Janet Woititz - Małżeństwo na lodzie

Linde B. zwierza się po kilku tygodniach terapii: „Pamiętam, przejeżdżałam kiedyś koło cmentarza i poczułam zazdrość. Zobaczyłam orszak pogrzebowy i pomyślałam, że przynajmniej on ma przyjaciół. Było to samo dno rozpaczy i szczyt szczytów samoużalania się nad sobą. Jest jedna korzyść z takiego samopoczucia: jeśli chcesz dalej trwać w tym stanie, nie sposób już opaść niżej; można jedynie odbić się do góry. Nie chcę już nigdy tak się czuć. Nigdy nie pozwolę, żeby to znów się zdarzyło”. I Ty także możesz na to nie pozwolić.

W domu alkoholika obecny jest zazwyczaj niepokój i lęk. Niektóre z tych obaw są bezpodstawne, a inne wielce uzasadnione, na przykład: Czy mogę to zrobić bez porozumienia się z nim? Czy mnie zbije? Co będzie, jeśli straci pracę? Znałam kobietę, której mąż zamknął drzwi na łańcuch gdy wyszła, tak że nie mogła dostać się z powrotem do domu. Początkowo obawiała się znów wychodzić, bo przerażała ją myśl, że nie będzie mogła dostać się z powrotem do domu, w którym zamknięte są także jej dzieci. Później nauczyła się nosić ze sobą śrubokręt i otwierać zatrzask. Jej strach, któremu raz stawiła czoła został opanowany.

Charlotte S. tak opisuje swój lęk: „Stwierdziłam, że większość rzeczy, których się obawiałam, zdarzyła się. Stwierdziłam także, że zazwyczaj jestem niespokojna, ale nie potrafiłam określić przyczyny tego stanu rzeczy. Jeżeli zjadłam obiad i uczucie to minęło – przyczyną był głód, jeżeli nie minęło – przyczyną był niepokój. Lęk stał się moim sposobem życia. Dobrze ukrywałam go przed obcymi, ale mój żołądek wiedział. Doszłam do wniosku, że czas i energia, którą zużywam, gdy się boję nie służy mi dobrze, a więc próbowałam skierować moją energię w innym kierunku, tak długo, jak tylko mi się to uda. Gdy chodziłam na wykłady, stwierdziłam, że wpadam w panikę w drodze do szkoły. Przecież zostawiłam troje moich dzieci – z nim. Byłam niespokojna podczas wykładu i chciałam biec do domu. Jechałam godzinę w jedną stronę, żeby usłyszeć człowieka którego poważam, a potem nie mogłam się skupić. Cztery stracone godziny! Gdy sobie to uświadomiłam, zdecydowałam się być duchem tam, gdzie naprawdę jestem ciałem w danym momencie. Nie miałam żadnego wpływu na sprawy, które działy się wtedy w domu, ale mogłam zdecydować o tym, czy tracić czas w miejscu, w którym jestem, czy skoncentrować się i wyciągnąć z tego jakąś korzyść. Była to ciężka próba, ale wygrałam”.

Wiele kobiet w wyniku życia z alkoholikiem traci zaufanie do siebie. Potem stają się one bardzo bojaźliwe i niespokojne. Sytuacje, które kiedyś nie były wcale zagrażające, stają się wręcz przygniatające. Kobiety te stają się coraz bardziej ofiarami swoich nienazwanych lęków. Znam kobiety żyjące z aktywnym alkoholikiem, które boją się zostawać w pustym domu, i inne, które obawiają się wyjść z domu. Często nie potrafią powiedzieć, czego się boją, ale lęk wszechogarnia je. Okropne jest życie w strachu. Paraliżuje nas ono. Sprawia, że zachowujemy się w sposób irracjonalny. Czyn wywołany przez lęk prowadzi do następnych sytuacji lękowych i przestajemy panować nad swoim życiem. Obracamy kołami w miejscu, gdyż nie ma już dokąd jechać.

Kłamstwo w domu alkoholika jest wręcz sposobem życia. Kłamiesz, aby ochronić alkoholika. Mówisz jego szefowi: „Przykro mi, ale nie będzie go dzisiaj w pracy. Ma grypę”. Wyjaśniasz sąsiadce: „Nie wiem, dlaczego ta lampa jest zniszczona, pewnie kot ją przewrócił”.

Alkoholik kłamie Tobie, szefowi i sobie mówiąc na przykład takie rzeczy: „Nie mam w domu żadnego alkoholu. Wypiłem tylko jedno piwo”. Znałam alkoholika, którego 35 członków rodziny zmarło w trzy lata. Niektórzy z nich umierali dwa albo trzy razy. Opuścił on wiele dni pracy, ponieważ musiał uczestniczyć w pogrzebach.

