdraai van alle telefoonnummers die Loesje de Vries de laatste weken heeft gebeld. En alle nummers die haar gebeld hebben.’

Peter van Opperdoes bladerde erdoorheen. ‘En waarom precies heb je dit gedaan?’

Jacob keek verbaasd. ‘Dat lijkt me logisch. Kanjer werd haar aangeraden door een vriend van hem. Die vriend moet Loesje dus kennen, en zal haar ongetwijfeld gebeld hebben om afspraken te maken. Via hem kunnen we de identiteit van Kanjer vaststellen.’

Peter van Opperdoes bladerde door de tientallen telefoonnummers. ‘En welke van deze tientallen telefoonnummers is van die vriend? Wanneer precies heeft hij haar gebeld? Op welk tijdstip?’

Jacobs mond zakte een klein beetje open. ‘Hoe moet ik dat weten?’

‘Dat is wel handig. Of wil je al deze mensen gaan opzoeken en vragen of ze een vriend hebben die zich Kanjer noemt?’

Jacob weifelde. ‘Desnoods. Als het echt niet anders kan.’

Peter van Opperdoes knikte. Het was in ieder geval een mogelijkheid, al moest hij er niet aan denken om tientallen mannen lastig te vallen met de vraag of ze ene Kanjer kenden.

‘Bovendien… die man noemt zichzelf Kanjer. Denk je dat iemand die zichzelf Kanjer noemt, dat tegen zijn vriend zegt?’

Jacob grinnikte. ‘Nee, waarschijnlijk niet.’

‘Dus als wij de mannen op deze lijst vragen of ze ene Kanjer kennen, antwoorden ze allemaal ontkennend. Dat schiet niet op. We moeten het op een andere manier proberen. We kunnen bij het eind beginnen… de moord op Loesje de Vries… maar als we bij het begin beginnen, komen we er ook.’

Jacobs wenkbrauwen schoten van verbazing omhoog. ‘Hoe dan?’

‘Waar is het allemaal mee begonnen?’

‘Met een verleidelijke, mooie prostituee die hier binnenkwam en jou een opmerkelijk verhaal vertelde.’

Peter van Opperdoes knikte. ‘Zo begon het voor ons… maar waarmee is het voor Loesje allemaal begonnen?’

Jacob zweeg even en pijnigde zijn hersens. ‘Met dat hinderlijke wapen, dat ze bij klant Kanjer zag. Daarom kwam ze naar ons aan de Raampoort.’

Peter van Opperdoes schudde zijn hoofd. ‘Dat was voor haar niet het begin. Dat ligt verder in het verleden. Voor haar begon het verhaal bij de inbraak bij haar vader. De inbraak waarbij dat wapen… een exceptionele Nagant 7.62… werd ontvreemd.’

Het trappetje kraakte vervaarlijk toen Peter van Opperdoes naar de zolder van bureau Warmoesstraat klom. Jacob volgde hem naar boven en moest bukken om zich niet te stoten aan de zware balken in het oude pand.

‘Is dit zootje het archief van het illustere bureau aan de Warmoesstraat?’ Het klonk spottend.

De oude rechercheur knikte. ‘Dit pand is honderden jaren oud en al tien jaar veel te vol. Wat moeten we anders?’

Op simpele houten rekken, maar ook in stapels op de grond, stonden en lagen honderden kartonnen dozen met daarin alle processen-verbaal van de afgelopen jaren. Op de rug van de dozen was een jaartal te lezen en de nummers van de verbalen die daarin bewaard werden.

Jacob keek om zich heen en liep naar het raampje van de zolder.

‘Vreemd toeval, niet? Je bent net één dag op een ander bureau en je struint alweer op het door jou zo verheerlijkte bureau Warmoesstraat.’

‘Niks toeval. Die wapens zijn nu eenmaal in het district van de Warmoesstraat gestolen en dus is de aangifte hier gedaan en dus ligt het proces-verbaal ook in dit bureau. Geen toeval, het is gewoon zoals het is.’

