Вольдемар Бааль: Плацiнавы абруч (на белорусском языке)

- Так, Настаўнiк, - нiбы паўсонны, адклiкнуўся Першы. - I таму тут апынулiся лоны... Але я не мог зразумець, як мы, якiя настолькi пераўзыходзiм iх ва ўсiх галiнах ведаў, як мы аказалiся пераможанымi? Што гэта за невядомая зброя, дзякуючы якой яны перамаглi?

- Гэта - каханне, - сказаў Настаўнiк.

Яны доўга маўчалi. Нарэшце Першы прагаварыў:

- Я не быў гатовы да палёту. Але не мог прызнацца нi табе, нi Савету Студыi.

- Ты быў гатовы, - кiўнуў Настаўнiк. - Быў гатовы.

- Нам далi няправiльную iнфармацыю! Мы нiчога не ведаем пра жыхароў Хi!

- Мы ведаем аднабакова. I няма нiчога горшага за аднабаковыя веды. Каб ведаць iх, трэба жыць з iмi.

Другi сеў на траву, потым лёг.

- Настаўнiк! Я не чую, пра што ў вас гаворка. Я не хачу слухаць. I не магу зразумець, чаму гэта так. Ты навучыў нас iх мове, iх звычам, iх манерам адчуваць i выказваць сваё адчуванне. I мне хочацца сказаць на iх мове: мне добра тут... Ты казаў "фарбы, гукi, каханне...". Пакажы ж нам яго - я не хачу нiякiх эксперыментаў.

Настаўнiк паглядзеў на Першага.

- У нас ёсць заданне! - вымавiў той.

Другi заплюшчыў вочы, дыханне яго стала глыбокае i роўнае.

- У нас ёсць заданне! - паўтарыў Першы. - Калi вернемся нi з чым, нас дысквалiфiкуюць. Назаўсёды.

- Ты павiнен падумаць i выбраць, - цiха прагаварыў Настаўнiк. - Ты свабодны ў выбары.

- Нам патрэбна эвалюцыя разумнага Хi!

- Ты яе атрымаеш.

У гэты час з шамаценнем расхiнулiся кусты на ўскрайку лесу i на паляну выйшла дзяўчына. Першы здзiўлена паглядзеў на свайго Настаўнiа, - чаму, бачыце, той не ўключае абскуратара, - i сам пацягнуўся да апарата. Але Настаўнiк затрымаў яго руку. Другi ўсхапiўся. Усе тры пачалi глядзець на дзяўчыну.

А тая стаяла ў светлым адзеннi. Яна была статная i лёгкая. Тварык адкрыты i прыветлiвы, з ледзь-ледзь раскосымi вачыма; з-пад лейкападобнага капялюшыка спадалi на шыю блiскучыя чорныя валасы. Яна нешта напявала. Потым азiрнулася, нiчога, мабыць, што б магло яе бянтэжыць, не заўважыла i спакойна пачала рваць кветкi.

- Хто гэта? - шэптам спытаўся ў Настаўнiка Першы.

- Гэта - чалавек.

I тут Другi iмгненна пераапрануўся: замест блiскучага аблягаючага камбiнезона на iм былi закасаныя, як у Настаўнiка, штаны, белая кашуля, хустачка вакол шыi i гэткi ж капялюш лейкай. Ён паглядзеў на таварышаў, адвярнуўся, расставiў рукi i пайшоў насустрач дзяўчыне, напяваючы ў тон ёй няхiтрую мелодыю.

Першы напружыўся, нiбы хацеў кiнуцца следам, але зiрнуў на старэйшага i застаўся на месцы; рукi яго павiслi ўздоўж цела.

- Ён не вернецца, - сказаў Настаўнiк.

Другi адыходзiў усё далей; дзяўчына заўважыла яго, узмахнула букетам i засмяялася.

- Я мушу даць яму апошнi наказ, - сказаў Настаўнiк. - Я зараз вярнуся, i мы зоймемся эвалюцыяй разумнага Хi. Цяпер ты бачыў яго.

Ён адышоў толькi на некалькi крокаў, як раптам нешта шчоўкнула. Настаўнiк павярнуўся: Першы адчынiў люк астралёта i нырнуў у яго. У наступнае iмгненне паветра над тым месцам стала гусцейшае, здрыганулася, паднялося лёгкае воблачка пылу i - усё знiкла.

Доўгiм позiркам глядзеў Настаўнiк у неба, а калi апусцiў вочы, на паляне нi дзяўчыны, нi Другога ўжо не было.

"Паспяшаўся далей ад гэтых мясцiн i я, - пiша Пасвячоны, - бо заставацца тут далей не было патрэбы. Хаваючыся за кустамi, цягнучы за сабой ужо не патрэбны цяпер транскамунiкатар, я выбраўся туды, дзе стаяла замаскiраваная мая ракетка. I ўжо калi набраў вышыню i iмклiва ляцеў у патрэбным мне напрамку, я ўвесь час нiбы адчуваў на сабе нейчы далёкi ўсёбачны позiрк; у свядомасцi ўзнiкалi цьмяныя вобразы, сэнс якiх быў добры. I я зразумеў, што гэта - Настаўнiк-нобл развiтваецца са мною".

* * *

Да сказанага дадаць няма чаго, акрамя хiба таго, што, паводле чутак, наш Пасвячоны ўступiў з нобламi ў непасрэдны кантакт (праз гэтага Настаўнiка, трэба меркаваць) i ў хуткiм часе мы даведаемся аб вынiках гэтага кантакту.