Smith, R. E. F., Christian, D., Bread and Salt. A social and economic history of food and drink in Russia , Cambridge 1984.
VII. Пиво – опора для сирот
Bennett, J. M., Ale, Beer, and Brewsters in England: Women's Work in a Changing World, 1300–1600 , New York 1996.
Bunge, F. G. von, Liv– und esthländische Privatrecht , Dorpat 1838.
"Memorial der livländischen Ritterschaft über die Schenkerei-, Brauerei– und Brennereiberechtigung der Rittergutsbesitzer in Livland", Baltische Monatsschrift 48 (1899), с. 79–118.
Sepp, A., Õllelinn Tartu. A. Le Coq 1807–2007 , Tartu 2007.
Zetterberg, S., Viron historia , Hämeenlinna 2007.
VIII. Офицер и гурман
Attorps, G., Vänrikki Stoolin aseveljiä , Helsinki 1940. (Оригинальное произведение: Fältkamrater till Fänrik Stål , Stockholm, 1940. Перевод на финский – Y. Kaijärvi.)
Bulgarin, F., Sotilaan sydän. Suomen sodasta Engelin Helsinkiin , Helsinki 1996. (Оригинальное произведение: Булгарин Ф. Воспоминания, Ч. 4–5. – СПб., 1848. Под редакцией и в переводе M. Itkonen-Kaila.)
Colliander, T., Heinäkuun viides päivä , Porvoo 1944. (Оригинальное произведение: Den femte juli, Helsingfors 1943. Перевод на финский – H. Varho.)
Hårdstedt, M., Om krigets förutsättningar. Den militära underhållsproblematiken och det civila samhället i norra Sverige och Finland under Finska kriget 1808–09 , Umeå universitet (диссертация), 2002.
Hårdstedt, M., Suomen sota 1808–1809, Helsinki 2007 . (Оригинальное произведение: Finska kriget 1808–1809, Stockholm 2006. Перевод на финский – S. Hyrkäs.)
Lappalainen, J. T., Elämää Suomen sotaväessä Kaarle X Kustaan aikana (Studia Historica Jyväskyläensia 12), Jyväskylä, 1975.
Lappalainen, J. T., Ericson Wolke, L., Pylkkänen, A., Sota Suomesta. Suomen sota 1808–1809 , Helsinki 2007.
Montgomery, G., Historia öfver kriget emellan Sverige och Ryssland åren 1808 och 1809 1–2, Örebro 1842.
Nelsson, B., Suomen sodan sankarit. Duncker ja Savon Prikaati , Helsinki 2008. (Оригинальное произведение: Duncker och Savolaxbrigaden , Stockholm 2001. Перевод на финский – H. Eskelinen.)
Runeberg, J. L., Vänrikki Stoolin tarinat , Helsinki 1899. (Оригинальное произведение: Fänrik Ståls sägner , Borgå, 1848–1860. Перевод на финский – P. Cajander.)
Toivanen, P., Kuopion historia 2. Savon residenssistä valtuusmiesten aikaan , Kuopio 2000.
Valta, T., Olvi vuodesta 1878 , Iisalmi 1998.
Wrede, J., Se kansa meidän kansa on. Runeberg, vänrikki ja kansakunta , Helsinki 1988.
IX. Бочки на рельсах
Die Deutschen Eisenbahnen in ihrer Entwicklung, 1835–1935, Berlin 1935.
Ein Jahrhundert unter Dampf: die Eisenbahn in Deutschland 1835–1919, под ред. J. Franzke и U. Bartelsheim, (Geschichte der Eisenbahn in Deutschland, Band 1), Nürnberg 2001.
Mück, W., Deutschlands erste Eisenbahn mit Dampfkraft. Die kgl. priv. Ludwigs-Eisenbahn zwischen Nürnberg und Fürth , Universität Würzburg (диссертация), 1968.
Mück, W., Eine Idee und ihre Verwirklichung: Die Nürnberg – Fürther Ludwigseisenbahn von 1835, Mitteilungen der Vereins für Geschichte der Stadt Nürnberg 72 (1985), с. 232–262.
