John Milton - Poemata - Latin, Greek and Italian Poems

Hactenus; & piceis liquido natat aere pennis;
Qua volat, adversi praecursant agmine venti,
Densantur nubes, & crebra tonitrua fulgent.
Jamque pruinosas velox superaverat alpes,

Et tenet Ausoniae fines, a parte sinistra
Nimbifer Appenninus erat, priscique Sabini,
Dextra veneficiis infamis Hetruria, nec non
Te furtiva Tibris Thetidi videt oscula dantem;

Hinc Mavortigenae consistit in arce Quirini.
Reddiderant dubiam jam sera crepuscula lucem,
Cum circumgreditur totam Tricoronifer urbem,
Panificosque Deos portat, scapulisque virorum

Evehitur, praeeunt summisso poplite reges,
Et mendicantum series longissima fratrum;
Cereaque in manibus gestant funalia caeci,
Cimmeriis nati in tenebris, vitamque trahentes.

Templa dein multis subeunt lucentia taedis
(Vesper erat sacer iste Petro) fremitoesque canentum
Saepe tholos implet vacuos, & inane locorum.
Qualiter exululat Bromius, Bromiique caterva,

Orgia cantantes in Echionio Aracyntho,
Dum tremit attonitus vitreis Asopus in undis,
Et procul ipse cava responsat rupe Cithaeron.
His igitur tandem solenni more peractis,

Nox senis amplexus Erebi taciturna reliquit,
Praecipitesque impellit equos stimulante flagello,
Captum oculis Typhlonta, Melanchaetemque ferocem,
Atque Acherontaeo prognatam patre Siopen

Torpidam, & hirsutis horrentem Phrica capillis.
Interea regum domitor, Phlegetontius haeres
Ingreditur thalamos (neque enim secretus adulter
Producit steriles molli sine pellice noctes)

At vix compositos somnus claudebat ocellos,
Cum niger umbrarum dominus, rectorque silentum,
Praedatorque hominum falsa sub imagine tectus
Astitit, assumptis micuerunt tempora canis,

Barba sinus promissa tegit, cineracea longo
Syrmate verrit humum vestis, pendetque cucullus
Vertice de raso, & ne quicquam desit ad artes,
Cannabeo lumbos constrinxit fune salaces,

Tarda fenestratis figens vestigia calceis.
Talis uti fama est, vasta Franciscus eremo
Tetra vagabatur solus per lustra ferarum,
Sylvestrique tulit genti pia verba salutis

Impius, atque lupos domuit, Lybicosque leones.
Subdolus at tali Serpens velatus amictu
Solvit in has fallax ora execrantia voces;
Dormis nate? Etiamne tuos sopor opprimit artus?

Immemor O fidei, pecorumque oblite tuorum,
Dum cathedram venerande tuam, diadmaque triplex
Ridet Hyperboreo gens barbara nata sub axe,
Dumque pharetrati spernunt tua jura Britanni;

Surge, age, surge piger, Latius quem Caesar adorat,
Cui reserata patet convexi janua caeli,
Turgentes animos, & fastus frange procaces,
Sacrilegique sciant, tua quid maledictio possit,

Et quid Apostolicae possit custodia clavis;
Et memor Hesperiae disjectam ulciscere classem,
Mersaque Iberorum lato vexilla profundo,
Sanctorumque cruci tot corpora fixa probrosae,

Thermodoontea nuper regnante puella.
At tu si tenero mavis torpescere lecto
Crescentesque negas hosti contundere vires,
Tyrrhenum implebit numeroso milite Pontum,

Signaque Aventino ponet fulgentia colle:
Relliquias veterum franget, flammisque cremabit,
Sacraque calcabit pedibus tua colla profanis,
Cujus gaudebant soleis dare basia reges.

