Якуб Колас - Як птушкi дуб ратавалi (на белорусском языке)

- Дуб хворы, але не настолькi, каб можна было трывожыцца за яго жыццё. Дубу патрэбен поўны спакой. Усе дзiркi, што вядуць у нутро дуба, трэба пазатыкаць, а разам з тым паклапацiцца, каб паўночныя i ўсходнiя вятры не турбавалi старога дуба. А больш за ўсё глядзець, каб анi кроплi вiльгацi, будзе гэта дождж цi снег, не пападала ў нутро дуба. Жалуды пазнiмаць i лiсце сям-там прарадзiць, каб умацаваць дубу каранi. Ну, вось i ўсё.

Дзяцел пакланiўся птушынай грамадзе, сказаўшы на развiтанне "чык", i наладзiўся ляцець у сваю дарогу.

- Дзякуем, дзякуем табе, дарагi доктар! - адказала птаства i таксама пакланiлася дзятлу.

Голуб з драздом падхапiлi дзятла пад крыллi i так ляцелi з iм без усякiх перасадак да самай дзятлавай рэзiдэнцыi, а потым далучылiся да птушак, што заставалiся каля дуба.

- Тррак! - звярнуўся з другою прамоваю да птушак крумкач. - Будзем лячыць дуб. Перш за ўсё - павесiць пасцiлку, каб захаваць дуб ад паўночных вятроў. Дзе мы яе возьмем?

- Нарвем дзеразы i такую выштукуем заслону, што дуб аж ахне! - азвалiся сарокi.

- Добра! - згадзiўся крумкач i дадаў: - Трэба ж i накррыць дуб.

- Мохам накрыем, сухiм, белым, баравым, - закаркалi вароны, - такi выштукуем каптур яму, што нi адна кропля не пападзе ў нутро дуба.

- Усе шчылiнкi пазатыкаем, каб нiякая кропля вiльгацi не прасачылася, загракалi сiваваронкi.

Дружна ўзялiся птушкi за работу. Наўперад пастрасалi жалуды на дубе, паабшчыпалi лiсце, а без жалудоў i без лiсця дуб амаль тое самае, што чалавек без нагавiц. Шырокая посцiлка-заслона захоўвала дуб ад паўночных i сухiх усходнiх вятроў, хоць яна замiнала дубу пазiраць у далечы, у шырокi свет, што дужа вабiў старога дуба. Пазатыканыя шчылiны не прапускалi ў дуб нi вiльгацi, нi кiслароду. А птушкi былi проста шчаслiвыя, што так апекавалi дуб.

Застаецца сказаць не многа, каб закончыць казку.

Прайшла зiма, а за зiмою, як вядома, iдзе вясна. Вярнулiся з выраю буслы. Яны не прымалi ўдзелу ў лячэннi i ахове дуба, бо iх ужо не было тут: яны падалiся ў вырай. Як зiрнулi яны на дуб, дык з гора i здзiўлення ўгору дзюбы пападымалi: што сталася з дубам? На яго лысай верхавiне адзеты быў каптур, як у старой бабкi. З двух бакоў вiселi шырокiя заслоны. Усе акенечкi ў дубовым камлi былi шчыльна пазатыканы. Буцвець пачаў стары дуб i, здавалася, ледзь на нагах трымаўся.

- Што сталася з нашым дубам? Што будзе з нашым домам? - гаварыла буслiха, закiнуўшы нос высока ўгору.

- Ой, мiлыя! Як апекавалiся над iм! Як лячылi! - адказала буслам сарока-шчабятуха.

- Апекавалiся, лячылi! - з горыччу перадражнiў яе бусел. - Заапекавалi i залячылi! Давай, жонка, самi будзем даваць раду нашаму дубу.

Разбурылi яны заслону, сатканую з дзеразы, скiнулi з старой галавы дуба каптур, павыцягвалi канапатку з дубовых шчылiн.

Дыхнуў дуб свежага паветра, i адразу лягчэй стала яму. А калi прайшоў дождж i напаiў сухое нутро дуба спажыўнаю вiльгаццю, ён зусiм акрыяў. Зазелянела на iм лiсце, а пад канец лета на дубе выраслi i жалуды.

- Дзякую вам, дзецi мае, - звярнуўся дуб да сваiх жыхароў, - адсланiлi вы мне свет, i я нiбы другi раз прыйшоў у яго.

А потым усмiхнуўся i дадаў:

- Усюды i ва ўсiм трэба мець розум i ведаць меру.