Кадыр Абакиров - Бабалардын Урпагы. 3 китеп

***

Кагылайын туулган жердин тургундары, биз көрүп, аралашып жүргөн замандаштар. Сиздер биздин ата-бабабыз өскөн аймакта жашап, эмгектенип келдиңиздер. Сиздердин өмүрүңөр да ошол жерде

өтүп жатат. Силер биздин ата-бабабыз өскөн жерди ээнсиретпей өмүр сүрүп, бабалардын коломтосун өчүрбөй, турмуш көчүн улап келе жатасыздар. Баарыңыздар ошол касиеттүү ата-бабабыздын урпагысыңар. Ата-бабабыздын жашап өткөн жери толук сиздерге тийешелүү.Силер ошолордун жолун улантып жатасыздар жана дагы уланта бериңиздер. Силердин жолуңарды урпагыңар таштабай уланта берсин, бул байыркыдан келаткан ата-бабабыздын салты. Силер жашаган аймактан байыркы ата-бабалардын касиеттүү үндөрүн угуп турабыз жана дагы биздин элесибизде алар биз менен жашап жаткандай доош келет. Алар ушул касиеттүү аймакта биз сыяктуу жашап, өмүр сүрүп кетпеди беле. Анан кантип биз алардын элесин унутуп салабыз. Бар болгула туулган жердин касиеттүү адамдары! Силер барда биздин туулган жерибиз эч убакта ээн калбайт жана жетимсиребейт. Силерге жаратканымдан жана ошол жашап өткөн касиеттүү адамдардын элесинен жакшы нур себилип тураарын унутпаңыздар. Ар бир адамдын жолу ар башка, ошондуктан касиеттүү туулган жердин адамдары жолугушканга, жүз көрүшкөнчө түбөлүк аман болгула! Жаратканым сиздерге кайрат күч жана өмүр берсин! Бул жакшы үмүттү аткарганга Алла Таалам өзү да эгедер болуп колдосун!

***

Эзелкинин санжырасы,

Эстелбей кетип баратат.

Улама элдин санжырасы,

Унут болуп баратат.

Карандуу элдин санжырасы,

Кайрылып качан такталат.

Биздин элдин баяны,

Билинбей өчүп баратат.

***

Байыркы биздин бабабыз,

Баарынан маек айтабыз.

Кылжырдын аты Сарбагыш,

Өңү сары, мойну ийри,

Бирок болгон жол билги,

Кыңая басчу экен дейт

Ошондон улам Кылжыр деп

Аталып аты калыптыр

Ошондон бул ат тараптыр.

***

Алты түлөк куш айланып,

Ак булут көктүн үстүнөн.

Койсойбостун алты уулу,

Алтооно көз жүгүртөм,

Белдеги жолду аралап,

Алтоо сапар жол кеткен,

Сабынан айтып тарыхтын,

Санжырачы аны эстеткен.

***

Бүтөбайдын төрт уулу,

Төрт күлүк атты алкынтат.

Төрт дайрабыз башталып,

Төрт тарапка чамынат.

Бүтөбайдын төрт уулу,

Төрт теректей дүкүйөт.

Төрт бүркүт көктө айланып,

Төрт очоктон от күйөт.

***

Ураалы деген мыкты уул,

Урааны элге тараган.

Боромбай, Босток, Табылды,

Арт, Шопок аталар

Бай атадан жаралган.

Алыскы жолго аттанып,

Атагы элге катталган.

***

Калдайган Көңдөй айлына,

Келген дейт Талас тараптан.

Жаркынбай менен Алчынбай,

Булар тукуму экен кыпчактын,

Таластан келди Садырбай,

Түзөң, кокту аралай,

Санжырасы бир далай

Тукуму Беккулу атанын,

Жашап келет жол улай,

Кайгыны бирге көрүшүп,

Кубанычты тең бөлүшүп,

Бирге көрүп баардыгын,

Кадимки Бек атанын,

Булар тондуу балдары,

Арбагын сыйлайт атанын.

Кыйлага аты таанылган,

Кырымга чейин тараган,

Кыйбай келдиң Көңдөйгө,

Кыпчак тууган аман бол!

Саруулап алыс жол жүрүп,

Саргайып келдиң Таластан.

Берешен тукум экен деп,

Беккулу уулу саа жаккан.

Арып келип Таластан,

Ит агытып, куш салган

Бек атанын жеринен,

Бейпилдик алып даарыган.

Кыр ылдый учкан кыргыек,

Кызыгып карайм бул кезде,

Кыз беришип алышмай,

Кылымдан бери сыйлашмай.

***

Түлкү өтпөс түнөк жол

Түн ичинде шыбырт мол.

Кыйлага сапар узаган

Кымбаттуум менин аман бол!

Карышкыр өтпөс кайчы жол,

Карангы жерде шыбырт мол.

Алыска сапар узаган,

Ардактуум менин аман бол!

Жоноктой кеткен кашка жол,

Жолочу кеткен башка жол.

Жол улап кетип жатасың

Жолдошум менин аман бол!

Жар бойлоп кеткен кашка жол,

Жатындаш кеткен башка жол.

Жабыгып кетип жатасың,

Жаркыным эми аман бол!

***

Атыгайдын алты уулу,

Алты күлүк таптаган.

Ат чабышта байгени,

Алабыз деп мактанган.

Алп атанын алты уулун,

Арбак колдоп даарыган

Туйгун болуп көктө учуп,

Туш-туш жакка тараган.

***

Тукумдан-тукум уланып,

Шооруктан чыккан Кошубай.

Атадан уулдар уланып,

Аңгемем жайы ушундай.

Адылдан беш уул бар үчүн,

Беш боз үй, да беш түтүн.

Беш аргымак кишенейт,

Бешөөнө беш эр минет

Беш тарапка жол кетет.

***

Кошубайдан үч уул бар,

Тоодогу үйдүн өзүнөн.

Үч жол кетет уланып,

Үч эр чыкты камдана,

Бири-биринин артынан

Чоң жүрүштү улашып.

***

Түгөл кыдыр даарыган,

Түмөнбай, Кулет бир тууган.