Винцесь Мудров: Iду на таран ! (на белорусском языке)

- Учора сабраў п'янiц - Толiка Манькiна, Фарзуна з Кабздохам - дык ужо хвост жардзiнай падымалi ды нешта там поркалiся. Потым у краму бегалi. Мiронаўна казала - чатыры белых бралi, а ўвечары да Андросiхi за самагонкай цягалiся...

- Ну, а дзе ён жыве? - запытаўся палкоўнiк, дэманстратыўна зiрнуўшы на гадзiньнiк.

- Зь вясны ў Рапухi жыў. П'янiца ў нас тут такая... Бiлiся кожнага вечару. Процi ночы нап'юцца, тады ён яе ганяе, а з ранку ўжо, - у гэтым месцы апавядальнiца сьцiшыла голас да шэпту, - iдуць у магазiн пад ручку...

- Ну а дзе ён зараз жыве? - амаль што з адчаем выдыхнуў палкоўнiк.

- Да Райкi Мандрыкавай прыбiўся. Да Рапухi ж мужык прыехаў. Жыў недзе ў Архангельску, цi дзе там... на пасяленьнi. Потым тамака ажанiўся...

- Райка дзе жыве, йоп...!? - гракнуў канчаткова здэнэрваваны палкоўнiк, ды так гучна, што бабуля выпусьцiла з рук вядро, а каза Дуся ўбрыкнула заднiмi нагамi. Калi ж палкоўнiк, плюнуўшы са злосьцi, пабег да сваiх, Дуся рынула сьледам, парываючыся зжаваць канцы палкоўнiцкага мундура.

- Шэф званiў, - гукнуў Кукарэка, калi палкоўнiк падбег да машыны. Зiрнуўшы на шарагоўцаў, маёр выцер рукавом узмакрэлую лысiну. - Загадаў зьбiты аб'ект везьцi ў расейскую амбасаду. Там ужо чакаюць.

Палкоўнiк прычакаў хвiлю, усьведамляючы пачутае, потым зацкавана глянуў на хвост "кукурузьнiка", потым на свае "камандзёрскiя", потым мацюкнуўся - цяпер ужо ўголас - i, сядаючы ў машыну, прамармытаў:

- Паедзем шукаць Райку.

Райчыну хату знайшлi даволi хутка. Стаяла яна на ўзгорку, непадалёку ад лётнiшча - звычайная цагляная будынiна з разнымi шалёўкамi на вокнах. Ступiўшы на шырокi двор, палкоўнiк адразу ж зьвярнуў увагу на тыя шалёўчыны. Ён правёў рукою па шурпатай лiштве й вусны палкоўнiцкiя кранула ўсьмешка: калiсьцi, у далёкiм дзяцiнстве, бацька зрабiў такiя ж лiштвы i ўся вёска хадзiла глядзець на вокны iхнай хаты.

Хвiлiнны одум разьвеяў маёр, тузануўшы за рукаво й паказаўшы пальцам углыб двара. Там, куды паказаў Кукарэка, стаяла прысадзiстая адрына, з прачыненых дзьвярэй якой вырывалася на дваровы прасьцяг сiплаватае храпеньне.

...Пасьля зыркага сьвятла вочы апанавала цемра. Уваччу паплылi вясёлкавыя кулi, паўсталi нейкiя шэрыя патарочы, якiя празь iмгненьне ператварылiся ў кучу плеценых кашоў, старыя начоўкi й капу зьляжалай леташняй саломы. Там, на версе капы i нараджалася немае храпеньне, а чэзлая яснасьць, што цэдзiлася з незашклёнага, захiнутага маладой лiстотай, паддашкавага вакна, вырывала з паўзмроку нечыя голыя пяткi.

- Гучней храпiць толькi мая цешча, - зазначыў маёр Кукарэка, выцяўшы нагой па вялiзным кашы. Маёр памружыўся на голыя пяткi i, насьледуючы галасам мачульнiкаўскiх днявальных, загарлаў:

- Ротэ-э... пад'ём!

На верху тарпы са смакам схрапянулi, штосьцi прамармыталi й захроплi з ранейшым iмпэтам.

Маёр падхапiў з-пад ног кашолку, пусьцiў яе ў храпуна, але той працягваў храпець, нават не зьмянiўшы танальнасьцi.

Кукарэка агледзеўся, шукаючы чаго больш важкага, але нiчога такога не ўгледзеў i палез на капу.

- Уставай, б-бляха, - маёр схапiў храпуна за нагу, пацягнуў долу й храпун, мацюкнуўшыся спрасонку, заехаў маёру пяткай у лабешнiк. Кукарэка скацiўся з тарпы, патрапiўшы галавой у кош i з тым кашом ён i паўстаў перад палкоўнiкам, якi ўжо ня мог трымацца на нагах i курчыўся ад сьмеху, поўзаючы па земляной падлозе й пазначаючы каленi форменных штаноў бела-зялёнымi плямамi курынага памёту.

Кукарэка выбег з адрыны, цяжка затупаў па цэмэнтавым ходнiку, ляпнуў дзьверцамi ўазiка i неўзабаве iзноў паўстаў перад палкоўнiкам - цяпер ужо з буйнакалiбэрным кулямётам у руках. Такi паварот усхваляваў Бурзачылу. Палкоўнiк спалатнеў, памкнуўся схапiць маёра за мундур, але той, высьлiзнуўшы з-пад рукi, спужаным катом узьбiўся на капу. Там ён кляцнуў затворам, наблiзiў зброю да храпуна i, наставiўшы рулю ў незашклёнае вакно, гваздануў адзiночным. У куце з адчайным лямантам узьляцела курыца, знадворку загарлаў певень, а храпун, глынуўшы парахавога дыму чхнуў, няўцямна мацюкнуўся i яшчэ празь iмгненьне ўскудлачаная галава ягоная вытыркнулася з-за краю тарпы.

Маёр тым часам споўз, лежачы на жываце, долу i, наставiўшы на храпуна кулямёт, сувора прасiпеў:

- Iмя... Прозьвiшча...

Храпун узьняў рукi, прыхапiўся, грымнуўся галавой аб крокву й палкоўнiк адчуў на сваёй узмакрэлай шыi казытлiвую парахню, якая сыпанула з даху.

- Кудзёлка... Аляксей... - прамовiў храпун, зьвёўшы вочы да кулямётнага дула.

- I хто такi? - ужо больш лагодна запытаўся маёр.

- Ды тут... працую... пiлётам сельгасавiяцыi.