Peter van Opperdoes haalde een papiertje met daarop een achtcijferig nummer uit zijn broekzak en gleed met zijn vinger langs de rijen met dozen. Het duurde lang voor hij het juiste jaar had gevonden.

Jacob staarde uit het kleine raampje. Van hieruit was het uitzicht over het Damrak en het Centraal Station indrukwekkend. Een rondvaartboot manoeuvreerde handig door het water van het Damrak en legde aan bij de steiger. Met één hand gooide de kapitein, een verweerde schipperspet op zijn hoofd, een touw op de steiger. Een meisje met lang blond haar snelde toe en wond het snel om de meerpaal aan de kop van de steiger.

Links renden wat junks door de Oudebrugsteeg, nagezeten door een toerist die wild met zijn paraplu zwaaide.

Jacob glimlachte om de onbeholpen manier waarop de man door de steeg rende, als een acteur uit een stomme film uit de jaren twintig.

Een agent op een mountainbike laveerde handig door de drukte, haalde de toerist in en reed de twee junks klem. Er werd door hen luid geprotesteerd, maar daar bleef het bij.

Jacob draaide zich om naar de zoekende Peter van Opperdoes. ‘Ik snap eigenlijk niet goed wat je hiermee wilt bereiken.’

Peter van Opperdoes zocht stug door naar de goede doos. ‘Dan moet je daar maar eens goed over nadenken. Of leren ze je dat tegenwoordig niet meer op de politieschool?’

Jacob trok zijn schouders op. ‘Als de dader van de inbraak bij haar vader gepakt was, dan had Loesje de Vries ons dat wel verteld, denk ik.’

‘Dat zijn de twee belangrijkste woorden in jouw zin: “Denk ik.” Je weet het namelijk niet zeker. Ik denk namelijk dat Loesje de Vries bepaalde dingen heeft achtergehouden.’

‘O, ja? Zoals wat dan?’

‘Om te beginnen wist zij donders goed wie Kanjer was. En daarom kunnen we er niet van uitgaan dat zij ons de hele waarheid heeft verteld.’

Peter van Opperdoes ging op zijn hurken zitten en bladerde door de inhoud van een doos. ‘Dat is vreemd…’

Peter van Opperdoes hield de doos omhoog. Jacob zag een groot pakket met diverse processen-verbaal, netjes gerangschikt op nummer.

‘Wat is vreemd?’

‘Het proces-verbaal van de inbraak bij de vader van Loesje de Vries… waarbij de wapens werden gestolen…’

‘Wat is daarmee?’

Peter van Opperdoes staarde Jacob geschrokken aan. ‘Het is verdwenen.’

Ruud Beschiere, de administratieve kracht van bureau Warmoesstraat, sloeg met grote overtuiging het boek dicht dat voor hem op het bureau lag.

‘U heeft niet goed gekeken. Het hoort er gewoon te zijn. En anders staat in dit boek wie het proces-verbaal uit het archief heeft gelicht. Maar dat staat er niet. Dus moet het er zijn.’

Peter van Opperdoes was verbijsterd over deze logica. ‘Maar het is er niet.’

‘Dan heeft u niet goed gekeken, zei ik toch?’

Peter van Opperdoes draaide zich om en zijn scherpe blik deed de administratieve kracht in elkaar krimpen.

‘Ik snap het. Het proces-verbaal is er dus niet… goed… oké… of eigenlijk helemaal niet oké…’

Hij opende nerveus het boek, bladerde nog een keer heen en weer.

‘Ik kan er niets anders van maken, er moet echt een kopie in de administratie zitten. Volgens dit systeem klopt het allemaal.’

Peter van Opperdoes wipte langzaam heen en weer op zijn voeten. Hij begon zich behoorlijk op te winden. ‘Volgens jouw systeem kan het dan allemaal wel kloppen, maar in de echte wereld zit het proces-verbaal niet… ik herhaal, níet… in het archief.’

‘Tja…’ De man van de administratie sloeg het boek dicht.

Jacob stond grinnikend bij de deur. ‘Waarom verbaast dit me nou niet van bureau Warmoesstraat? Een rommelig district, een rommelig bureau en een rommelige administratie.’