Агата Кристи - Нябожчыкава люстра (на белорусском языке)

* Конь, на якога не робяць ставак на скачках.

Пуаро запытаўся сяброўскiм тонам:

- Вы любiлi свайго дзядзьку, мiстэр Трэнт?

Пытанне гэтае, здалося, трохi збянтэжыла Х'юга Трэнта.

- Э, так, вядома, - сказаў ён даволi няўпэўнена. - Ведаеце, часам ён быў цяжкаваты. Жыць з iм было вельмi нялёгка, i наогул. На шчасце, я бачыўся з iм не часта.

- А ён любiў вас?

- Не так, каб гэта можна было заўважыць. Калi па шчырасцi, ён, хутчэй, цярпеў маё iснаванне.

- Як гэта было, мiстэр Трэнт?

- Разумееце, у яго не было свайго сына, i ён вельмi шкадаваў аб гэтым. Дрыжаў над усiм, што датычылася сям'i. Я ўпэўнены, яго калацiла ад думкi, што, калi ён памрэ, скончыцца i род Шэвенi-Гарэ. Яны, ведаеце, вядуць свой пачатак з часоў нарманскiх заваёў, яшчэ адтуль. Стары быў апошнi з iх. Я думаю, гэта была, з яго пункту гледжання, даволi паганая перспектыва.

- Вы самi не падзяляеце гэтага пачуцця?

Х'юга пацiснуў плячыма.

- Усе такiя рэчы здаюцца мне досыць архаiчнымi.

- Што будзе з маёмасцю?

- Папраўдзе, не ведаю. Магчыма, пяройдзе мне. А можа, ён пакiнуў яе Рут. Альбо Ванда будзе валодаць усiм да канца жыцця.

- Дык ваш дзядзька не выказаў сваiх намераў дакладна?

- Ну... Але ён песцiў адну мару...

- I якую ж?

- Рут i я павiнны пажанiцца. Гэта была яго мара.

- Гэта, безумоўна, было б дужа зручна.

- Надзвычай зручна. Але Рут - Рут мае свой вельмi выразны погляд на жыццё. Улiчыце, яна незвычайна прывабная маладая жанчына i яна ведае гэта. Ёй не карцiць выйсцi замуж i звiць гняздо.

Пуаро нахiлiўся да яго:

- Але вы самi хацелi б, мiстэр Трэнт?

Х'юга сказаў стомленым голасам:

- Я, сапраўды, не бачу анiякай рознiцы, з кiм ты жэнiшся ў наш час. Развод такi лёгкi. Калi вы не ладзiце, то няма нiчога лягчэйшага, як рассячы вузел i пачаць зноў.

Дзверы адчынiлiся, i ўвайшоў Фобз разам з высокiм франтаватым мужчынам.

Мужчына кiўнуў Трэнту.

- Хэло, Х'юга! Мне вельмi шкада. Гэта вялiкае гора для ўсiх вас.

Эркюль Пуаро ступiў наперад.

- Як вы маецеся, маёр Рыдл? Вы памятаеце мяне?

- Вядома! - Галоўны канстэбль пацiснуў Пуаро руку. - Дык гэта вы тут?

У яго голасе гучала задумлiвая нота. Ён з цiкаўнасцю паглядзеў на Эркюля Пуаро.

4

Мiнула дваццаць хвiлiн.

- Ну? - спытаўся маёр Рыдл. Пытальнае "ну" галоўнага канстэбля было адрасавана сяржанту палiцыi, хударляваму пажылому чалавеку з сiваватымi валасамi.

Той пацiснуў плячыма.

- Ён мёртвы больш за паўгадзiну, але не больш за гадзiну. Вы не любiце тэхнiчных падрабязнасцей, я ведаю, таму не буду дакучаць iмi. Гэты чалавек застрэлены ў галаву, пiсталет быў за некалькi дзюймаў ад правай скронi. Куля прайшла акурат праз мозг i выйшла.

- Усё адпавядае самагубству?

- Усё. Цела потым звалiлася ў крэсла, i пiсталет выпаў з яго рукi.

- Вы знайшлi кулю?

- Знайшоў. - Доктар паказаў яе.

- Добра, - сказаў маёр Рыдл. - Мы захаваем кулю, каб упэўнiцца, што яна з гэтага пiсталета. Я рады, што гэта незаблытаная справа i няма нiякiх цяжкасцей.

Эркюль Пуаро мякка сказаў:

- Вы ўпэўнены, што тут няма цяжкасцей, доктар?

Доктар павольна адказаў:

- Ну, я думаю, адна рэч можа здацца вам трохi дзiўнай. Калi ён страляўся, то, напэўна, быў крыху схiлены направа. Iнакш куля зачапiла б сцяну нiжэй люстра, а не трапiла б якраз усярэдзiну.

- Некамфартабельная поза для самагубства, - сказаў Пуаро.

Доктар пацiснуў плячыма.

- Ну, камфорт, калi вы збiраецеся з усiм гэтым скончыць... - Ён не дагаварыў.

Маёр Рыдл спытаўся:

- Цела можна вынесцi зараз?

- Можна. Я займаўся iм да поўдня.

- Што скажаце вы, iнспектар? - Маёр Рыдл звярнуўся да высокага, з апатычным тварам чалавека ў простай вопратцы.

- О'кэй, сэр. Мы атрымалi ўсё, што нам трэба. Засталiся толькi адбiткi пальцаў нябожчыка на пiсталеце.

- Дык вы можаце працягваць.

Цела Гервазы Шэвенi-Гарэ было перанесена. Галоўны канстэбль i Пуаро засталiся адны.

- Так, - прамовiў Рыдл, - усё нiбыта зразумела i проста. Дзверы замкнуты, акно зачынена, ключ ад дзвярэй у кiшэнi мёртвага. Усё як след - апрача адной акалiчнасцi.

- I якой жа, мой дружа?

- Вы! - сказаў Рыдл адкрыта. - Што вы робiце тут?

Замест адказу Пуаро ўручыў яму лiст, якi ён атрымаў ад нябожчыка тыдзень назад, i тэлеграму, якая ўрэшце прывяла яго сюды.

- Гм, - сказаў галоўны канстэбль. - Цiкава. Мы павiнны дакапацца да сутнасцi справы. Мушу сказаць, тут прамая сувязь з яго самагубствам.

- Я згодзен.

- Мы павiнны праверыць усiх у доме.

- Магу назваць iх прозвiшчы. Я толькi што задаваў сякiя-такiя пытаннi мiстэру Трэнту.

Ён паўтарыў iмёны.

- Магчыма, вы, маёр Рыдл, ведаеце што-небудзь пра гэтых людзей?