Аскольд Де Герсо - Юратап эп сана

Хупă алăк хыçĕнче

Мĕн каланă-ши, патша?

Ун пирки халапсенче

Асăнман пĕр сăмах та.

Юмăçа, ак, пăхăнса

Ертсе каять вăл хĕре,

Мĕн хушнине тăнласа

Хăварать çав пĕччене.

Куççульсем шăпăртатса

Юхать пикен куçĕнчен,

Çил вĕрет лăплантарса:

«Хăрушлăх çук нимĕн те».

Мĕн тесен те, чĕтренсе

Пулас мăшăра кĕтет.

Хумханса вăл, шикленсе

Ыйхăпала кĕрмешет.

Сар уйăх пĕлĕт хыçне

Шуса кĕчĕ тахçанах.

Пурте ыйхă авăрне

Çакланнă ĕнтĕ, паллах.

Çăлтăрсем те ыйхă витĕр

Çутатаççĕ çĕр çине

Ку мĕскер, палăрчĕ чăлтăр

Шуйлантарчĕ пикене.

Кăкăртан тухса тарас пек

Кăлт та кăлт тапать чĕре,

Пурнăçпа сывпуллашать е

Хытса кайрĕ халь пике.

Ним тума та хальхинче

Пытанма та вырăн çук.

Никам çук хÿтĕлеме

Куçсенчен юхать куççуль.

«Çавăн евĕр вĕçленет-шим

Пурнăçа курмасăрах,

Çамрăк ĕмĕр тĕпленет-шим

Юрату туймасăрах?»

Пĕринчен пĕри хăрушă

Килеç пуçа шухăшсем

Шикленÿллĕ тавралăх

Шуйланать-çке чун-чĕре.

Çав самантра сасартăк

Тÿперен Зефир анать.

Ыталаса пикене

Тÿпенелле ăнтăлать.

Вăл çуначĕсем çинче

Инçе çĕре çитерет.

Ешĕл курăк хушшинче

Вĕçеве Зефир вĕçлет.

Илемлĕ йĕри-тавралăх,

Çумранах çырма юхать.

Тĕлĕкре, тейĕн, садра

Чун илемпе йăмăхать.

Асамлă тĕспе капăрлă

Вĕçсе иртеç кайăксем,

Çуйхашаççĕ умлă-хыçлă,

Ян! Каяççĕ сассисем.

Пĕр кайăк, ав, инçех мар

Мăнаçланса утаслать,

Çакăн йышши курăма

Пуçласа пике сăнать.

Йывăç çинчен çмĕçсем

Илĕртеççĕ тутанма,

«Хальхинче эпĕ ăçта-ши

Леш тĕнчере е кунта?»

Чĕпĕтсе те вăл пăхать

Хăйĕн çепĕç аллине,

Ырату-çке палăрать

Чĕпĕтни те сисĕнет.

Ку чухне, ав, тĕлленмест

Пурте чăн – куç умĕнче,

Анчах та вăл чĕптемест

Тыткăнлать юмах тĕнчи.

Çывăхра çÿллĕ кермен

Ылтăн тĕспе вылянать.

Пикене Зефир иртме

Аллипеле кăтартать.

Хаклă йышши чулсенчен

Сукмак хывнă кермене,

Хĕвел ылтăн çутинче

Йăлтăртатаç тĕрлĕрен.

Сарăпа, кăвакăн, хĕрлĕн

Уйăрма та хăшне çук.

«Хăш патшан-ши керменĕ,

Мĕнле тытас калаçу?»

Кĕлчечекĕн çеçкисем

Саламлаççĕ пуç тайса,

Çакăн чулĕ илемрен

Пуç каймалла çаврăнса.

Шикленсе сукмак çине

Утасларĕ сарă хĕр,

Кермен çÿллĕ алăкне

Асамлă уçрĕ-ши вăй?

Пĕр тĕлĕнет, пĕр савнать

Пике умри курава,

Çакăн пек те-ши пулать?

Çăтмах евĕрех шалта.

Хĕр пÿлĕмсенче çÿрет

Пур çĕрте те шăп та лăп.

Пĕр никам та çук-ши, тен,

Çук, çитеççĕ сасăсем.

Мĕн çинчен те шутласан

Куç умне ĕмĕт тухать,

Ак, сĕтел пуçтарăнса

Куркана алă тăсать.

Сĕтелĕ çинче мĕн çеç çук

Тĕрлĕ-тĕрлĕ çимĕçсем,

Ылтăн чашăк пыл та çу

Кĕмĕл чашăк çырлисем.

Юрăçсем килентерсе

Шăратаççĕ юрăсем.

Хĕр кăмăлне килмелле

Вĕсен çепĕç кĕввисем.

Темиçе те кун иртет

Никама та вăл курмасть,

Каç çитсен мăшăр килет

Ир çитсессĕн – çухалать.

«Эпĕ камне эсĕ пĕлсен,

Киленÿ çĕтет йăлтах», —

Çамрăк мăшăр пикене

Вăрттăнлăха систерет:

«Çав тер çепĕç саслăскер,

Хăрушă пулас çук», – тет.

Анчах мăшăр сăнарне

Хальлĕхе вăл тĕпчемест.

Йăмăкĕшĕн хурланса

Тарăхаççĕ аппăшсем.

Пур çĕрте те шыраса

Килсе тухаççĕ вĕсем.

Мĕн чухлĕ атă-пушмак

Çĕтне вĕсем шыранса,

Çавах тăван йăмăкне

Шаннă пулать, тупасса.

Тĕл туса аппăшсене

Кĕтсе илет сарă хĕр,

Кермен тăрăх çÿретсе

Паллаштарать пурнăçпе.

Ăмсанса пăхаç куçсем

Йăмăкĕн пуянлăхне,

«Кам пулать сан мăшăру?

Хăш патшалăх пуçлăхĕ?

Сăн-питрен вăл еплерех

Чипер-ши е хитре мар?

Ÿт-пĕвĕ ун мĕнлерех

Яштака е мăнтăркка?»

Халиччен те эп ăна, —

Кун çутинче курман, – тет. —

Вăл çĕрле кăна манпа

Ирхине çумран çĕтет».

Çавăн пек сăмахсемпе

Хĕр пĕлтерет хăй çинчен,

Çийĕнчех аппăшĕсем

Вăрттăнла канаш сĕнеç:

«Каçхине хĕвел анать те

Ыйха сир эс хăвăнтан,

Мăшăру килĕ çитет те

Вырăнтан та ан хускал.

Упăшку ыйха путсан

Çурта çут эс вăрттăн çеç,

Те пĕрер-пĕрер усал вăл

Те çĕлен вăл – илĕртмĕш».

Аппăшсем каланă пек

Хĕр çурта çутать çĕрле,

Çывхарать кравать патне:

Упăшка çыврать канле.

Ылтăн тĕслĕ çÿçĕсем

Йăлтăртатаç çутăра,

Пикен савнă куçĕсем

Пăхса савнать мăшăра.

Ыйхăра тĕлленнĕрен-ши

Йăл-кулу тутисенче,

Юмах евĕрех-çке каç

Асампа тулли тĕнче.

Юрату турăш куçне

Пур илемĕпе курнать,

Хĕр пĕшкĕнсе мăшăрне

Çепĕççĕн çеç чуптăвать.

Шутламан пике çавна: