Винцесь Мудров: Ведзьма (на белорусском языке)

Хаця i прабег няшмат, але дарэшты змарыўся i, задыханы, зь лiстком бузiны ў валасах, паўстаў перад Хамiцкiм.

У габiнэце адказнага сакратара дурманiста пахла гарэлкай. Макар перавёў дых, незадаволена ўскiнуў брыво, i памiж iм i адказным сакратаром адбыўся кароткi дыялёг.

- Зноў?!

- Iванавiч! Расiнкi ў роце не было.

- Дап'ешся. Выганю н-нахер... (У гэтым месцы рэдактар уздыхнуў.) Мне хто-небудзь званiў?

- Званiлi.

- Хто?!!

- Зёх.

- Фу ты, йоп... - Макар вылаяўся, зьняў з валасоў лiсьцiк i панылым крокам рушыў у свой габiнэт.

Касьян Пракопавiч Зёх не даваў жыцьця. Мiнулым летам прынёс у рэдакцыю аўтабiяграфiчны раман - дванаццаць дробна сьпiсаных сшыткаў - i загадаў надрукаваць бяз правак i скарачэньняў. Хамiцкi ў прысутнасьцi аўтара прачытаў дзеля прылiку першую старонку, задаў пару пытаньняў, а калi за ганаровым чэкiстам зачынiлiся дзьверы, запiхнуў сшыткi ў нiжнюю стальнiцу.

Рэшту лета i ўсю восень стары псюк хадзiў у рэдакцыю як на працу. Прыйдзе, сядзе насупраць Хамiцкага i глядзiць таму ў вочы. I вось аднойчы, калi Сазон прагнуў пахмялiцца i пад сталом у яго ўжо стаяла адкаркаваная бутэлька, у габiнэт увайшоў Касьян Пракопавiч.

Як потым апавядаў Сазон, той хвiляй зь iм здарыўся прыпадак: уваччу пацямнела, увушшу зазьвiнела, правая нага зьнянацку тузанулася, i ён апрытомнеў толькi тады, як пачуў пах разьлiтай гарэлкi.

Макар тады ўжо працаваў рэдактарам: пачуў краем вуха здушанае вяканьне, выйшаў на калiдор i з жахам назiраў, як Хамiцкi, узяўшы наведнiка за каршэнь, выносiў таго на сьвежае паветра.

Такiя абыходзiны з ганаровым чэкiстам маглi мець наступствы, таму Сазон выцягнуў са стальнiцы сшыткi, тры днi i тры ночы разьбiраў крамзолi, а потым цэлы месяц на старонках "Зары камунiзму" друкавалiся ўрыўкi з аўтабiяграфiчнага рамана, у якiм галоўны герой - Касьян Зёх - грамiў у ваколiцах Ферганы нацыяналiстычныя банды Карым-башы i Назарбая.

Пасьля той публiкацыi нага ганаровага чэкiста доўга не ступала на рэдакцыйны ганак - Сазон з Макарам ужо з палёгкаю аддзьмулiся, прыбiральшчыца цётка Маша паставiла па iх просьбе васкоўку ў невельскай царкве, але пэўнага ранку ў Макаравым габiнэце пагрозьлiва грукнула кульба i на стол ляглi дзьве важкiя тэчкi з рукапiсам новага аўтабiяграфiчнага рамана "Расеi верныя сыны".

У першым разьдзеле раману, - а Макар толькi яго i адолеў, - апавядалася, як батальён пад камандаваньнем капiтана Зёха дэпартаваў з Каўказа сем'i здраднiкаў. У порце Махачкала батальён сагнаў на баржу чэчэнак зь дзецьмi, баржу адцягнулi ў мора, а потым патапiлi - разам са здраднiкамi. Прачытаўшы гэта, Макар схаваў раман у сэйф, а потым - ужо на поўным сур'ёзе - папрасiў прыбiральшчыцу паставiць васкоўку за спачын бязьвiнна патопленых чэчэнак.

Згадка пра Зёха сапсавала настрой. Макар плюхнуўся ў крэсла i, неадрыўна пазiраючы на тэлефон, падсунуў пад нос газэтныя гранкi, якiя ляжалi на стале.

Чытаць гэтую лухту не хацелася, ды i нэрвы былi не на месцы; радкi скакалi ўваччу, i цяжка было дапяць да сэнсу прачытанага. Макар прабег вачыма нейкую нататку, але нiчога не зразумеў, пацёр рукамi пераносьсе i стаў чытаць па-новай - уголас i водзячы закарузлым пальцам па рухавых радках.

- "Да позьняй ночы гараць агнi ў вокнах Бычкоўскага клюба, - прамармытаў Макар i адкашляўся. - Сяльчане прыходзяць у клюб адпачыць, паглядзець цiкавы фiльм, азнаёмiцца з кнiжнымi навiнкамi, у тым лiку i з матэрыяламi Лiпеньскага Пленума ЦэКа КаПэЭсЭс. вялiкую дапамогу ў падборцы лiтаратуры аказваюць наведнiкам загадчыца бiблiятэкi Э. А. Забыронька i прапагандыст..."

"Забыронька цi Забаронька?" - падумаў Макар, адарваўшыся ад тэксту, i ў той жа мiг са столi пасыпалася парахня: гэта Хамiцкi выцяў кулаком у сьценку.

Кожны раз, убачыўшы ў вакне пакамечаны каепронавы капялюш, ён бег хавацца ў катух, дзе прыбiральшчыца - цётка Маша - ставiла вёдры, але цяпер кульба стукала па калiдорных масьнiчынах, i Макар, пакрыўшы мацюгамi белы сьвет, палез хавацца ў шафу.

У шафе панавала цемра - адно маленькi струмок сьвятла прабiваўся скрозь замочную шчылiну. Тут пахла мышамi, старымi газэтамi i тут, у зацiшку, добра думалася, i думкi прыходзiлi ў галаву суладныя i чыстыя. Ну а калi разгарнуць сяньнiк, якi, скручаны, ляжаў на сподзе, дык можна было i задрамаць. Сяньнiк той застаўся ад Несьцяронка, i, па словах Хамiцкага, былы рэдактар раскручваў яго падчас начных дзяжурстваў, прымаючы разам з машынiсткай Люсяй экстраныя паведамленьнi ТАСС.

Гэтым разам Макару й сапраўды добра думалася, i думаў ён пра Дануту. Думаў доўга - хвiлiн дзесяць, потым думкi сталi блытацца, аддаляцца, i ля самага вуха пачулася трывожнае буханьне. Ён расплюшчыў вочы, матлянуў рукамi, думаючы, што патрапiў у труну, а калi буханьне паўтарылася, вохнуў i незадаволена запытаў: