Jane Austen - Duma I Uprzedzenie

– Gdybym był tak bogaty jak pan Darcy – zawołał młody Lucas, który przyjechał wraz z siostrami – nie dbałbym o to, czy jestem dumny, czy nie! Trzymałbym sforę ogarów i co dzień wypijałbym butelkę wina.

– A więc piłbyś o wiele za dużo jak na ciebie – zawołała pani Bennet – i gdybym cię na tym złapała, natychmiast odebrałabym ci butelkę.

Chłopiec upierał się, że przecież by tego nie zrobiła, ona utrzymywała w dalszym ciągu, że jednak by zrobiła, i tak się spierali do końca wizyty.

W niedługim czasie panie z Longbourn złożyły wizytę paniom z Netherfield i zostały grzecznie rewizytowane. Ujmujące maniery Jane Bennet nabrały jeszcze więcej wdzięku pod wpływem życzliwości pani Hurst i panny Bingley, toteż chociaż stwierdzono, że pani Bennet jest nieznośna, a o młodszych siostrach w ogóle nie ma co mówić, wyrażono w stosunku do dwóch starszych życzenie nawiązania bliższych stosunków. Jane przyjęła tę uprzejmość z największą radością, Elżbieta jednak świadoma, że panie z Netherfield traktują z góry wszystkich, nie wyłączając nawet jej siostry, nie mogła się do nich przekonać. Mimo wszystko uprzejmość okazywana Jane była o tyle cenna, że wynikała zapewne z zainteresowania ich brata. Było bowiem całkowicie widoczne podczas każdego spotkania, że jest nią oczarowany. Dla Elżbiety zaś było również widoczne, że Jane coraz bardziej wyróżnia Bingleya i że znajduje się na najlepszej drodze do wielkiej miłości. Stwierdziła też z zadowoleniem, że świat nie będzie o tym wiedział. Jane bowiem łączyła wielką siłę uczucia z powściągliwością usposobienia i zawsze była tak samo urocza i pogodna, co chroniło ją przed podejrzeniami zuchwalców. Elżbieta powiedziała to swojej przyjaciółce, pannie Lucas.

– Może taka wielka zdolność maskowania się jest rzeczą miłą – odparła Charlotta – czasami jednak zbyt wielkie opanowanie może przynieść szkodę. Jeśli kobieta, podobnie umiejętnie jak przed ludźmi, skrywa uczucie przed swym wybranym, może go stracić, a wtedy nędzną pociechą jest przekonanie, że świat również o niczym nie wiedział. W każdym prawie uczuciu mieści się wiele bądź to wdzięczności, bądź próżności i niebezpiecznie jest zostawiać je własnemu losowi. Każdy człowiek potrafi bez trudu zrobić pierwszy krok – zwykle jest to lekkie zainteresowanie – niewielu jednak ma dosyć odwagi, by zakochać się prawdziwie, nie otrzymując po temu zachęty. W dziewięciu wypadkach na dziesięć kobieta powinna okazać więcej uczucia, niż go naprawdę żywi. Bingley na pewno lubi twoją siostrę, może jednak całe życie tylko ją lubić, jeśli ona sama nie popchnie go do czegoś więcej.

– Ależ ona ośmiela go na tyle, na ile jej usposobienie pozwala. Nawet ja widzę, że jest nim zainteresowana, więc jeśli on tego nie dostrzega, musi być zupełnym ślepcem.

– Pamiętaj, Elżbieto, że Bingley nie zna charakteru Jane tak dobrze jak ty.

– Myślę jednak, że jeśli kobieta przychylna jest mężczyźnie i wcale nie usiłuje tego ukrywać, on musi to wreszcie dostrzec.

– Może i musi, jeżeli jej się dobrze przyjrzy. Ale choć Bingley i Jane spotykają się dość często, nigdy nie przebywają ze sobą długo, a ponieważ widują się w dużych, mieszanych towarzystwach, nie mogą cały czas zajmować się tylko rozmową ze sobą. Dlatego też Jane powinna wykorzystać każde pół godzinki, kiedy nadarza się okazja, by przykuć jego uwagę. Gdy będzie już pewna jego uczuć, znajdzie dość czasu, by sama się zakochać, na ile jej przyjdzie ochota.

