Анатоль Крэйдзіч - Палескі Напалеон

Першым прамоўленым Алікам словам было: «Колькі?»

- Яшчэ дваццаць хвілін, - быў гэткі ж сухі, ледзь выціснуты з пасінелых вуснаў, адказ.

- Зноў недаспаць прыйдзецца, - незадаволена прабурчэў Алік.

Ранічкою, недзе а палове пятай наступнага дня, на станцыі спыняўся яшчэ адзін «іхні», як яны называлі, цягнік. Да пачатку работы можна было падбегчы да яго і налавіць «жучкоў», г. зн. Парушальнікаў, тым больш, што якраз гэтым цягніком звычайна і ездзяць тыя, на каго яны палююць. Невыпадкова ў народзе яго празвалі «таварняком».

Па-першае, у такі час яшчэ зусмім цёмна, і можна непрыкмечаным выскачыць з кустоў і шуснуць у вагон, па-другое, менты сама што спяць, і нават хавацца няма патрэбы. Рэдкія ранішнія аблавы звычайна прыносілі багаты ўлоў. Але ж трэба ўставаць пасярод ночы, у тры гадзіны. Добра яшчэ, калі дзіця дасць крыху паспаць, а калі раскрычыцца, калі давядзецца да поўначы гушкаць-супакойваць яго. І пасля гэтага, змучанаму, пешшу па сабачым холадзе плесціся на гэты ненавісны вакзал? Не, лепш пра такое і не думаць. Эх, як было добра ў школе, у інстытуце...

Штуршок у спіну перабіў думкі-перажыванні.

- Глядзі, - Сцяпан паказаў вачыма на жоўты «Мерседэс», з якога выскачыла жвавая дамачка ў паўкажушку і джынсах.

Вось яна агледзелася, нырнула ў салон, выцягнула вялізны паласаты баул. Вось дастала з багажніка другі. «Мерседэс» буксануў коламі па слізкім цвёрдым таку і знік гэтак жа хутка і нечакана, як і з'явіўся.

- Гэтыя жанчыны па цягавітасці вартыя трох здаравенных мужыкоў, - заўважыў усхваляваны, як кот, што сочыць за мышкаю, Сцяпан, не адрываючы позірку ад жанчыны-мішэні.

Тым часам мініяцюрная маладзіца, нібы мураш, цягнула да перона вялізныя і, па ўсім відаць, цяжкія торбы. Кожны крок адбіваўся на яе твары пакутаю. Яна крывіла вусны, моршчылася, але спыняцца і не думала. Во ўпартасць, во сіла волі, каб гэтак на дзяржаўнай працы шчырава.

- Бяжы, цягнік на падыходзе.

Алік падбег.

- Вам памагчы? - і выцягнуў з нагруднай кішэні чырвонае пасведчанне.

Яна ўскінула аніколькі не спалоханыя, хутчэй гарэзлівыя, вялікія і выразныя вочы.

- Алік? - разгубілася хіба на якое імгненне. А тады неяк самотна ўсміхнулася ўсім тварам, уздыхнула: - Ну, вось і сустрэліся...

Ён нейкі час стаяў з паднятым да грудзей пасведчаннем. Паўз іх прагрукацеў, запавольваючы бег, цеплавоз, мільганулі першы, другі, трэці... вагоны.

- Вой, і пагаварыць некалі, - яна ўпэўнена хапілася за сумкі.

- Не спяшайцеся, прыехалі. - Гэта падышоў Сцяпан і таксама прадэманстраваў чырвоную кніжачку. - Паказвайце, што ў сумках.

- Сцяпан Сцяпанавіч, аднакласніца. - Алік злавіў сябе на здагадцы, што глядзіць на кампаньёна ўмольнымі вачыма, нібы ўпрошвае, каб той дазволіў адпусціць жанчыну.

- Учора аднакласнік, сёння аднакласніца. Хопіць. - І да яе: - што стаіце, адкрывайце сумкі.

Цягнік усё яшчэ не крануўся з месца. За трыма постацямі сачыла з вышыні, з тамбура плацкартнага вагона правадніца. Сачыла спакойна, відаць, прывыкла бачыць такое не толькі на гэтай невялічкай станцыі.

Затрыманая, адчуўшы, што з ёю не збіраюцца жартаваць, бліснула звужанымі вочкамі, перасмыкнула вуснамі, задрыжала, нібы рыхтуючыся да нападу, зрабілася падобнай да ашчэранага звярка.

- Што ж вы, сволачы, вырабляеце, што вам ад мяне трэба! - Яна не пыталася, проста крычала. - Што вы ўсё блытаецеся пад нагамі, жыць мяшаеце. Думаеце, з раскошы цягаю гэтыя праклятыя баулы, думаеце лёгка мне. Не нажывацца ж еду, а каб выжыць, выжыць... Алік, ну скажы яму, скажы...

- Па вашай апратцы нешта не бачна, што выжыць. - Сцяпан і не збіраўся саступаць.

- А што ж мне, па вашаму, у лахманах хадзіць? - Цяпер яе твар скрывіўся нібыта ад болю. У гэтым выразе было ўсё: і разгубленасць, і страх, і нянавісць, і роспач, і маленне... Хацела нешта яшчэ сказаць, але вусны дрыжэлі гэтак моцна, што словы аб іх разбіваліся, растрэсваліся імі, і яна заплакала.

...Некалі ў іх быў раман. Юначы, школьны. Яны нават збіраліся пажаніцца. Пра іх адносіны ведалі не толькі бацькі, але і ўся вёска. Вяселле меркавалася згуляць пасля вяртання Аліка з войска. Здавалася б, невялікі тэрмін - паўтара года. Ды дзявочай вернасці толькі на год хапіла. А тады раптам, ніхто і здзівіцца не паспеў, выскачыла за гарадчука, што прыязджаў на лета да сваякоў, пераехала ў горад. Праз шэсць месяцаў пасля вяселля нарадзіла. Людзі казалі, што доўга яна з тым дурнаватым не нажыла. Разбэшчаны бацькамі і лёгкім, разгульным жыццём муж трымаў яе за хатнюю прыбіральшчыцу, часам распускаў рукі, і яна сышла, развялася, перабралася нібыта на прыватную кватэру.