Николай Дановский - Вводное слово в искусство перевода

Итак, мы остановились на слове « принять» ( akcepti ). В словаре Ожегова даются 16 гнезд для этого слова.

1. Взять даваемое, получить в свое распоряжение:

• Принять подарок — Akcepti donacon;

• Принять радиограмму — Akcepti radiogramon;

• Принять товар — Akcepti (enstokigi, endeponigi) varon;

• Принять по акту дела — Konfirmi per akto la transprenon de funkcioj (de teko, de ofico);

Спокойно принять известие — trankvile reagi al la sciigo;

2. Занять должность, пост:

• Принять пост директора — Ekokupi la postenon de direktoro; enposteniĝi kiel direktoro;

• Принять полк — Iĝi regimentestro; regimentestriĝi; ekestri la regimenton; iĝi komandanto de regimento;

• Принять сан епископа — Episkopiĝi; esti promociita episkopagrade; transiri, supreniri, supriĝi al episkopa grado;

3. Включить в состав, допустить к участию:

• Принять на службу — Enoficigi; akcepti, preni por ofico;

• Принять в университет — Enmatrikuligi en universitaton;

• Принять в свою группу — Anigi al sia grupo;

4. Допустить:

• Принять посла — Akcepti ambasadoron (посетителя — vizitanton);

• Принять гостей — Gastigi (iujn homojn);

Хорошо принять — Gastame regali;

5. Согласиться с чем-либо:

• Принять чей-то совет — Agi laŭ ies konsilo;

• Принять оправдание — Aprezi (taksi, konsideri) senkulpigon ĝusta;

6. Подтвердить, утвердить:

• Принять закон — Leĝigi; konfirmi, dekreti leĝon;

• Принять резолюцию — Rezolucii; baloti por rezolucio;

• Принять проект — Konfirmi projekton;

7. Осуществить:

• Принять решение — Decidi; adopti decidon; alpreni decidon; decidiĝi;

• Принять намерение — Intenci; ekhavi intencon; ekposedi intencon;

• Принять участие — Partopreni;

• Принять присягу: а) принять у кого — Akcepti ĵuron de soldatoj; б) принять кому — Ĵuri soldate; deklari ĵuron;

• Принять оборот — Preni turnon; preni direkton; alpreni direkton;

• Принять меры — Uzi rimedojn; apliki rimedojn;

• Принять обязательства — Ĵuropromesi; sin devontigi; deklari devopromeson; deklari deviĝon; alpreni sindevigon;

• Принять труд — Sin ŝarĝi per la laboro;

8. Стать пожалованным:

• Принять сан — Altgradiĝi en eklezio; pastriĝi; esti promociita eklezia hierarkiano;

• Принять награду — Ricevi rekompencon;

• Принять жалованную грамоту (поместье) — Ricevi honoran ĉarton (bienon);

• Принять подданство — Civitaniĝi; ricevi civitanecon; esti promociita civitano;

9. Приобрести вид, свойство:

• Принять позу — Sin pozigi; pozi; ŝajnigi poze; ekpozi; sin meti en pozon; alpreni pozon;

• Принять вид — Ekhavi aspekton; ŝajnigi aspekte; alpreni aspekton; ŝajnigi sin; ŝajnigi aspekton;

• Принять форму — Akcepti formon; ekhavi formon; okupi formon;

10. Заставить себя сделать, проглотить:

• Принять душ — Sin duŝi; sin superŝpruci subduŝe; sin lavi subduŝe; esti duŝe superverŝata; duŝe lavi sin; plenumi duŝan proceduron;

• Принять ванну — Plenumi akvoproceduron en kuvo; sin bani en kuvo;

• Принять чашу — Akcepti kalikon; eltrinki kalikon;

11. Выпить:

• Принять лекарство — Gluti medikamenton (miksturon, pilolon, pulvoron); trinki miksturon;

12. Считать, полагать:

• Принять за правило — Ekuzi kiel nepran regulon; agi laŭ fiksita regulo (tradicia regulo, reglamento);

• Принять за знакомого — Erare konsideri iun kiel konatulon; trakti iun kiel konatulon; erare vidi en iu konatulon;

• Принять за чистую монету — Preni kiel validan moneron; preni falsaĵon kiel valoron; simplanime ekkredi;

• Принять по достоинству — Aprezi laŭ meritoj; akcepti laŭ indo (merito);

13. Противодействовать:

• Принять в штыки — Renkonti per bajonetoj; renkonti urtike; akre protesti kontraŭ; kontraŭstari kun (per) bajonetoj;

• Принять в дубье — Kontraŭbatali per klaboj kaj bastonoj;

14. Двинуть или двинуться в сторону:

• Принять вправо — Sin movi dekstren;

15. Поняв, повторить:

• Принять сигнал — Konfirmi ricevon de signalo (per ripeto);

16. Взаимодействовать, вступить:

• Принять бой — Iri batale kontraŭ batalo; iri renkonten al batalo; ne eviti batalon; renkonti batale;

• Принять ребенка (младенца) в роддоме — Akuŝigi infanon en akuŝejo;

Второе слово, которое мы решили взять, — « выйти». Если снова обратиться к словарю Ожегова, то в нем указаны следующие семейства или гнезда этого слова:

1. Оставить пределы чего-то.

2. Появиться, оказаться.

3. Израсходоваться, иссякнуть.

4. Получиться, стать, образоваться.

5. Сделаться.

Даже из рассмотрения этих характеристик гнезд легко видеть, насколько различные значения совмещаются в одном этом слове. Но в практике применения это разнообразие куда богаче и значительнее. Это слово часто применяется с предлогами (как типично непереходный глагол).

Вышло без затруднений — Solviĝis sen embarasoj; rezultis sen malfacilaĵoj (penoj); sukcesis sen problemoj;

Выйти в люди — Iĝi renoma homo, estimata persono; atingi gravan postenon en socio;

Выйти в тираж — Amortiziĝi; trafi en liston de ŝuldoelpago, pruntoelpago;

Выйти в отставку — Eksiĝi; eksoficiĝi; pensiuliĝi; demisiiĝi; emeritiĝi; senvalidiĝi;

Выйти в отличники — Esti notita, kiel distingito; konkeri distingon pro laboro (lerno k.t.p.).

Выйти в круг — Eliri en la dancrondon; iri mezen de la dancrondo;

Выйти в стрелку (о колосе) — Ekspikiĝi; gramenaco eligis spikon;

Выйти возле утеса (о тоннеле) — Ekportali ĉe roko (klifo); ricevi eliron ĉe la roko;

Выйти вокруг пня (о грибах) — Aperis, elkreskis (fungoj) ĉirkaŭ arbostumpo;

Выйти вон — Eliri for; foriri; foriĝi;

Вышли впору (сапоги) — Rezultiĝis ĝustamezuraj (botoj); ekkonformiĝis; estis selektitaj laŭ mezuro; konformis laŭ mezuro; konforme (laŭmezure) rezultis;