Albert Baantjer - Moord met een strijdbijl

Als Koopmans opstaat, volgen Zijlstra en Graanoogst zijn voorbeeld.

‘Heren,’ zegt Koopmans, ‘ik waardeer dit zeer, zoals gezegd. Volgens mij zijn jullie op iets belangrijks gestuit. Ik reken erop dat jullie ons op de hoogte houden van alle ontwikkelingen in deze zaak.’

‘Kunnen we daar andersom ook op rekenen?’ vraagt Zijlstra. Koopmans haalt diep adem en houdt zijn handen afwerend op schouderhoogte.

‘Geloof me, ik wil niets liever, maar ik durf niets te beloven. We hebben het hier over vele honderden manuren onderzoek, allemaal voor rekening van de belastingbetaler. Daar mogen we geen onverantwoorde risico’s mee nemen. Als er ook maar iets uitlekt, is alles voor niets geweest, dat zullen jullie begrijpen. Dus moeten we uiterst voorzichtig zijn met het verspreiden van informatie. Sorry.’

Zijlstra haalt zijn schouders op.

‘En met onverantwoorde risico’s nemen bedoelen jullie dan: collega’s op de hoogte houden,’ zegt hij droog. ‘Mag ik jullie er even aan herinneren dat wij met een moordonderzoek bezig zijn?’

Koopmans trekt een spijtig gezicht.

‘Zelfs niet voor een moordonderzoek. Dat zijn nu eenmaal de regels waar wij mee te maken hebben. Want dit is groot, mannen, echt.’

Zijlstra draait zich zonder te groeten om en doet geen moeite zijn ongeduld te verbergen als hij even moet wachten tot Te Velde de deur voor hem opendoet.

Graanoogst loopt achter hem aan, maar bij de deur draait hij zich om.

‘Jullie beiden ook bedankt voor alle openheid. Daar zullen we in het vervolg van ons onderzoek zeker ons voordeel mee doen.’

De twee mannen in de kamer kijken elkaar enigszins onzeker aan, want in de stem van Graanoogst is geen enkele ironie te herkennen.

‘Wat een eikels!’ barst Zijlstra los als ze met hun auto de parkeergarage van het hoofdbureau uit rijden.

‘Ik had er gif op kunnen innemen dat het zo zou gaan! Zodra het hoofdbureau iets van ons wil, is het altijd eenrichtingsverkeer. Het zal ze worst wezen of wij die moordzaak oplossen, ze denken alleen aan hun eigen succes.’

‘En niet aan het jouwe,’ voegt Graanoogst daar grijnzend aan toe.

Zijlstra kijkt hem ongelovig aan.

‘O, jij vindt dit nog leuk ook?’

Graanoogst maakt een keelgeluid.

‘Alles is veel voor wie niet veel verwacht. Ik wist van tevoren dat die jongens ons niks wijzer zouden maken dan zijzelf nodig vinden. Maar dit is toch een uiterst nuttig bezoek geweest.’

‘Hoe bedoel je?’

‘Simpel,’ zegt Graanoogst. ‘Stel dat Davidenko inderdaad vermoord is door de Russische maffia —’

‘Begin jij nou ook al?’ onderbreekt Zijlstra hem geïrriteerd.

‘Kun jij een beetje je ogen op de weg houden?’ kaatst Graanoogst terug. ‘En mag ik even uitpraten?’

‘Je doet je best maar.’

‘Oké. Zoals gezegd: stel dat de Russische maffia Davidenko inderdaad vermoord heeft. Dan heb je grote kans dat wij met ons rechercheonderzoek op een dood spoor komen. Die jongens zijn verdomd professioneel; de kans dat we een van hun mensen te pakken krijgen is minimaal.’

Tot zover kan Zijlstra het met hem eens zijn, al moet hij zich inspannen om zijn mond te houden. Hij knikt nukkig.

‘Nou, als dat zo is, heb je kans dat zo’n groot regionaal onderzoek meer boven water kan krijgen dan wij. En ook als Koopmans en zijn team niks kunnen bewijzen, hebben ze toch wat extra belastend materiaal, terwijl wij hebben gedaan wat nodig was: alle mogelijke sporen natrekken en samenwerken binnen het korps. Daar kunnen Leo en Ter Schegget moeilijk wat op aan te merken hebben.’

Zijlstra trekt een misprijzend gezicht.

‘Jij vindt dat wij ons dan voldoende hebben ingedekt? Dat meen je toch niet?’

Graanoogst steekt waarschuwend zijn vinger op.

‘Let wel, dat is dus alleen in het geval dat er voor ons eigenlijk niks te winnen is, omdat de zaak “te groot” voor ons is, om met Koopmans te spreken.’

