LibCat » Книги » Поэзия » Ығылман Шөреков - ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ

Ығылман Шөреков - ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ

Здесь есть возможность читать онлайн «Ығылман Шөреков - ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ» — ознакомительный отрывок электронной книги совершенно бесплатно, а после прочтения отрывка купить полную версию. В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Жанр: Поэзия, foreign_antique, foreign_prose, foreign_poetry, kk. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

Читать книгу

Название:
ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ
Автор:
Ығылман Шөреков
Жанр:
Поэзия / foreign_antique / foreign_prose / foreign_poetry / kk
Год:
неизвестен
ISBN:
нет данных
Рейтинг книги:
4 / 5. Голосов: 1
Избранное:

Добавить в избранное
Отзывы:
Написать комментарий
Ваша оценка:
- 80
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5

ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ — читать онлайн ознакомительный отрывок

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «ИСАТАЙ – МАХАМБЕТ», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема

Шрифт:

↓

↑

Сбросить

Интервал:

↓

↑

Закладка:

Сделать

Сенен де бір күн өтед деп;
Үйренген бастап бір мінез,
Шабан едім бойкүйез,
Ұйқымнан жатқан оятып,
Тұрғызды сөзбен жетектеп.
Дауысын естіп халқымның
Ұйқымнан жатқан тұрғанмын,
Ел қамын жеген ер үшін
Шыбын жанын пида еткен –
Мен бір даяр құрбанмын,
Ертерек мұнан оянбай,
Елге сөзім жая алмай,
Өмірді босқа өткіздім,
Сөзімді сынға қоя алмай,
Бар күнінде мұршамның,
Ұяқыда жатқан тұра алмай
Ауру едім əлсіреп,
Дəурені озып қор болған;
Қастыққа мінез ар алған,
Алыстан көздеп қаранған,
Ерлерді еске түсіріп,
Шешен бір сөзді қарманған;
Базарға салып барымды,
Баяндап өткен Нарынды,
Бір шығайын арманнан,
Базарға салып барымды,
Кейінгі туған бала үшін,
Білгендерге сана үшін,
Кетейін айтып зарымды.
Тиегі сөздің шешіліп,
Қайнап бір жатқан қалың дерт –
Шиқанның аузы жарылды.
Ел қамын жеген ерлердің
Сөз білген жанда хақы бар,
Жоқтаған күнде арымды…

Исатайдың тұсында,
Бөкейден соң сайланған
Жəңгір деген ханы бар.
Хан деп айта тұрсам да
Білгендерге мəні бар.
Лауазымға керек Раманға
Төлейтін труба басы даны бар;
Хан қарауы қазақтың
Отыз мың үй саны бар;
Ересе болған есепте:
Сексен мыңдай жаны бар;
Үй басына мал санап
Зекет түгел алынар.
Хан салығы сол болып,
Қазынаға салынар.
Он екі уезд орнына
Əр ұруға би қойған
Əдет-ғұрпы, заңы бар.
Дін ықтияр берілген –
Мекемелі мүфтилі
Шарғымен жанған шамы бар.
Берішке деген билікті
Ортасына тастады,
Тастағанның ішінде
Исатай мен Дəрі бар.
Жақсымбет, Шомбал, Балқы би
Көңілдінің бəрі бар.
Ортаға келген билікті
Біріне-бірі қимады,
Бір қазанға сыймады.
Бəрі дырау, бəрі нар, –
Кеңеске жұртын жинады.
Ортаға келген билікті
Ел қамын жеген халықшыл
Ер Исатайға қимады.
Өңшең дырау күндесіп,
Сөз сөйлесе мен десіп,
Бір қазанға сыймады.
Қимағаннан ұсынып,
Құзғынға жемтіп түсіріп,
Ортамыздан сен ал деп,
Балқыға беріп сыйлады.
Сонымен Балқы би болды,
Би болған соң күйленді.
Халықты қойып, хан жақтап
Əдіске шебер үйренді.
Халық арасы бұзылып,
Сөз бенен қаңқу шиеленді.
Хан сақтаған əскерден
Халық қорқып именді.
Ханнан күдер үзіліп,
Халық арасы бұзылды.
Қашықтады қатынас,
Естіген сайын ызыңды.
Елге қатаң тиді деп,
Момындар нақақ күйді деп,
Ерлерің сонда қызынды,
Жанжалдың ұлы, кішісі
Жаңылмай жіпке тізілді.
Хан үстінен шағымдап,
Наместник патшаға
Арыздар талай сызылды.
Елге қатаң тиді деп,
Момындар нақақ күйді деп,
Тізгінін беріп Ордаға,
Қожа менен молдаға,
Келімсекті жиды деп,
Халық сайлайтын əкімді
Өз еркімен беркітіп,
Заңның жолын бұзды деп,
Өз таяғын соққаннан
Қойып отыр биді деп.

Сонымен ерлер кеңесті
Кеңескенде не десті:
Орданы қожа-молда алып,
Хан тізгінін қолға алып,
Келімсектер тел өсті,
Қашаннан патша жақтаған,
Ішіне кегін сақтаған,
Əбілқайыр тұқымы,
Халық қамын жемес-ті!
Қарындастың қамы үшін,
Қатын менен бала үшін,
Қарсы шықпай осыған
Жалтаңдаған жан аяп,
Адамшылық емес-ті.
«Орданы қожа-молда алып,
Хан тізгінін қолға алып,
Бабажан ұлы Қарауыл
Хан диуаны сол болды,
Қаңғып келген жолданып,
Қайдағы қашқын-пысқындар
Ордадан орын, жүлде алды»
Осыны көзі көрген соң,
Қорлықты солар берген соң,
Тек ішінен серттесіп
Батырлар шыққан долданып.
Осыны көзі көрген соң,
Қорлықты солар берген соң,
«Ай менен күндей ортақ хан»
Қақпаға жүріп ерген соң,
Хан онымен қоймады:
Қонысты қолдан кетірді,
Не болар халық жерден соң?..
Еділдік бойын алдырып,
Патша қала орнатты.
Қазыналық орман деп,
Қалың бір нуды қорғатты.
Жайыққа жақын барма деп,
Қазына мүлкін қорға деп,
Елді айдап сорлатты.
Семіздерін бұлатып,

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Үйшік – Гурьев қаласы.