– Ten plan byłby całkiem niezły – odparła Elżbieta – jeśliby kobieta nie miała innego celu w życiu prócz dobrego zamążpójścia. Gdybym się sama zdecydowała na zdobycie bogatego męża czy też męża w ogóle, chyba tak bym właśnie postąpiła. Uczucia Jane są jednak zupełnie odmienne, ona działa bez rozmysłu. W tej chwili może nawet nie zdawać sobie sprawy z rozmiarów swego zainteresowania ani z tego, czy jest ono rozsądne. Zna pana Bingleya zaledwie od dwóch tygodni. Przetańczyła z nim cztery tańce w Meryton, widziała go przez jeden ranek w jego własnym domu, a w jego towarzystwie obiadowała wszystkiego cztery razy. To jeszcze nie wystarczy, by mogła poznać jego charakter.

– Oczywiście, gdyby było tak, jak mówisz. Jeśliby z nim tylko obiadowała, mogłaby poznać wyłącznie rozmiary jego apetytu. Zapominasz jednak, że spędzili wspólnie cztery wieczory, a przez cztery wieczory wiele można dokonać.

– Tak, przez te cztery wieczory mogli się byli upewnić, że wolą oboje pikietę od mariasza, jeśli jednak idzie o istotne cechy charakteru, obawiam się, że niewiele zdołali się nawzajem o sobie dowiedzieć.

– Z całego serca – rzekła Charlotta – życzę Jane powodzenia, jeśliby zaś wyszła jutro za niego za mąż, byłabym zdania, że ma tyle samo szans na szczęście, co po roku studiowania jego charakteru. Szczęście w małżeństwie jest całkowicie kwestią przypadku. Wzajemna znajomość usposobień, czy też ich podobieństwo przed ślubem, bynajmniej nie przysporzy im szczęścia. Zawsze jeszcze wystarczająco zmienią się w przyszłości, by otrzymać swą porcję utrapień. Lepiej więc wiedzieć jak najmniej o przywarach człowieka, z którym ma się spędzić życie.

– Śmiać mi się chce z ciebie, Charlotto. Wiesz przecież, że to niesłuszne, wiesz o tym dobrze. Sama nigdy nie postąpiłabyś w ten sposób.

Zajęta obserwacją atencji pana Bingleya wobec siostry, Elżbieta nie podejrzewała nawet, iż sama staje się przedmiotem pewnego zainteresowania jego przyjaciela. Kiedy się poznali, pan Darcy zaledwie przyznał, że jest ładniutka. W spojrzeniu jego podczas balu nie było ani cienia admiracji, za następnym zaś spotkaniem patrzył na nią tylko po to, by krytykować. W momencie jednak, kiedy tłumaczył sobie i przyjaciołom, że młodsza panna Bennet ma chyba zaledwie jeden prawidłowy rys twarzy, zdał sobie sprawę, że twarz ta wydaje się niezwykle inteligentna, a to ze względu na piękny wyraz ciemnych oczu. Po tym odkryciu nastąpiły inne, równie niepokojące. Choć krytycznym okiem wykrył w niej niejedną skazę doskonałości symetrii, musiał przyznać, że figurę ma kształtną i powabną. Poza tym mimo przekonania, iż maniery jej nie są bynajmniej światowe, czuł, że go pociąga swym żartobliwym wdziękiem. Elżbieta widziała w nim tylko młodego człowieka, którego nikt nie lubi, a który uważał, iż nie jest wystarczająco ładna, by z nią tańczyć.

Darcy zapragnął dowiedzieć się o niej czegoś więcej, nim jednak podjął rozmowę z nią samą, zaczął przysłuchiwać się jej konwersacji z innymi. Nie uszło to uwagi Elżbiety. Było to u sir Williama, gdzie zebrało się duże towarzystwo.

– Czemu pan Darcy przysłuchuje się mojej rozmowie z pułkownikiem Forsterem? – zapytała Charlottę.

– Na to pytanie może odpowiedzieć jedynie pan Darcy.

– Jeśli to zrobi jeszcze raz, to mu dam do zrozumienia, że wiem, o co chodzi. Wciąż szuka tematu do krytyki i drwin, toteż jeśli sama nie zacznę od tego, by mu okazać zuchwałość, wkrótce będę się go bać.

Gdy Darcy zbliżył się do nich po chwili, zresztą bez najmniejszej ochoty wszczynania rozmowy, Charlotta wezwała zaczepnie przyjaciółkę, by zrealizowała obietnicę. Sprowokowana w ten sposób Elżbieta natychmiast zwróciła się do młodego człowieka.

– Czy nie uważa pan, że niezwykle umiejętnie wyłożyłam swe myśli, kiedy przed chwilą naprzykrzałam się pułkownikowi Forsterowi, by wydał dla nas bal w Meryton?

– Robiła to pani bardzo energicznie, jest to wszakże temat, który zawsze dodaje damom ferworu.