Рэй Брэдбери: Нiчога новага, альбо Што забiла сабаку?

Роджэр Бэнтлi паўглядаўся ў сабаку, пасьля ў сямейнiкаў i неба, заплюшчыў вочы i выразна прашаптаў:

— Божа мой! Цi разумееце вы, што гэта сама першае жахлiвае здарэньне ў нашай сям'i? Цi ж былi мы калi хворыя, цi хадзiлi ў шпiталь? Траплялi ў аўтамабiльныя катастрофы?

Ён чакаў.

— Не, — сказалi ўсе.

— Гары яно гарам, — выдаў Скiп.

— Нi халеры вы ня бачыце — нi здарэньняў, нi хваробаў, нi шпiталёў!

— Можа, — насьмелiлася Сузан i змушаная была спынiцца ды чакаць, бо ейны голас зламаўся. — Можа, Дог i памёр, толькi каб дамамагчы нам зразумець, якiя шчасьлiвыя мы людзi.

— Шчасьлiвыя?! — Роджэр Бэнтлi расплюшчыў вочы i павярнуўся. — Так! Ты ведаеш, што мы…

— Генэрацыя навуковай фантастыкi, — прапанаваў Роднi, неахайна запальваючы цыгарэту.

— Што?

— Ты захапляесься гэтым. Пад час тваiх школьных лекцыяў цi пад час абеду. Кансэрвавыя нажы? Навуковая фантастыка. Аўтамабiлi. Радыё, тэлевiзiя, кiно. Усё! Навуковая фантастыка!

— Так, каб на мяне трасца, так ёсьць! — плакаў Роджэр Бэнтлi — Ня так даўна не было аўтамабiляў, кансэрвавых нажоў, тэлевiзii. Нехта павiнен быў прыдумаць iх. Пачатак лекцыi. Нехта павiнен быў пабудаваць гэта ўсё. Сярэдзiна лекцыi. Мроi навуковай фанстатыкi сталi навуковым фактам. Лекцыя скончаная!

— Сумняюся! — сказаў Роднi.

Роджэр Бэнтлi мог толькi нахiнуцца пад цяжарам сынавай iронii, каб пагладзiць дарагога мёртвага зьвера.

— Выбачаюся. Дог пакусваў мяне. Не магу справiцца з сабой. Тысячы гадоў мы толькi й робiм, што памiраем. Цяпер час мiнуўся. Падсумаваньне: навуковая фантастыка.

— Хлусьня. — Сьмяяўся Роднi. — Спынi гэтае вярзеньне, татуся.

— Вярзеньне? — Роджэр дакрануўся да сабакавай пысы. — Дакладна. А што наконт Лiстэра, Пасто, Салка? Яны ненавiдзелi сьмерць. Рабiлi ўсё, каб зьвесьцi яе. Уся навуковая фантастыка толькi вакол гэтага й была. Ненавiдзець рэчы, якiмi яны ёсьць, прагнуць зрабiць рэчы iншымi. Вярзеньне?!

— Старая гiсторыя, тата.

— Старая? — Роджэр Бэнтлi затрымаў сына жахлiвым паглядам. — Божа. Я нарадзiўся ў 1920 годзе, i, калi ў той час ты хацеў наведаць сваю сям'ю ў нядзелю, ты…

— Iшоў на могiлкi? — сказаў Роднi.

— Дакладна. Мой брат i мая сястра памерлi, калi мне было сем гадоў. Палова сям'i сышла! Скажэце мне, дарагiя дзецi, як шмат вашых сяброў памерла, пакуль вы гадавалiся? У пачатковай школе? У вышэйшай?

Ён залучыў сям'ю ў свой пiльны пагляд i чакаў.

— Нiхто, — нарэшце вымавiў Роднi.

— Нiхто! Вы чуеце гэта? Нiхто! Бог мой. Шасьцёра маiх найлепшых сяброў памерлi, калi мне было дзесяць. Чакайце! Я толькi што згадаў!

Роджэр Бэнтлi паляцеў шукаць нешта ў сьпiжарнi й дастаў на сьвет стары запiс 78-гадовае даўнiны, зьдзiмаючы зь яго пыл. Ён углядаўся ў надпiс.

— Нiчога новага, альбо Што забiла сабаку?

Усе падышлi паглядзець на старую плiтку.

— Слухай, колькi гэтаму гадоў?

— Я пушчаў гэта сто разоў, калi быў дваццацiгадовым юнаком, — сказаў Роджэр.

— Нiчога новага, альбо Што забiла сабаку? — Сал паглядзела бацьку ў твар.

— Гэта будзе гучаць на пахаваньнi Дога, — сказаў ён.

— Ты гэта несур'ёзна? — паспадзявалася Рут Бэнтлi.

Зазьвiнеў званок у дзьвярох.

— Вiдаць, гэта людзi з Могiлак Хатнiх Улюбёнцаў прыйшлi забраць Дога?

— Не! — загаласiла Сузан. — Ня так хутка!

Несьвядома сям'я сфармавала сьцяну памiж сабакам i гукам званка, што клiкаў на той сьвет.

Пасьля яны плакалi. Яшчэ раз.

Дзiўным i цудоўным здарэньнем на хаўтурах стала тое, як шмат прыйшло людзей.

— Я ня ведала, што Дог меў так шмат сяброў, - гучна залiвалася Сузан.

— Ён валацужыў па ўсiм горадзе, — сказаў Роднi.

— Гавары прыязна пра памерлага.

— Добра, але ж так было, халера. Iнакш, чаму Бiл Джонсан тут, i Герт Скал, i Джым, якi жыве праз дарогу?

— Дог, — сказаў Роджэр Бэнтлi, — я так хачу, каб ты мог бачыць усё гэта!

— Ён жыве. — Вочы Сузан перапаўнялiся сьлязьмi. — Ён паўсюль.

— Добрая дарослая Сузан, — шаптаў Роднi, — якая плача над тэлефоннымi даведнiкамi…

— Заткнiся! — крычэла Сузан.

— Цiшэй. Абое.

I Роджэр Бэнтлi скрануўся, вочы долу, наперадзе маленькай труны, у якой ляжаў Дог. Галава на лапах, у скрынi не задарагой i не затаннай, акурат.

Роджэр Бэнтлi апусьцiў сталёвую голку на чорную кружэлку, устаўленую ў размаляваны ў луску партатыўны фанограф. Голка скрыпнула й засычэла. Усе ўдзельнiкi нахiнулiся наперад.

— Нiякiх пахавальных сьпiчаў, - сказаў хутка Роджэр. — Толькi гэта…

Як i дзень назад, голас расказваў гiсторыю пра чалавека, якi вярнуўся з вакацыяў, каб спытацца ў сябра пра здарэньнi ў часе ягонай адсутнасьцi.