Nec tamen hunc bellis & aperto Marte lacesses,
Irritus ille labor, tu callidus utere fraude,
Quaelibet haereticis disponere retia fas est;
Jamque ad consilium extremis rex magnus ab oris

Patricios vocat, & procerum de stirpe creatos,
Grandaevosque patres trabea, canisque verendos;
Hos tu membratim poteris conspergere in auras,
Atque dare in cineres, nitrati pulveris igne

Aedibus injecto, qua convenere, sub imis.
Protinus ipse igitur quoscumque habet Anglia fidos
Propositi, factique mone, quisquamne tuorum
Audebit summi non jussa facessere Papae.

Perculsosque metu subito, cas£mque stupentes
Invadat vel Gallus atrox, vel saevus Iberus
Saecula sic illic tandem Mariana redibunt,
Tuque in belligeros iterum dominaberis Anglos.

Et nequid timeas, divos divasque secundas
Accipe, quotque tuis celebrantur numina fastis.
Dixit & adscitos ponens malefidus amictus
Fugit ad infandam, regnum illaetabile, Lethen.

Jam rosea Eoas pandens Tithonia portas
Vestit inauratas redeunti lumine terras;
Maestaque adhuc nigri deplorans funera nati
Irrigat ambrosiis montana cacumina guttis;

Cum somnos pepulit stellatae janitor aulae
Nocturnos visus, & somnia grata revolvens.
Est locus aeterna septus caligine noctis
Vasta ruinosi quondam fundamina tecti,

Nunc torvi spelunca Phoni, Prodotaeque bilinguis
Effera quos uno peperit Discordia partu.
Hic inter caementa jacent praeruptaque saxa,
Ossa inhumata virum, & trajecta cadavera ferro;

Hic Dolus intortis semper sedet ater ocellis,
Jurgiaque, & stimulis armata Calumnia fauces,
Et Furor, atque viae moriendi mille videntur
Et Timor, exanguisque locum circumvolat Horror,

Perpetuoque leves per muta silentia Manes
Exululant, tellus & sanguine conscia stagnat.
Ipsi etiam pavidi latitant penetralibus antri
Et Phonos, & Prodotes, nulloque sequente per antrum

Antrum horrens, scopulosum, atrum feralibus umbris
Diffugiunt sontes, & retro lumina vortunt,
Hos pugiles Romae per saecula longa fideles
Evocat antistes Babylonius, atque ita fatur.

Finibus occiduis circumfusum incolit aequor
Gens exosa mihi, prudens natura negavit
Indignam penitus nostro conjungere mundo;
Illuc, sic jubeo, celeri contendite gressu,

Tartareoque leves difflentur pulvere in auras
Et rex & pariter satrapae, scelerata propago
Et quotquot fidei caluere cupidine verae
Consilii socios adhibete, operisque ministros.

Finierat, rigidi cupide paruere gemelli.
Interea longo flectens curvamine caelos
Despicit aetherea dominus qui fulgurat arce,
Vanaque perversae ridet conamina turbae,

Atque sui causam populi volet ipse tueri.
Esse ferunt spatium, qua distat ab Aside terra
Fertilis Europe, & spectat Mareotidas undas;
Hic turris posita est Titanidos ardua Famae

Aerea, lata, sonans, rutilis vicinior astris
Quam superimpositum vel Athos vel Pelion Ossae
Mille fores aditusque patent, totidemque fenestrae,
Amplaque per tenues translucent atria muros;

Excitat hic varios plebs agglomerata susurros;
Qualiter instrepitant circum mulctralia bombis
Agmina muscarum, aut texto per ovilia junco,
Dum Canis aestivum coeli petit ardua culmen

Ipsa quidem summa sedet ultrix matris in arce,
Auribus innumeris cinctum caput eminet olli,
Queis sonitum exiguum trahit, atque levissima captat
Murmura, ab extremis patuli confinibus orbis.

Nec tot Aristoride servator inique juvencae
Isidos, immiti volvebas lumina vultu,
Lumina non unquam tacito nutantia somno,
Lumina subjectas late spectantia terras.