‘En ook als het niet zo is dat de Russische maffia hier achter zit, kunnen ze ons niks maken,’ begrijpt Zijlstra. ‘Want dan hebben we in ieder geval gedaan wat de korpsleiding van ons verlangde.’

‘Precies,’ beaamt zijn oudere collega. ‘Terwijl we dan onze handen helemaal vrij hebben om ons eigen onderzoek uit te voeren. Want niemand kan zeggen dat we niet bereid zijn geweest om samen te werken en informatie te delen.’

‘Nooit geweten dat jij zo tactisch dacht,’ zegt Zijlstra, niet zonder bewondering.

‘Zulke manoeuvres zijn eerder strategisch dan tactisch,’ antwoordt Graanoogst grijnzend. ‘En zo moet je wel opereren binnen een grote organisatie als de politie, waar zo veel verschillende belangen spelen. Altijd uitkijken dat je niet onnodig vijanden maakt of je superieuren tegen je in het harnas jaagt, want dat kan je op den duur opbreken.’

Zijlstra rijdt een tijdje zwijgend door.

‘Denk jij echt dat de Russische maffia iets met deze moord te maken heeft?’ vraagt hij plotseling.

‘Ik weet het niet.’ Nadenkend masseert Graanoogst zijn neus tussen duim en wijsvinger. ‘We hebben nog geen aanwijzingen dat het zo is, maar ook niet dat het niet zo is. En ik ben het eerlijk gezegd wel eens met Koopmans dat het voor de hand ligt dat Davidenko in beeld geweest moet zijn bij de Russische maffia. Alleen al vanwege zijn importcontacten. Het kan best zijn dat ze gebruik hebben willen maken van de mogelijkheden die dat zaakje en zijn eigen import boden. En dat Davidenko weigerde, of tegenwerkte.’

‘Misschien. Het is mogelijk dat ze een voorbeeld hebben willen stellen. Maar aan wie dan?’ Zijlstra kijkt even opzij naar zijn collega. ‘En ik vind het ook niet ondenkbaar dat die Van den Brink of Sjoekov er iets mee te maken hebben. Of zelfs allebei.’

‘Inderdaad. Hoe dan ook, we moeten nu eerst rapporteren bij Leo, dan hebben we dat ook gehad. En daarna?’

‘Rapporteer jij maar,’ zegt Zijlstra. ‘Dan bel ik zo eerst Davidenko’s broer, om te vragen of hij wel eens heeft gemerkt dat zijn broer problemen had op zijn werk. En wat ze van plan waren met de import voor hun winkel.’

‘Je hebt gewoon geen zin om Leo te gaan vertellen dat we zijn opdracht hebben uitgevoerd en naar het hoofdbureau zijn geweest,’ constateert Graanoogst geamuseerd.

‘Precies? Zo raar is dat toch niet?’

‘Nee hoor, helemaal niet.’

Terwijl Graanoogst het bureau aan de Ferdinand Bolstraat binnenloopt, blijft Zijlstra bij hun auto staan. De bomen om hem heen verliezen steeds meer bladeren, maar vandaag is het tenminste droog. Hij trekt aan de klep van zijn petje, zodat het wat steviger zit. Dan pakt hij zijn mobiel en zijn notitieboekje en toetst het nummer van Victor Davidenko in.

Al snel meldt zich een stem. ‘Ja?’

‘Victor Davidenko? Zijlstra, recherche Amsterdam.’

‘Dag, meneer Zijlstra. Hoe is het nu met u?’

‘Hoe bedoelt u?’

‘Ik dacht dat u zich vanochtend niet zo lekker voelde.’

Zijlstra draait zich om en leunt op de auto. ‘Nee, het gaat prima, dank u.’

‘En hoe loopt het onderzoek?’

‘Daar bel ik dus voor. Mijn collega en ik zijn vanmiddag bij de werkgever van uw broer geweest. Hebt u wel eens gemerkt dat er spanningen waren rond uw broer en zijn werk?’

‘Bij Ruskolanda? Niet dat ik weet. Tolja had het daar enorm naar zijn zin, vooral ook omdat hij regelmatig naar Belarus en andere landen kon.’

‘U hebt nooit iets gehoord over onmin met zijn collega’s of zijn baas?’

‘Nee, nooit.’

‘Oké. Het kwam bij de import ook wel eens voor dat ze bestaande contacten opzijschoven om in zee te gaan met andere leveranciers.’

‘In zee gaan?’ Davidenko klinkt onzeker.

‘Eh… zaken doen,’ legt Zijlstra uit.

‘Hebt u wel eens gehoord dat sommige leveranciers moeilijk deden als Ruskolanda niets meer bij hen kocht?’