Ze wszystkich kłamstw najbardziej destrukcyjne są te, które właściwie nie są kłamstwami. Są one prawdziwe w zamiarze, ale nie w wykonaniu. Alkoholik mówi: „Wrócę na szóstą na obiad”. Nie kłamie. Naprawdę ma zamiar o szóstej być w domu na obiedzie. Nie przychodzi jednak do domu o szóstej, ponieważ istnieje ogromna przepaść pomiędzy jego zamiarem i zdolnością do wykonania go. Obiecuje dzieciom, że zabierze je w sobotę na mecz piłkarski. Naprawdę tak myśli, gdy o tym mówi. Jednak gdy przychodzi sobota, nie ma już o tym mowy. Co jest kłamstwem, a co prawdą? Kto jest odpowiedzialny?

Ten rodzaj zachowania powoduje coraz większe zamieszanie i dezorganizację w Twojej rodzinie. Znaczenie prawdy się zaciera i zostaje zaburzone spostrzeganie rzeczywistości. Po prostu nie wiesz w co wierzyć. W końcu niemal wierzysz w to, w co chcesz wierzyć. Doprowadza Cię to do stałego narażania się na rozczarowanie. Jest on tak przekonywujący, że bardziej wierzysz jemu, niż zdarzeniom ostatniego tygodnia, niedoszłemu obiadowi czy niewykorzystanym biletom do teatru. Jednak można to wszystko zmienić. Możesz nauczyć się jeść i chodzić do teatru sama – jeśli to będzie konieczne. Ale najpierw musisz koniecznie wydobrzeć.

FAŁSZYWE NADZIEJE, ROZCZAROWANIE, EUFORIA

Częścią tego, co wpędza rodzinę alkoholika w zamęt i rozpacz są pojawiające się nadzieje i idące w ślad za nimi rozczarowania. Rodzina niezdolna do zaakceptowania rzeczywistości – żyje w świecie fantazji.

Myślisz o swoim mężu alkoholiku w kategoriach tego, jaki był lub mógł być. Gdy obiecuje Ci coś, reagujesz tak, jakby był taką osobą. Gdy nie spełnia swojej obietnicy, jesteś zawiedziona dużo bardziej, niż gdybyś od razu mu nie wierzyła. Jeżeli dotrzyma słowa, jesteś tak podekscytowana, że popadasz w euforię. Oczywiście, doprowadza to do większego rozczarowania następnym razem. Występujące na przemian uczucia – fałszywe nadzieje, rozczarowanie, euforia – zwiększają panujący w Tobie zamęt i lęk. W rezultacie – przekazałaś mu władzę nad swoim szczęściem. Dysponuje on teraz mocą zdolną uczynić Cię szczęśliwą albo nieszczęśliwą. Może używać lub nie używać tej władzy, manipulując Tobą. Jeżeli nie zachowasz się zgodnie z jego wymaganiami, to nie zabierze Cię na przyjęcie. Jeżeli wcześniej zdecydował, że chce wyjść sam, nic nie możesz na to poradzić. Czasami zachowuje swoje manipulacje na ostatnią chwilę przed wyjściem. I zostajesz wtedy – ubrana na przyjęcie, na które nie pójdziesz.

Naprawdę wierzyłaś, że tym razem będzie inaczej. Tak dobrze dawałaś sobie radę. Nie pił przez dwa tygodnie. Tym razem będzie inaczej. Jak często to sobie mówiłaś? Jak często mówił to sobie alkoholik? Tak, jest faktycznie inaczej. Jest gorzej. Choroba postępuje. Nie jesteś panią sytuacji, Twój mąż także nie. Panem sytuacji jest alkohol – jeśli na to pozwolisz.

Będąc z alkoholikiem żyjesz w zamęcie. Nie wiesz w co wierzyć ani czego oczekiwać. Ponieważ to alkoholik pociąga za sznurki, tańczysz do bardzo niezbornej melodii. Twoje poczucie rzeczywistości ulega zaburzeniu. Każdy dzień jest coraz trudniejszy do wytrzymania, życie staje się koszmarem. Mając taki zamęt w głowie możesz postanowić, że będziesz piła z mężem. Wypróbowawszy wszystko co mogłaś wymyślić, decydujesz wreszcie: „Nie mogę go zwyciężyć, więc przyłączę się do niego”. Myślisz, że może w ten sposób zahamujesz jego picie, albo sprawisz, że będzie mniej Ci ubliżał. Rezultaty tego łatwo przewidzieć. Nie możesz dotrzymać mu kroku. Gdy dzieci widzą, że pijesz z ojcem stają się jeszcze bardziej przestraszone i zmieszane. Myślą, że ich matka także staje się alkoholiczką. W ten sposób wszyscy zostają głębiej wessani w otchłań alkoholika.