Albert Baantjer - Een lijk in de kast

Van Opperdoes keek zijn jonge collega even aan, en wenkte toen Ton van Maan. 'Heb jij een laken?'

'Voor wat?'

Van Opperdoes gebaarde naar het lichaam. Ton pakte een laken uit de bus, dat hij zorgvuldig over het lichaam drapeerde.

'Beter zo?' vroeg Van Opperdoes aan zijn jonge collega.

'Ja, maar het blijft vreemd om er zo bij te liggen. Alsof het iets is wat weggegooid of nonchalant achtergelaten is. Het hoort niet,' vond deze.

Hij had gelijk, dacht Van Opperdoes. Maar al te vaak had hij ook een onbestemd gevoel op een plaats delict… een vreemd soort plaatsvervangende schaamte. Op een bepaalde manier kon hij vrede hebben met de dood, maar niet met de manier waarop de dood soms toesloeg.

Cathelijne de Wind keek even vragend naar de technisch rechercheurs, die haar gebaarden dat ze klaar waren en zij dus haar gang kon gaan.

'Of zullen we het in het mortuarium doen? Misschien toch wat handiger?'

Van Opperdoes knikte. Het lichaam moest toch worden afgevoerd naar het vu-ziekenhuis, om daar opgeslagen te worden in afwachting van de sectie.

Vanaf de dijk kwamen de collega's aanlopen die aan het zoeken waren geweest naar sporen en — belangrijker nog — een eventueel tweede stoffelijk overschot.

Mismoedig schudde de geüniformeerde brigadier die leiding had gegeven aan de zoektocht zijn hoofd. 'Helemaal niks. We hebben zelfs zo goed en zo kwaad als het ging de hele kant van het water afgezocht. Maar ja… als het lichaam hier in het kanaal gegooid is, kan het inmiddels al helemaal daar liggen.' Hij gebaarde met beide handen naar het donker in de verte.

Daar had hij gelijk in, vond Van Opperdoes. Als een passerend schip het lichaam niet had meegesleurd in zijn kielzog, dan zou de stroming er wel voor zorgen dat het op een heel andere plek boven zou komen, dan waar het te water was geraakt.

'We hebben ons best gedaan,' besloot de oude rechercheur.

'Dat tweede lijk moet in de buurt zijn. Misschien dat bij daglicht een boot van Team Havens een paar keer op en neer kan varen om te zoeken, voor de zekerheid…' zei Jacob, maar hij merkte dat de oude rechercheur aarzelde.

'Is er wat?' drong Jacob aan.

Van Opperdoes keek hem aan en zei niets. Hij draaide zich om en liep richting water. Lang bleef hij staan kijken naar de zachte golfjes die het maanlicht weerkaatsten. Lag daar het tweede lijk?

Hij volgde het water en keek het kanaal af, naar het oosten. Een beklemmend gevoel bekroop hem, maar hij kon er zijn vinger niet op leggen.

Jacob kwam achter hem staan. 'Wat is er dan?'

Van Opperdoes schudde langzaam zijn hoofd. 'Geen idee… maar er klopt iets niet…'

Langzaam en voorzichtig reed de zwarte wagen achteruit de steile afrit af, om geruisloos tot stilstand te komen voor het mortuarium in de kelder van het vu-ziekenhuis. Het stoffelijk overschot werd op een brancard naar binnen gereden. Rechtsaf, linksaf, rechtsaf, rechtdoor de grote zware deuren door… daar was de grote zaal waar zich de cellen bevonden en de vele lijken gekoeld bewaard werden.

Peter van Opperdoes kon de route naar het mortuarium dromen, zo vaak had hij hier al gelopen. In stilte werd de brancard voortgeduwd, alleen het geratel van de wieltjes weerkaatste oorverdovend tussen de betegelde muren. De zaal van het mortuarium had vele grote stalen deuren, waarachter zich de koelcellen bevonden. Op sommige deuren was een kartonnetje bevestigd, met daarop de gegevens van degene die in de koelcel lag, en welke rechercheafdeling de afhandeling van het onderzoek deed.

Van Opperdoes vulde de gegevens van Robert Lousman in op een formulier in een ouderwetse ordner, die links van de toegangsdeur op een plank lag. De beheerder van het mortuarium kwam binnenlopen en wreef opgetogen in zijn handen.

'Heb je er weer een, Van Opperdoes? Laat eens even kijken…'

Hij ritste enthousiast de plastic zak open waarin het lichaam werd vervoerd.