Spielhoff, L., Geschichte der Eisenbahn-Bierwagen. Das erste Frachtgut deutscher Eisenbahnen: Bier , Freiburg 2000.
Zitzmann, P., Unternehmensgeschichte der Ludwigs-Eisenbahn-Gesellschaft von 1835–1969, Mitteilungen der Vereins für Geschichte der Stadt Nürnberg 60 (1973), с. 250–295.
Архив музея DB Museum.
Архив пивоварни Tucher Bräu.
X. Охота за микробами
Baxter, A. G., Louis Pasteur's beer of revenge, Nature Reviews Immunology 1 (2001), с. 229–232.
Debr., P., Louis Pasteur , Baltimore 2000. (Оригинальное произведение: Louis Pasteur , Paris 1994. Перевод на английский – E. Forster.)
Pasteur, L., Études sur la bière , Paris 1876.
Philliskirk, G., Pasteurization, в составе сборника Oxford Companion to Beer , под ред. G. Oliver, Oxford 2012, с. 641–642.
Vallery-Radot, R., La vie de Pasteur , Paris 1911.
XI. Скандальные копенгагенские Медичи
Glamann, K., Jacobsen of Carlsberg. Brewer and Philanthropist , Copenhagen 1991. (Оригинальное произведение: J.C. Jacobsen på Carlsberg , København 1990. Перевод на английский – G. French.)
Glamann, K., Beer and Marble. Carl Jacobsen of New Carlsberg , Copenhagen 1996. (Оригинальное произведение: Alkuteos Øl og Marmor. Carl Jacobsen på Ny Carlsberg , København, 1995. Перевод на английский – G. French.)
Glamann, K., Glamann, K., The Story of Emil Chr. Hansen, Copenhagen 2009. (Оригинальное произведение: Nordens Pasteur. Fortællingen om Emil Chr. Hansen , København 1994. Перевод на английский – G. French.)
Moltesen, M., Wolfgang Helbig. Brygger Jacobsens agent i Rom 1887–1914 , København 1987.
Moltesen, M., Wolfgang Helbig e la Ny Carlsberg Glyptotek, в составе сборника Wolfgang Helbig e la scienza dell'antichità del suo tempo (Acta Instituti Romani Finlandiae 37), Roma 2011, под ред. S. Örmö и K. Sandberg, с. 69–79.
Архивы корпорации Carlsberg ( http://www.carlsberggroup.com/Company/heritage).
XII. Северное ледовитое пиво
Huntford, R., Nansen. The Explorer as Hero , London 1997.
Johansen, H., With Nansen in the North. A Record of the Fram Expedition in 1893–96 , London 1899. (Alkuteos Selv-anden paa 86°14′: optegnelser fra Den Norske polarfærd 1893–96 , Kristiania; 1898. Перевод на английский – H. L. Brækstad.)
Nansen, F., Suksilla poikki Grönlannin: Kertomus norjalaisen Grönlannin-retkikunnan matkasta 1888–89 , Helsinki 1896. (Оригинальное произведение: På ski over Grønland , Kristiania 1888. Перевод на финский – T. Pakkala.)
Nansen, F., Pohjan pimeillä perillä 1–2, Helsinki 1897. (Оригинальное произведение: Fram over Polhavet. Den norske polarfærd 1893–1896 , Kristiania 1897. Перевод на финский – T. Pakkala.)
Музей корабля «Фрам» ( http://www.frammuseum.no).
Архив пивоварни Ringnes Bryggeri.
XIII. Не стреляйте, мы угостим вас пивом!
Brown, M., Seaton, S., Christmas Truce. The Western Front, December 1914 , London 1999.
Cleaver, A., Park, L., Not a shot was fired. Letters from the Christmas Truce 1914 , сборник, e-book 2008.
Ferro, M., Brown, M., Cazals, R., Mueller, O., Meetings in No Man's Land. Christmas 1914 and Fraternization in the Great War , London 2007. (Оригинальное произведение: Frères des Tranchèes , Paris 2005. Перевод на английский – H. McPhail.)
Читать дальше