'Hm…' bromde hij. 'Ziet er netjes uit. Stinkt tenminste niet. Dat scheelt weer…'

Jacob keek Van Opperdoes aan, die zijn schouders even ophaalde. Hij wist dat de twee beheerders van het mortuarium cynische grappenmakers waren, en hij vond het niet erg. Als je de hele dag met alleen maar lijken, in alle stadia van ontbinding bezig bent, dan moet je wel een emotioneel harnas creëren waar de ellende op afketst, anders zou je het niet lang volhouden. Bij deze twee bestond dat harnas uit zwarte humor, zoals ook bij veel rechercheurs het geval was.

'Waar wilt u hem hebben, dokter?' vroeg de beheerder aan de schouwarts, die ook net binnenkwam.

'Daar graag.' Ze wees naar de roestvrijstalen tafel midden in het mortuarium.

De beheerder en de bestuurder van de lijkauto die het stoffelijk overschot had overgebracht, tilden de plastic zak bij hoofd- en voeteneinde op en legden het lichaam op de onderzoekstafel.

'In welke cel wil je hem zo meteen hebben?' Van Opperdoes hield het kartonnetje omhoog dat hij net had ingevuld.

'Doe maar in een lege. Anders wordt het zo proppen…' grijnsde de beheerder. 'Kies er maar een uit.'

Zorgvuldig bevestigde Van Opperdoes het kartonnetje in een sleuf op de deur van koelcel 21.

Er daalde een serene stilte neer over het mortuarium. De beheerder en de schouwarts deden witte jassen en plastic handschoenen aan. Het naakte lichaam werd schoongewassen met een natte spons, en de schouwarts richtte haar aandacht allereerst op de verwonding aan het hoofd. Ze kon, nu alle sporen waren veiliggesteld door de technische recherche, grondiger te werk gaan.

Ze veegde de natte hoofdharen achter op het hoofd opzij, waardoor een vrijwel gaaf rond gaatje zichtbaar werd, omgeven door huid en rood bebloed haar.

'Hieronder hebben we de boosdoener, heren… een inschotopening van een kogel.'

Ze bekeek het hoofd nu grondig van alle kanten.

'Eens even kijken of we ook een uitschotopening hebben…'

Maar hoe ze ook zocht, het leek de enige verwonding te zijn.

'Dan moeten ze bij de sectie maar eerst een röntgenfoto maken, voordat ze de schedel lichten. Ik denk dat de kogel nog ergens in het hoofd zit.'

Vervolgens onderzocht ze het hele lichaam op verwondingen of andere aanwijzingen voor de doodsoorzaak.

'Verder weinig te vinden. Voor de zekerheid moeten we de sectie afwachten, maar ik ben hier nu toch om de officiële schouw van het lichaam te doen, en daar een formele conclusie uit te trekken…'

Ze wist enige spanning op te bouwen, wat mede te danken was aan de wat macabere omgeving waarin ze zich bevonden. De aanwezigen keken haar vol verwachting aan.

'Hij is overleden,' sprak ze plechtig.

Het kwam er zo droog uit dat Jacob onwillekeurig in de lach schoot, gevolgd door de beheerder van het mortuarium en de chauffeur van de wagen waarin het lichaam was vervoerd. Zelfs Van Opperdoes kon een brede glimlach niet onderdrukken.

De schouwarts haalde een formulier uit haar zwarte dokterstas en begon dat op de plank naast de deur in te vullen. Jacob kende het formulier goed. Ingevolge artikel 10 van de Wet op de Lijkbezorging moest het door de schouwarts worden ingevuld als die niet overtuigd was van een natuurlijk overlijden. Door de rechercheurs werd het papiertje simpelweg een 'artikel io' genoemd.

De officier van justitie zou op grond hiervan morgenochtend een sectie gelasten bij het Nederlands Forensisch Instituut in Den Haag.

Bij bijzonderheden schreef de schouwarts dat het overlijden vermoedelijk het gevolg was van 'mechanisch geweld van buitenaf', wat een vakterm was die werd gebruikt als het slachtoffer neergeschoten, neergeslagen of neergestoken was.

Ze overhandigde het formulier aan Jacob, gaf alle aanwezigen een hand en verliet het mortuarium.

'Heb jij een fototoestel bij je?' vroeg Van Opperdoes aan zijn jonge collega, terwijl hij naast het lichaam van Robert Lousman stond.